Kozienice: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Zabytki: drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 89:
Pierwsza wzmianka o Kozienicach pochodzi z [[1206]] r. kiedy wraz z sąsiednimi wsiami nadane zostały klasztorowi [[Norbertanki|Norbertanek]] w [[Płock]]u. Włości te były jednak znacznie oddalone od Płocka, więc Kozienice w drodze zamiany stały się własnością królewską i pozostały nią aż do rozbiorów. W [[1326]] roku wieś Kozienice została przeniesiona na [[prawo magdeburskie]] przez [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]]. Miejscowość położona na skraju [[Puszcza Kozienicka|Puszczy Kozienickiej]] przy trakcie z [[Wilno|Wilna]] do [[Kraków|Krakowa]] została jednym z ulubionych miejsc polowań króla [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]], który przebywał tu 10 razy. Prawdopodobnie dla niego też wzniesiono tu drewniany [[dwór]] myśliwski, a sam król w [[1394]] ufundował tu kościół. Bliskość puszczy i dostęp do drewna pozwoliła na budowę tutaj [[most pontonowy|mostu pontonowego]], który po spławieniu do [[Czerwińsk nad Wisłą|Czerwińska]] pozwolił wojskom polskim pomiędzy [[30 czerwca]] a [[3 lipca]] [[1410]] roku na przeprawę przez [[Wisła|Wisłę]] w czasie [[Wielka wojna z zakonem krzyżackim|Wielkiej wojny z zakonem krzyżackim]].
 
W [[1467]] roku w królewskim dworze urodziłkrólowa się[[Elżbieta wnukRakuszanka]] Władysławurodziła Jagiełłysyna królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi, późniejszypóźniejszego królkróla [[Zygmunt I Stary]], co upamiętnia do dziś pamiątkowa kolumna wzniesiona w [[1518]], która jest najstarszynajstarszym pomnikpomnikiem świeckiświeckim w Polsce. W [[1507]] mieszkańcy Kozienic poprosili o prawa miejskie. [[8 stycznia]] [[1549]] roku król [[Zygmunt II August]] wydał na sejmie w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]] przywilej dla [[wojewodowie ruscy|wojewody ruskiego]] i starosty radomskiego [[Piotr Firlej (wojewoda ruski)|Piotra Firleja z Dąbrowicy]] na założenie miasta na części gruntów kozienickich, a w [[1550]] wydany został drugi przywilej lokacyjny. W [[1557]] król Zygmunt August ufundował tu parafię i uposażył plebana, w roku [[1558]] Kozienice otrzymały przywilej na organizowanie [[jarmark]]ów.
 
W [[1652]] miasto spustoszyła epidemia [[cholera|cholery]]. W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]] [[6 kwietnia]] [[1656]] doszło do zwycięskiej dla Polaków [[bitwa pod Kozienicami|bitwy pod Kozienicami]], ale w [[1657]] i [[1704]] miasto zostało kolejno zniszczone przez siedmiogrodzkie wojska [[Jerzy II Rakoczy|Jerzego Rakoczego]]. iPonownie miasto zostało zniszczone przez wojska szwedzkie w [[1704]] roku w trakcie [[III wojna północna|Wielkiej wojny północnej]].
 
W [[1764]] powstał tu skład [[sól kuchenna|soli]] dla całego powiatu radomskiego, a w [[1779]] miasto otrzymuje przywilej na 12 jarmarków rocznie<ref name=Siarczynski/>. W [[1782]] miasto o przeważnie drewnianej zabudowie zostaje zniszczone przez pożar i dzięki królowi odbudowane głównie jako murowane. W latach [[1784]]-[[1788]] powstała tu największa w [[I Rzeczpospolita|Rzeczypospolitej]] fabryka broni palnej (wytwarzała świetne tzw. [[sztucer]]y kozienickie), a samo miasto praktycznie od nowa lokowane zyskało murowaną zabudowę. Odbudową i przebudową miasta zajął się [[Stanisław August Poniatowski]] (wg projektu [[Jan Kanty Fontana|Jana Fontany]]). W [[1792]] roku w czasie [[wojna polsko-rosyjska 1792|wojny polsko-rosyjskiej]] pod Kozienicami stało polskie wojsko pod dowództwem księcia [[Józef Poniatowski|Józefa Poniatowskiego]].
Linia 97:
Bardzo ważnym wydarzeniem było utworzenie [[Powiat kozienicki|powiatu kozienickiego]] w [[1867]] r. Dzięki temu została wybudowana droga do [[Radom]]ia. Wzniesiono też koszary, przebudowano i rozbudowano pałac. Działała fabryka blachy, garbarnia, browar i młyny. W 1897 r. Kozienice zamieszkiwało 6391 osób, w tym 3764 [[Żydzi|Żydów]].
 
W czasie [[rozbiory Polski|rozbiorów]] w mieście stacjonował [[25 Smoleński Pułk Piechoty]], przeniesiony później do [[Woroneż]]a. W 1902 r. przyszedł w Kozienicach na świat [[Zygmunt Lederman-Lednicki]], znany skrzypek i dyrygent. W 1926 r. ukończył Warszawskie Konserwatorium Muzyczne. Był jednym z dyrygentów Polskiego Radia.
 
W czasie [[rozbiory Polski|rozbiorów]] w mieście stacjonował [[25 Smoleński Pułk Piechoty]], przeniesiony później do [[Woroneż]]a. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] działały w okolicach oddziały partyzanckie (gł. [[Bataliony Chłopskie]]), a w mieście znajdowało się [[getto]]. Obecnie rozwój miasta związany jest z budową [[Elektrownia Kozienice|Elektrowni Kozienice]] i towarzyszących zakładów. Obecnie Kozienice przekształcają się z ośrodka przemysłowego w ośrodek rekreacyjno-sportowy.
 
== Transport ==