Kowno: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zabytki: drobne merytoryczne |
→Historia: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
||
Linia 40:
== Historia ==
Pierwsze wzmianki o zamku w Kownie pochodzą z [[1361]] roku, jednak miasto w jego pobliżu powstało w niezasiedlonym wcześniej miejscu dopiero na początku XV wieku<ref>Aleksandras Vaskelis, Dainius Balciunas "Lokacja średniowiecznego miasta w Kownie" [w:] "Procesy lokacyjne w Europie Środkowo-Wschodniej", Wrocław 2006, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, s.49-53</ref>. [[Zamek w Kownie]] bronił [[Litwini|Litwinów]] przed najazdami [[zakon krzyżacki|Krzyżaków]], którzy jednak zdobywali go wielokrotnie, m.in. w [[1362]] roku. W [[1384]] roku Krzyżacy wznieśli, zachowany do dziś, nowy murowany zamek mający stanowić bazę wypadową do dalszych najazdów, szczególnie na [[Wilno]] i [[Troki]]. W tym czasie przy zamku powstała ufortyfikowana faktoria handlowa należąca do Gdańska, z której eksportowano drewno, wosk, miód, smołę i dostarczane przez Żmudzinów dziewczęta<ref>Jolanta Kucharska "Ilustrowany przewodnik po zabytkach na Wileńszczyźnie i Żmudzi", Burchard Edition, 2004, ISBN 83-87654-15-9, s.94</ref>. Ostatecznie przynależność państwowa Kowna uregulowana została po [[Bitwa pod Grunwaldem|bitwie grunwaldzkiej]] ([[1410]]) i [[pokój toruński 1411|pokoju toruńskim]] ([[1411]]).
[[Plik:Kowno DomPerkuna.jpg|thumb|left|Gotycki tzw. „Dom Perkuna”]]
Początkiem miasta był rok [[1408]], w którym książę [[Witold Kiejstutowicz]] lokował w pobliżu zamku osadę, której nadał prawa miejskie ([[prawo magdeburskie|magdeburskie]]), dzięki czemu powstał samorząd administracyjny, gospodarczy i sądowy. Badania archeologiczne wskazują, że miasto powstało w miejscu wcześniej niezasiedlonym. Prawa miejskie potwierdził król Kazimierz Jagiellończyk w 1440 i 1463 nadając miastu nowe grunty nad Niemnem. Dopiero pod koniec XV wieku w mieście pojawiły się pierwsze murowane zabudowania i szacuje się, że miasto liczyło ok. 500-600 mieszkańców. W tym okresie nastąpił szybki rozwój miasta, ponieważ szacuje się, że około 1570 roku Kowno mogło liczyć już ok. 5 tys. mieszkańców<ref>Aleksandras Vaskelis, Dainius Balciunas "Lokacja średniowiecznego miasta w Kownie" [w:] "Procesy lokacyjne w Europie Środkowo-Wschodniej", Wrocław 2006, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, s.49-53</ref>. W [[1581]] Kowno otrzymało [[prawo składu]]. Od tego czasu miasto rozwijało się pomyślnie, mimo wybuchających raz po raz pożarów (1537, 1731), epidemii cholery i dżumy, a także powodzi. W latach 1655-1661 miasto okupowały wojska moskiewskie, co spowodowało jego upadek. W latach 1701-1707 było okupowane przez wojska szwedzkie. Ponowny rozwój miasta przypadł na drugą połowę [[XVIII wiek]]u. Projektowanego na [[Sejm grodzieński (1793)|sejmie grodzieńskim]] województwa kowieńskiego nie utworzono z powodu [[III rozbiór Polski|III rozbioru Polski]]. W jego wyniku miasto przypadło [[Rosja|Rosji]] i włączono je w obręb guberni wileńskiej. W czasie [[Inwazja na Rosję (1812)|inwazji na Rosję]] w dniu 24 czerwca 1812 roku do Kowna ze swoją armią dotarł [[Napoleon Bonaparte]] i zajął kwaterę w klasztorze św. Krzyża (karmelitów). Następnie udał się po południu obejrzeć spalony most na Willi i obserwował przeprawę wpław na drugi brzeg [[szwadron]]u szwoleżerów gwardii [[Jan Kozietulski|Jana Kozietulskiego]] u jej ujścia do Niemna. Niestety miasto w następnych dniach zostało rozgrabione przez przechodzącą [[Wielka Armia|Wielką Armię]]. Po jej przejściu zlokalizowano w mieście magazyny żywności i uzbrojenia dla wojska oraz zbudowano reduty obronne. Ponownie Kowno ucierpiało podczas odwrotu wojsk Napoleona spod Moskwy w dniach 12 i 13 grudnia [[1812]] roku. Żołnierze francuscy i niemieccy dokonywali licznych rabunków, a następnie oddziały marszałka [[Michel Ney|Neya]] odpierały w mieście rosyjskich kozaków<ref>Dariusz Nawrot "Litwa i Napoleon", Wyd. UŚ, Katowice 2008, s.174-177,672</ref>. Mieszkańcy Kowna aktywnie uczestniczyli w powstaniach narodowych, [[powstanie listopadowe|listopadowym (1830)]] i [[powstanie styczniowe|styczniowym (1863)]], co nie pozostało bez wpływu na stosunek władz rosyjskich do grodu nad Niemnem.
| |||