Zofia Merle
Polska aktorka teatralna i filmowa
Zofia Maria Merle-Mayzel (ur. 30 marca 1938 w Warszawie, zm. 13 grudnia 2023 tamże[1]) – polska aktorka teatralna i filmowa.
 Zofia Merle (2007) | |
| Imię i nazwisko |
Zofia Maria Merle-Mayzel |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
30 marca 1938 |
| Data i miejsce śmierci |
13 grudnia 2023 |
| Zawód | |
| Współmałżonek | |
| Lata aktywności |
1956–2013, 2018 |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys edytuj
Debiutowała w Studenckim Teatrze Satyryków (STS) w Warszawie. Do teatru zawodowego przyciągnął ją Konrad Swinarski, obsadzając w „Operze za trzy grosze” w Teatrze Współczesnym.
Wiele lat była związana z warszawską „Komedią”, w 1984 Stanisław Tym zaangażował ją do Teatru Dramatycznego w Elblągu. Pracowała z Tymem w wystawianych w Warszawie: „Pralni” (Zmianowa), „Mississippi” (Bufetowa). Współpracowała również z Teatrem „Scena Prezentacje” Romualda Szejda.
Merle zasłynęła jako aktorka w komediach Stanisława Barei – „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?” (1978), „Miś” (1980), „Alternatywy 4” (1983), „Zmiennicy” (1986). Zagrała role filmowe u takich reżyserów jak: Andrzej Barański, Jerzy Antczak, Kazimierz Kutz, Sylwester Chęciński, Łukasz Wylężałek, Andrzej Kondratiuk, Janusz Kondratiuk. Stworzyła wiele kreacji filmowych, a popularność zyskała przede wszystkim dzięki rolom drugoplanowym[2].
Do ważnych ról w dorobku Merle należą też występy w „Chłopach” (1973) Jana Rybkowskiego, „Nocach i dniach” (1975), w „Niezwykłej podróży Baltazara Kobera” (1988) Wojciecha Jerzego Hasa, „Wszystko co najważniejsze...” (1992) Roberta Glińskiego, w „Rozmowach kontrolowanych” (1991) Sylwestra Chęcińskiego czy w „Kawalerskim życiu na obczyźnie” (1992) Andrzeja Barańskiego. Była ceniona także przez Marka Koterskiego, u którego pojawiła się w „Dniu świra” (2002) oraz we „Wszyscy jesteśmy Chrystusami” (2006).
Zmarła 13 grudnia 2023[3] w warszawskim Szpitalu Wolskim w wieku 85 lat[1][4][5]. 21 grudnia 2023 została pochowana na warszawskich Powązkach (kwatera 64–5–1,2,3)[6][7][8].
Życie prywatne edytuj
Była żoną aktora Jana Mayzela (1930–2021), mieli syna Marcina (ur. 21 kwietnia 1971, zm. 2 lipca 2013)[9].
Kariera zawodowa edytuj
- Studencki Teatr Satyryków Warszawa 1956–1966
- Teatr Komedia w Warszawie 1966–1984
- Teatr Dramatyczny Elbląg 1984–1985
- Teatr Komedia w Warszawie 1985–1990
- Północne Centrum Sztuki w Warszawie 1990–1992
Filmografia edytuj
- Filmy fabularne (kinowe i telewizyjne)
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1961 | Ułan i dziewczyna | dziewczyna | etiuda, reżyseria: Krzysztof Zanussi |
| 1961 | Komedianty | młoda aktorka | film obyczajowy, reżyseria: Maria Kaniewska |
| 1962 | Jadą goście jadą... | barmanka Maryna | film komediowy, reżyseria: Andrzej Trzos-Rastawiecki |
| 1964 | Pingwin | ekspedientka w supersamie | film obyczajowy, reżyseria: Jerzy Stefan Stawiński |
| 1964 | Agnieszka 46 | Pela | film obyczajowy, reżyseria: Sylwester Chęciński |
| 1965 | Katastrofa | kreślarka Zosia | film psychologiczny, reżyseria: Sylwester Chęciński |
| 1965 | Buty | sanitariuszka Jadźka | film wojenny, reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski |
