Chanat Krymski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
→Historia: drobne merytoryczne |
||
Linia 94:
Chanat odegrał ważną rolę w [[Europa Środkowo-Wschodnia|Europie Środkowo-Wschodniej]], najeżdżając [[Rosja|Rosję]] i [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczpospolitą]], co było powodem wojen polsko-tureckich.
Największe natężenie najazdów Tatarów na Polskę przypadło na lata 1474-1534, a później na lata 1605-1633<ref>http://www.edulandia.pl/edukacja/1,124764,6508395,Tatarskie_najazdy_na_Polske___przebieg_i_skutki.html#ixzz2lNORF8Um</ref>.
Mimo prymitywnej gospodarki, Krym przeżywał w XVII wieku okres rozkwitu politycznego. Datuje się to od [[1637]] roku, kiedy to pokonano najgroźniejszego rywala pośród Tatarów, czyli Ordę Budziacką. Następstwem tej wiktorii było uznanie chanatu krymskiego jako zwierzchnika przez wszystkie inne ordy. Drugim ważnym czynnikiem były reformy wezyra Sefera Gasi agi. Ukrócały tendencje decentralistyczne możnowładców tatarskich i jednocześnie, wzmacniały władzę centralną<ref name="powszechna_XVII">[[Zbigniew Wójcik]], ''Historia powszechna, wiek XVI−XVII w.'', PWN, Warszawa 1968, str. 441.</ref>.
W latach [[1648]]-[[1654]] chan [[Islam III Girej]] poparł [[powstanie Chmielnickiego]]. Jednak widząc zbliżenie [[Kozacy|Kozaków]] z [[Carstwo Rosyjskie|Carstwem Rosyjskim]] ([[Ugoda perejasławska]] 1654 r.) i chcąc utrzymać ''[[status quo ante|status quo]]'' na tym obszarze, zaczął je zwalczać. W wyniku wojny [[Turcja|Turcji]] z [[Liga Święta|Ligą Świętą]] w latach [[1683]]-[[1699]] stracił on [[Azow]] (definitywnie w [[1739]] roku, mimo dwóch wojen). Chanat wziął tez udział po stronie Turcji w wojnie przeciwko Rzeczpospolitej [[Wojna polsko-turecka 1672-1676|toczonej w latach 1672-1676]]. Skutkiem przegranej przez Turcję [[Wojna rosyjsko-turecka (1768-1774)|wojny]] z [[Imperium Rosyjskie|Imperium Rosyjskim]] było uniezależnienie się
W [[1778]] doszło do przesiedlenia wszystkich chrześcijan z chanatu do [[Noworosja|Noworosji]]. Doszło do powstania przeciw nowemu chanowi,zasilanego przez Turków, przez co Rosja wymusiła na rządzie osmańskim potwierdzenie pokoju w Küczük Kajnardży<ref>[[Emanuel Rostworowski]], ''Historia powszechna, wiek XVIII w.'', PWN, Warszawa 1977, str. 697.</ref>. <br />
Niepokoje jednak nie ustały i były podsycane przez carat co dało jej pretekst do [[1783]] aneksji tego chanatu i zamiany go w oficjalną prowincję [[Noworosja|Nowa Rosja]]. Obecnie tereny te należą do [[Ukraina|Ukrainy]] (na zachód od [[Don]]u) i do Rosji (na wschód od wymienionej rzeki).
| |||