Jan Długosz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 193.242.212.2 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Tomasz Raburski.
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Biografia: drobne merytoryczne
Linia 54:
Autor licznych publikacji historycznych, w tym najsłynniejszego dzieła ''Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae'' (''[[Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego]]''), obejmującego historię Polski od najdawniejszych czasów do 1480. W skład tego dzieła wchodzi „Chorographia Regni Poloniae”, która stanowi unikatowy dokument ówczesnych czasów przedstawiający dokładniejszy obraz ziemi, a zwłaszcza [[Hydrografia|hydrografię]] ziem polskich, oraz potwierdza zdumiewającą wiedzę i wszechstronność jaką dysponował Jan Długosz, stawiając go na czele jako jednego z najwybitniejszych polskich [[geografia|geografów]]<ref>[http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje44/text14.htm CHOROGRAPHIA REGNI POLONIAE].</ref>.
 
Dzieło zawiera również najsłynniejsze wzmianki o bogach jakich czcić mieli dawni [[Polacy]] – [[Lechici]] <small>(Jan Długosz w omawianej relacji używa tych pojęć zamiennie)</small>. Początkowo, poza polemiczną uwagą [[Maciej Miechowita|Macieja z Miechowa]] relację Jana Długosza przyjmowano bez zastrzeżeń, a w kolejnych wiekach rozwijano często w sposób dowolny, jak stało się to w przypadku twórczości [[Bronisław Ferdynand Trentowski|Bronisława Trentowskiego]]. Następnie, na przełomie wieków XIX i XX przekaz Długosza poddany został, jak często współcześnie się uważa, zbyt ostrej krytyce w badaniach [[Aleksander Brückner|Aleksandra Brücknera]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Brückner|imię = Aleksander|tytuł = Mitologia słowiańska i polska|wydawca = PWN|miejsce = Warszawa|rok = 1980|isbn = 8301062452}}</ref>. Stanowisko to, mimo że podane w wątpliwość jako nadmiernie krytyczne już na początku wieku XX przez [[Karol Potkański|Karola Potkańskiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Potkański|imię = Karol|tytuł = Pisma pośmiertne|wydawca = Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk|miejsce = Poznań|rok = 2004|isbn = 8370634117}}</ref> i [[Mikołaj Rudnicki|Mikołaja Rudnickiego]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Rudnicki|imię = Mikołaj|tytuł = Bóstwa lechickie, [w:] Slavia Occidentalis, t.5|wydawca = Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk|miejsce = Poznań|rok = 1926|strony = 372-419|issn =<!-- POPRAW TO MIEJSCE! (ALBO CYTUJ PISMO, ALBO ISBN) --> 0081-0002}}</ref> zdołało znaleźć kontynuatorów w publikacjach takich badaczy jak [[Henryk Łowmiański]] czy [[Stanisław Urbańczyk]]. Jednak współcześnie, po odrzuceniu hiperkrytycznej postawy Aleksandra Brücknera, relację Jana Długosza coraz częściej uznaje się za wartościową, a na gruncie porównawczym godną dalszych badań. Prof. [[Włodzimierz Szafrański]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Szafrański|imię = Włodzimierz|tytuł = Pradzieje religii w Polsce|wydawca = Iskry|miejsce = Warszawa|rok = 1979|strony = 355-386|isbn = 83-207-0035-3}}</ref><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Szafrański|imię = Włodzimierz|tytuł = Prahistoria religii na ziemiach polskich|wydawca = Ossolineum|miejsce = Wrocław|rok = 1987|isbn = 83-04-02624-4}}</ref> zauważa nawet, że ustalenia Brücknera trudno uznać za zgodne z metodą naukową, w części wprost określając je mianem pomówień wobec osoby kronikarza Jana Długosza. Obecnie analogiczne uwagi odnośnie stylu pracy Brücknera, w tym nadmiernego upodobania do dygresji, czyni religioznawca [[Andrzej Szyjewski]], a informacje o poszczególnych bóstwach z przekazu Jana Długosza, w zależności od publikacji, uznają za wartościowe tacy badacze jak wspomniani Włodzimierz Szafrański i Andrzej Szyjewski oraz między innymi [[Marek Cetwiński]], [[Marek Derwich]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Cetwiński|imię = Marek|tytuł = Herby, legendy, dawne mity|wydawca = KAW|rok = 1989|isbn = 83-03-01809-4}}</ref>, [[Leszek Kolankiewicz]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Kolankiewicz|imię = Leszek|tytuł = Dziady. Teatr święta zmarłych|wydawca = DiG|miejsce = Gdańsk|rok = 1999|strony = 257-467|isbn = 83-87316-39-3}}</ref> i [[Aleksander Gieysztor]]<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Gieysztor|imię = Aleksander|tytuł = Mitologia Słowian|wydawca = Wydawnictwo artystyczne i filmowe|miejsce = Warszawa|rok = 1986|strony = 145-152|isbn = 83-221-0152-X}}</ref>. W 1480 został [[biskupi lwowscy (Kościół łaciński)|arcybiskupem-nominatem lwowskim]]. W tym samym roku zmarł.
 
== Fundacje ==
Fundator kościołów: św. Bartłomieja w [[Chotel Czerwony|Chotlu Czerwonym]], [[Kościół świętych Marcina i Małgorzaty w Kłobucku|św. Marcina i Małgorzaty]] w [[Kłobuck]]u, św. Marii Magdaleny w [[Szczepanów (województwo małopolskie)|Szczepanowie]], [[Kościół św. Małgorzaty w Raciborowicach|św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy]] w [[Raciborowice (województwo małopolskie)|Raciborowicach]], Najświętszej Marii Panny w [[Odechów (województwo mazowieckie)|Odechowie]]. WWiąże 1480się zostałz [[biskupinim lwowscytakże (Kościółtakie łaciński)|arcybiskupem-nominatembudynki lwowskimjak: [[Psałteria na Wawelu]]. Woraz tym[[Dom samymDługosza rokuw zmarłSandomierzu]].
 
== Twórczość ==