Dwór królewski w Knyszynie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m regeneracja szablonu {{Budynek infobox}} + WP:SK |
lokalizacja |
||
Linia 35:
'''Dwór królewski w Knyszynie''' – nieistniejący kompleks budynków o charakterze rezydencjonalno-obronnym w [[Knyszyn]]ie w [[województwo podlaskie|województwie podlaskim]].
== Historia ==
Dwór w Knyszynie, zespół budynków o konstrukcji murowano-drewnianej otoczony ogromnym ogrodem, pospolicie zwanym zwierzyńcem, powstał w połowie [[XVI wiek]]u dla króla [[Zygmunt II August|Zygmunta Augusta]]. Budową dworu kierował architekt królewski Job Bretfus, który w tym czasie prowadził również przebudowę pobliskiego [[Zamek w Tykocinie|zamku w Tykocinie]] (w [[1571]] roku Bretfus był także krótko [[starosta|starostą]] tykocińskim). W literaturze naukowej podaje się, że dwór w Knyszynie był podporządkowany wymogom obronności, być może nawet otoczony wałami ziemnymi<ref>M. Paździor, "Dwór królewski Zygmunta Augusta w Knyszynie", [w:] ''Rocznik Białostocki'', t. 8 (1967), Muzeum w Białymstoku, Białystok 1968, s. 360</ref>; z jednego z dokumentów źródłowych wynika, że w [[1563]] roku wysłano do Knyszyna "98 większych [[hakownica|hakownic]] na miarę 6 dłoni Doppelhoken"<ref>M. Paździor, ''ibid.'', str. 381</ref>.
Dwór knyszyński był jedną z ulubionych rezydencji Zygmunta Augusta; służył m.in. jako dwór myśliwski, skąd król wyprawiał się na łowy na [[żubr]]y i inną grubszą zwierzynę. W czasie pobytów króla w Knyszynie dwór był ozdabiany [[Arras (tkanina)|arrasami]], których król zgromadził ogółem około 350; gdy Zygmunt August opuszczał Knyszyn, arrasy przewożono do [[Tykocin]]a<ref>A. Studniarek, "Król Zygmunt August - życie, śmierć i pamięć", [w:] ''Nowy Goniec Knyszyński'', nr 9 (68), listopad 2008, str. 26 [http://www.knyszyn.pl/asp/pliki/Goniec2008/goniec11-08.pdf]</ref>.
== Lokalizacja rezydencji ==
Po [[1945]] roku dawny teren rezydencji znalazł się na obszarze [[PGR]]<ref name="z"/>. Dwór, z którego zachowały się jedynie skromne szczątki murów i pozostałości założenia ogrodowego, znajdował się przy obecnej ulicy Białostockiej w Knyszynie, po lewej stronie<ref>Informacje o historii ziemi knyszyńskiej na stronie Urzędu Miejskiego w Knyszynie [http://www.knyszyn.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&menu=37&strona=1]</ref> ({{koordynaty|53.308802|22.929722|umieść=w tekście}}<ref name="z">[w:] {{cytuj stronę| url = http://www.zamki.pl/?idzamku=knyszyn| tytuł = Dwór w Knyszynie| data dostępu = 9 października 2009| autor = | opublikowany = [http://www.zamki.pl Polskie Zamki]| praca = | data = | język = pl}}</ref>). Prof. [[Józef Maroszek]] i Halina Karwowska w 1984 roku podjęli próbę zweryfikowania lokalizacji dworu metodami wykopaliskowymi. Prace przeprowadzono na kilku posesjach przy ulicy Białostockiej (nr 43, 47, 53, 57, 59). Wynikiem badań było ustalenie, że kompleks rezydencjonalny zlokalizowany był przy dzisiejszej ul. Białostockiej, po obu stronach tej ulicy od nr 43 po stronie nieparzystej i nr 36 po stronie parzystej i ciągnął się aż do rzeki Jaskranki. Ustalenia te potwierdza dawna nazwa ulicy Białostoskiej - ul. Dworska.
W ''Albumie Widoków Historycznych Polski'' [[Napoleon Orda|Napoleona Ordy]] (1875) znajduje się rysunek przedstawiający ruiny domniemanej tzw. Studni Giżanki w Knyszynie (Giżanka była jedną z metres Zygmunta Augusta); jest bardzo prawdopodobne, że ilustracja ta przedstawia nieistniejące dziś ruiny pałacu Gnińskich w Knyszynie, zbudowanego według projektu [[Tylman z Gameren|Tylmana z Gameren]]<ref>M. Bielska, ''Buntownik z wyboru - Tomasz Czapski, starosta knyszyński (1740-1784)'', str. 162 (praca magisterska przygotowana na [[Uniwersytet w Białymstoku|Uniwersytecie w Białymstoku]], [[Białystok]] 2007) [http://pbc.biaman.pl/Content/3506]</ref>.
| |||