| 1966 | Szyfry | Wacka | film psychologiczny, reżyseria: Wojciech Jerzy Has |
| 1966 | Ktokolwiek wie... | Stefa, siostra zaginionej Marii Ruśniak | film dramatyczny, reżyseria: Kazimierz Kutz |
| 1966 | Kochajmy syrenki | recepcjonistka w hotelu w Olsztynie | film muzyczny, reżyseria: Jan Rutkiewicz |
| 1967 | Cześć kapitanie | opiekunka campingu | film kryminalny, reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski |
| 1967 | Komedia z pomyłek | Kitty, pracownica sklepu Lory Neuman | western, reżyseria: Jerzy Zarzycki |
| 1968 | Pożarowisko | Marynia, gospodyni Rojeckich | horror, reżyseria: Ryszard Ber |
| 1969 | Rzeczpospolita babska | sierżant Irena Molenda | film komediowy, reżyseria: Hieronim Przybył |
| 1969 | Nowy | bufetowa | film komediowy, reżyseria: Jerzy Ziarnik |
| 1970 | Milion za Laurę | urlopowiczka w namiocie | film komediowy, reżyseria: Hieronim Przybył |
| 1971 | Gonitwa | klientka krawcowej | film obyczajowy, reżyseria: Zygmunt Hübner |
| 1973 | Chłopi | Magda Kozłowa | film obyczajowi, reżyseria: Jan Rybkowski |
| 1974 | Pójdziesz ponad sadem | urzędniczka w fabryce | film psychologiczny, reżyseria: Ryszard Binkowski |
| 1974 | Łukasz | film obyczajowy, reżyseria: Anette Olsen | |
| 1975 | Noce i dnie | Maria Kałużna, chłopka w Serbinowie | film psychologiczny, reżyseria: Jerzy Antczak |
| 1976 | Zanim nadejdzie dzień | matka Leokadii | film obyczajowy, reżyseria: Ryszard Rydzewski |
| 1976 | Powrót | żona Jana | film sportowy, reżyseria: Filip Bajon |
| 1976 | Długa noc poślubna | film obyczajowy, reżyseria: Jerzy Domaradzki | |
| 1977 | Sam na sam | kobieta kupująca samochód od Witka | film obyczajowy, reżyseria: Andrzej Kostenko |
| 1978 | Wielki podryw | sąsiadka | film obyczajowy, reżyseria: Jerzy Kołodziejczyk |
| 1978 | Pogrzeb świerszcza | dyrektorka szkoły | film dla dzieci (młodzieży), reżyseria: Wojciech Fiwek |
| 1978 | Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz | służąca Krzakoskich | film komediowy, reżyseria: Stanisław Bareja |
| 1979 | Skradziona kolekcja | sąsiadka Podzielaka | film komediowo-kryminalny, reżyseria: Jan Batory |
| 1980 | Na własną prośbę | Milska | film polityczny, reżyseria: Ewa Petelska, Czesław Petelski |
| 1981 | Miś | przekupka z mięsem w sekretariacie komendy | film komediowy, reżyseria: Stanisław Bareja |
| 1982 | Niech cię odleci mara | żona kamasznika | film obyczajowy, reżyseria: Andrzej Barański |
| 1983 | Jeśli się odnajdziemy | Zasadowa | film psychologiczny, reżyseria: Roman Załuski |
| 1984 | Tajemnica starego ogrodu | Bobulina | film przygodowy, reżyseria: Julian Dziedzina |
| 1985 | Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany | żona tkacza | horror, reżyseria: Wojciech Jerzy Has |
| 1986 | Pokój dziecinny | kucharka Józia | film obyczajowy, reżyseria: Aleksander Czekanowski |
| 1986 | Big Bang | ciotka Hela | film sf, reżyseria: Andrzej Kondratiuk |
| 1987 | Jedenaste przykazanie | Błażenka, żona Hankego | film obyczajowy, reżyseria: Janusz Kondratiuk |
| 1987 | Tabu | sklepikarka | film psychologiczny, reżyseria: Andrzej Barański |
| 1987 | Sonata marymoncka | barmanka Masłowska | film obyczajowy, reżyseria: Jerzy Ridan |
