Mikołaj Potocki (hetman): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Bogic (dyskusja | edycje)
poprawa
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Biografia: drobne merytoryczne
Linia 28:
<ref name="Iwanowski">[[Eustachy Iwanowski]], [http://archive.org/stream/rozmowyopolskij00iwangoog#page/n661/mode/2up Rozmowy o polskiéj koronie], na str. 651</ref>
}}
W [[1638]] zmusiłwybuchło dokozackie poddania[[Powstanie sięOstranicy]], w trakcie którego wziął udział w zwycięskiej bitwie [[DymitrBitwa Huniapod Żowninem|Dymitrabitwie pod HunięŻowninem]]. Polski historyk [[Szymon Okolski]] towarzyszył hetmanowi polnemu Mikołajowi Potockiemu w wyprawach w [[1637]] i 1638 r., które to opisał w swoich dziełach; ''[[dziennik (literatura)|Dyariusze]]'' Okolskiego stanowią bardzo ważny materiał do historii tego okresu.
 
Po rozgromieniu Kozaków otrzymał na Ukrainie Naddnieprzańskiej wielkie nadania ziemskie. Od [[1646]] [[kasztelan]] [[Kraków|krakowski]] (po [[Jakub Sobieski|Jakubie Sobieskim]]), a następnie [[hetman wielki koronny]] (po śmierci Stanisława Koniecpolskiego). W 1646 roku pozornie opowiedział się przeciw królewskim planom wojny z Turcją. Hetman natomiast popierał wojnę z Chanatem Krymskim, co równałoby się konfliktowi z PortąTurcją.
 
W roku [[1647]] dwukrotnie wstawiał się za pokrzywdzonym Bohdanem Chmielnickim u starosty czehryńskiego Aleksandra Koniecpolskiego. