Bunt wójta Alberta: Różnice pomiędzy wersjami

'''Bunt wójta Alberta''' - jest to termin przyjęty do określania buntu mieszczan krakowskich między majem 1311 roku a majem lub czerwcem roku 1312. Główną przyczyną buntu była walka krakowskiego mieszczaństwa o zwiększenie prerogatyw sądowych na terenie miasta i w okolicy, czemu zdecydowanie przeciwne było okoliczne rycerstwo. Nie bez znaczenia była także proczeska orientacja patrycjatu krakowskiego, chętniej widzącego na tronie polskim czeskichJana LuksemburgówLuksemburczyka niż Władysława Łokietka.

Za przywódcę buntu uchodzi '''Albert''', lub '''Albrecht''', od roku 1290 dziedziczny wójt [[Kraków|Krakowa]]. W latach 1295-1305 popierał rządy [[Czechy|czeskie]] w Krakowie, jednak w roku 1306, po wygaśnięciu dynastii [[Przemyślidzi|Przemyślidów]], oddał miasto księciu [[Władysław I Łokietek|Władysławowi Łokietkowi]]. W maju 1311 roku wraz z niemieckim [[mieszczaństwo|mieszczaństwem]], przy poparciu niektórych klasztorów (jak [[Miechów]], [[Mogiła (Kraków)|Mogiła]], [[Jędrzejów]]) i [[Biskupi krakowscy|biskupa krakowskiego]] [[Jan Muskata|Jana Muskaty]] - zniemczonego [[Ślązacy|Ślązaka]] osadzonego na biskupstwie przez [[Wacław II|Wacława II]] – wywołał bunt przeciwko Łokietkowi, dążąc do ustanowienia w Polsce władzy [[Luksemburgowie|Luksemburgów]]. Bunt poparło kilka innych małopolskich miast takich jak Sandomierz i Wieliczka. Przyczyną wzniecenia buntu były polityczne ambicje [[Patrycjat (średniowiecze i nowożytność)|patrycjatu]], w większości niemieckiego, co zostało już ówcześnie poczytane jako zbrojne wystąpienie niemieckie przeciwko legalnej władzy.

W związku z tym, że Jan Luksemburski nie mógł przybyć na pomoc buntownikom w związku z buntem który wybuchł przeciwko niemu na Morawach, do miasta zamiast niego przybył książę Bolesław I Opolski. Bunt zakończył się w czerwcu 1312, gdy nie mogąc zdobyć [[Wawel|wawelskiego grodu]] bronionego przez drużynę książęcą i w sytuacji gdy z pomocą węgierską Łokietek opanował ponownie całą Małopolskę, wójt Albert wraz z księciem [[Bolko I opolski|Bolkiem I Opolskim]] opuścili Kraków. W [[Opole|Opolu]] wójt został, z nieznanych powodów, osadzony przez Bolka w więzieniu, a zwolniony po pięciu latach przez książęcego następcę, również [[Bolesław II opolski|Bolka]], wyjechał do [[Praga|Pragi]], gdzie zmarł.

Za ten bunt Kraków został przez Władysława Łokietka surowo ukarany. Ludzie książęcy wyłapywali i ścinali wszystkich mieszczan nie mówiących po polsku<ref>[[Paweł Jasienica]]: ''Polska Piastów'', Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, ISBN 83-06-00094-3, s.282</ref>. Większość przywódców stracono i skonfiskowano wiele prywatnych majątków, miastu odebrano szereg przywilejów - zniesiono dziedziczenie wójtostwa, prawa wójta jak również jego dochody zostały ograniczone. Zburzono też dom Alberta a na jego miejscu zbudowano warowny [[Gródek (Kraków)|gródek]]. Po stłumieniu buntu książę Łokietek zakazał w Krakowie prowadzenia ksiąg miejskich po niemiecku, wprowadzając łacinę. Zachowane zostały natomiast przywileje gospodarcze miasta<ref>[[Stanisław Szczur]]: ''Historia Polski: Średniowiecze'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003, s.442</ref>.