| 1988 | Pan Kleks w kosmosie | Marciniakowa, kierowniczka Domu Dziecka | film familijny, reżyseria: Krzysztof Gradowski |
| 1988 | Niezwykła podróż Baltazara Kobera | matrona | film kostiumowy, reżyseria: Wojciech Jerzy Has |
| 1988 | Prywatne niebo | Stanisława Krupniak | film komediowy, reżyseria: Janusz Kondratiuk |
| 1989 | Rififi po sześćdziesiątce | gospodyni profesora | film komediowy, reżyseria: Paweł Trzaska |
| 1990 | Życie za życie. Maksymilian Kolbe | Zofia Konior | film biograficzny, reżyseria: Krzysztof Zanussi |
| 1990 | Kramarz | Piórkowska | film obyczajowy, reżyseria: Andrzej Barański |
| 1991 | Eminent Domain | kobieta na przyjęciu z okazji urodzin Słowaka | film dramatyczny, reżyseria: John Irvin |
| 1991 | Rozmowy kontrolowane | Lusia Wafel | film komediowy, reżyseria: Sylwester Chęciński |
| 1991 | Panny i wdowy | służąca w Lechicach | film melodramatyczny, reżyseria: Janusz Zaorski |
| 1992 | Wszystko, co najważniejsze | dozorczyni | film biograficzny, reżyseria: Robert Gliński |
| 1992 | Naprawdę krótki film o miłości, zabijaniu i jeszcze jednym przykazaniu | matka Kasi | film obyczajowy, reżyseria: Rafał Wieczyński |
| 1992 | Kawalerskie życie na obczyźnie | gospodyni myjąca plecy | film obyczajowy, reżyseria: Andrzej Barański |
| 1993 | A Very Polish Practice | zakonnica | film obyczajowy, reżyseria: David Tucker |
| 1993 | Pożegnanie z Marią | kobieta w sklepie | film dramatyczny, reżyseria: Filip Zylber |
| 1993 | Lupus | horror, reżyseria: Aleksandra Lech | |
| 1993 | Dwa księżyce | praczka Franciszkowa | film poetycki, reżyseria: Andrzej Barański |
| 1993 | Balanga | ciotka Snajpera | film sensacyjny, reżyseria: Łukasz Wylężałek |
| 1993 | Auf wiedersehen Amerika | Genowefa Lustgarten | film obyczajowy, reżyseria: Jan Schutte |
| 1993 | Pan niania | Korynna (polski dubbing) | film animowany, reżyseria dubbingu: Ewa Złotowska |
| 1994 | Ich styl | etiuda, reżyseria: Mariusz Front | |
| 1994 | Dama kameliowa | kwiaciarka Adela Barion | film kostiumowy, reżyseria: Jerzy Antczak |
| 1995 | Deborah | żona Nowaka | film wojenny, reżyseria: Ryszard Brylski |
| 1996 | Nocne graffiti | matka Zyza | film sensacyjny, reżyseria: Maciej Dutkiewicz |
| 1997 | Cudze szczęście | archiwistka | film dramatyczny, reżyseria: Mirosław Bork |
| 1998 | Feuerreiter | hotelarka z Driburga | film obyczajowy, reżyseria: Nina Grosse |
| 1999 | Odwrócona góra albo film pod strasznym tytułem | Mamuna (głos) | film animowany, reżyseria: Leszek Gałysz |
| 2000 | Casus belli | film komediowo-romantyczny, reżyseria: Igor Ugolnikov | |
| 2001 | Psy i koty | Sophie (polski dubbing) | film familijny, reżyseria dubbingu: Krzysztof Kołbasiuk |
| 2002 | Wszyscy święci | kobieta w pociągu | film obyczajowy, reżyseria: Andrzej Barański |
| 2002 | Chopin. Pragnienie miłości | Zuzanna, kucharka w Nohant | film biograficzny, reżyseria: Jerzy Antczak |
| 2002 | Dzień świra | właścicielka psa w windzie | film komediowo-dramatyczny, reżyseria: Marek Koterski |
| 2006 | Wszyscy jesteśmy Chrystusami | kobieta sprzedająca lisy | film komediowo-dramatyczny, reżyseria: Marek Koterski |
| 2007 | Ryś | Maria Wafel | film komediowy, reżyseria: Stanisław Tym |
