'''Kuchnie Królewskie''' – zespółpierwotnie budynkówjednopiętrowy ceglany budynek na planie kwadratu zbudowany do 1518 roku pomiędzy Wieżą Lubranką a Rotundą św. Feliksa i Adaukta na [[Wawel|wzgórzu wawelskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. Obecnie określa się tak zespół budynków na, połączonych ze sobą i z budynkami obok. Znajdowały się w zachodniej części [[Zamek Królewski na Wawelu|Zamku Królewskiego]], na południe od zachodniego skrzydła zamku.
== Historia ==
Składające się pierwotnie z trzech budynków kuchnieKuchnie królewskie wzniesiono w latach 1516–1517, przygotowując wesele [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] z [[Bona Sforza|Boną Sforza]]. ZnajdowałyJednopiętrowy sięceglany tambudynek m.inKuchni miał na parterze 4 izby z wielkimi piecami kuchennymi, a na piętrze okapy pieców i mieszkania kucharzy. W pobliżu znajdowały się też mieszkanie podrzęczego wielkorządcy krakowskiego, (Podrządstwo) oraz mieszkanie klucznika (przy [[Brama Bartłomieja Berrecciego na Wawelu|bramie wjazdowej]]). W [[1806]]XVIII r.wieku budynkipowstała scalonow pobliżu (także jednopiętrowa [[Wozownia Królewska]]. naW Wawelu|wozownię królewską[[1806]] roku Austriacy zburzyli Podrządstwo i scalono ze sobą Kuchnie, Wozownię królewską i [[Rotunda Najświętszej Marii Panny na Wawelu|Rotundę Najświętszej Marii Panny]]), przeznaczającnadbudowując je o wspólne drugie piętro i przeznaczając całość na lazaret wojskowy. W połowie XIX wieku zbudowano dwupiętrową loggię od południa. W 1918 roku przekształcono elewację kuchni od strony dziedzińca arkadowego przekształcono elewacje Kuchni wg proj. Szyszko-Bohusza, która to forma przetrwała do dzisiaj. W czasie okupacji niemieckiej, przebudowano Kuchnie od strony dziedzińca zewnętrznego w latach 1940-1943 na biura generalnego gubernatora [[Hans Frank|Hansa Franka]]. Część z lat okupacji niemieckiej przebudowano w latach 2005-2007 wg projektu arch. dr [[Jan Wrana]], Piotra Stępnia i Marii Kowalczyk likwidując balkon na ryzalicie zachodnim, wysokie zachodnie i wschodnie okna w ryzalicie wschodnim, zmieniając tynk i jego fakturę.
Obecnie mieści się tu wystawa ''[[Wawel Zaginiony]]'' oraz biura dyrekcji [[Zamek Królewski na Wawelu - Państwowe Zbiory Sztuki|muzeum]] i pracownie naukowo-konserwacyjne, a także Sklep Firmowy ''[[Mennica Polska|Mennicy Polskiej]]''.
== Architektura ==
BudynekObecnie po przekształceniach z XX wieku budynek ma 4 kondygnacje. Składa się z trzech skrzydeł z dziedzińczykiemdziedzińczyka. W zachodniej elewacji skrzydła północnego znajduje się balkon na wysokości 2. piętra. W tej elewacji wyższe kondygnacje podparte są kolumnami na wysokości parteru.