| 2008 | Ballada o Piotrowskim | sklepowa | film obyczajowy, reżyseria: Rafał Kapeliński |
| 2009 | Piksele | żona samobójcy | film dramatyczny, reżyseria: Jacek Lusiński |
- Seriale telewizyjne
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1964 | Barbara i Jan | oszustka Aldona Gęska zd. Kamińska (odcinek: 4) | serial telewizyjny, reżyseria: Hieronim Przybył |
| 1965 | Wojna domowa | manikiurzystka (odcinek: 2) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza |
| 1972 | Chłopi (serial telewizyjny) | Magda Kozłowa (odcinki: 1-3, 6-13) | serial telewizyjny, reżyseria: Jan Rybkowski |
| 1976 | 07 zgłoś się | Leokadia Czudraś, żona Kazimierza (odcinek: 2) | serial telewizyjny, reżyseria: Stanisław Jędryka |
| 1977 | Noce i dnie (serial telewizyjny) | chłopka Maria Kałużna (odcinki: 3, 5-10) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Antczak |
| 1980 | Kariera Nikodema Dyzmy (serial telewizyjny) | Walentowa, gospodyni Dyzmy (odcinek: 1) | serial telewizyjny, reżyseria: Jan Rybkowski, Marek Nowicki |
| 1982 | Przygrywka | sąsiadka Janeczka (odcinki: 1-2, 4-6) | serial telewizyjny, reżyseria: Janusz Łęski |
| 1983 | Alternatywy 4 | kobieta u Furmana w sprawie zamiany mieszkania (odcinek: 8) | serial telewizyjny, reżyseria: Stanisław Bareja |
| 1986 | Zmiennicy | żona mężczyzny, który chce kupić auto (odcinek: 1) | serial telewizyjny, reżyseria: Stanisław Bareja |
| 1986 | Tulipan | ciotka Ani (odcinek: 3) | serial telewizyjny, reżyseria: Janusz Dymek |
| 1987 | Ucieczka z miejsc ukochanych | Karolowa (odcinki: 4-8) | serial telewizyjny, reżyseria: Julian Dziedzina |
| 1989 | Janka | służąca Adelcia | serial telewizyjny, reżyseria: Janusz Łęski |
| 1990 | Dom na głowie | Kapuścińska (odcinki: 3, 5) | serial telewizyjny, reżyseria: Grzegorz Kędzierski |
| 1991 | Panny i wdowy | służąca w Lechicach (odcinki: 1-2) | serial telewizyjny, reżyseria: Janusz Zaorski |
| 1991 | Bonne chance frenchie | Concierge d'Henri | serial telewizyjny, reżyseria: różni |
| 1992–1996 | Film pod strasznym tytułem | Mamuna (głos) | serial animowany, reżyseria: Leszek Gałysz |
| 1993 | Zespół adwokacki | Maria Suliga (odcinek: 6) | serial telewizyjny, reżyseria: Andrzej Kotkowski |
| 1994 | Bank nie z tej ziemi | Montecka (odcinek: 10) | serial telewizyjny, reżyseria: Waldemar Dziki |
| 1995 | Sukces... | handlarka na bazarze (odcinek: 4) | serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Gruber |
| 1996 | Sława i chwała | matka Franciszka Głąbka (odcinek: 5) | serial telewizyjny, reżyseria: Kazimierz Kutz |
| 1998 | Siedlisko | ciotka Teodora | serial telewizyjny, reżyseria: Janusz Majewski |
| 1998–2013, 2018 | Klan | Stefania Wróbel-Malec, gospodyni Pawła i Krystyny Lubiczów | serial telewizyjny, reżyseria: różni |
| 1998 | Rodziców nie ma w domu | Koconiowa (odcinki: 41-51) | serial telewizyjny, reżyseria: Wojciech Adamczyk |
| 1999 | Policjanci | sąsiadka Jobkiewiczów | serial telewizyjny, reżyseria: Łukasz Wylężałek |
| 1999–2003 | Na dobre i na złe | Genowefa Burczykowa | serial telewizyjny, reżyseria: różni |
| 2000 | Świat według Kiepskich | Kryśka, matka Ani (odcinek: 42) | serial telewizyjny, reżyseria: Okił Khamidow |
| 2000 | Złotopolscy | Cyganka na Dworcu Centralnym (odcinki: 291, 294, 296) | serial telewizyjny, reżyseria: różni |
| 2001 | Graczykowie | Waleria Graczykowa (odcinek: 55) | serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński |
| 2001 | Graczykowie, czyli Buła i spóła | Waleria Graczykowa (odcinek: 4) | serial telewizyjny, reżyseria: Krzysztof Jaroszyński |
| 2002 | Psie serce | Helena (odcinek: TUNGO) | serial telewizyjny, reżyseria: Tomasz Drabiński |
| 2004 | Pensjonat pod Różą | babcia Hela (odcinek: 28) | serial telewizyjny, reżyseria: Maciej Wojtyszko |
| 2006 | Hela w opałach | Jadwiga Woźniak, kandydatka na nianię (odcinek: 5) | serial telewizyjny, reżyseria: Andrzej Kostenko |
| 2007 | Ja wam pokażę! (serial telewizyjny) | Hania, ciotka Judyty (odcinek: 7) | serial telewizyjny, reżyseria: Denis Delic |
| 2008–2009 | Tylko miłość | Szternowa, matka Sylwii i Doroty | serial telewizyjny, reżyseria: Przemysław Angerman |
| 2008 | Agentki | staruszka (odcinek: 6) | serial telewizyjny, reżyseria: Piotr Wereśniak |
| 2009 | Niania | ciocia Misia (odcinek: 113) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Bogajewicz |
Odznaczenia i nagrody edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2004)
- Złoty Krzyż Zasługi „za zasługi w działalności na rzecz rozwoju studenckiego ruchu kulturalnego” (2003)[10]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1987)
- Nagroda specjalna za kreację aktorską w widowisku telewizyjnym „Czupurek” na Festiwalu Filmów dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu (1988)
- Nagroda specjalna w kategorii najlepsza aktorka komediowa na II Festiwalu Dobrego Humoru w Trójmieście (2001)
- „Kryształowy Granat” na V Festiwalu Filmów Komediowych w Lubomierzu (2001)
- Nagroda za całokształt twórczości na X Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku (2009)
Przypisy edytuj
- ↑ a b Nie żyje Zofia Merle - aktorka znana z ról w takich produkcjach jak m.in. "Miś", "Alternatywy 4" czy "Zmiennicy". polskieradio.pl. [dostęp 2023-12-13].
- ↑ Aktorka Zofia Merle kończy 75 lat [online], dzieje.pl [dostęp 2021-05-15] (pol.).
- ↑ Nekrolog: Zofia Merle-Mayzen. nekrologi.wyborcza.pl, 2023-12-18. [dostęp 2023-12-22].
- ↑ Nie żyje Zofia Merle. Aktorka miała 85 lat [online], Polska Agencja Prasowa [dostęp 2023-12-13].
- ↑ Zofia Merle nie żyje. Aktorka miała 85 lat [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-12-13] (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Jan Kazimierz Mayzel, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-12-21].
- ↑ Skromny pogrzeb Zofii Merle. W ostatniej drodze towarzyszyła jej garstka żałobników. se.pl, 2023-12-21. [dostęp 2023-12-21].
- ↑ Pogrzeb Zofii Merle. Pochowano ją na warszawskich Powązkach obok męża i syna. plejada.pl. [dostęp 2023-12-22].
- ↑ Zofia Merle pochowała syna. Kim był Marcin Mayzel? [VIDEO] - porady Mowimyjak.pl [online], mowimyjak.se.pl [dostęp 2019-06-29].
- ↑ M.P. z 2004 r. nr 6, poz. 107 – pkt 86.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zofia Maria Merle w bazie IMDb (ang.)
- Zofia Maria Merle w bazie Filmweb
- Zofia Maria Merle w bazie filmpolski.pl
- Zofia Merle, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09].
Kontrola autorytatywna (osoba):
Identyfikatory zewnętrzne: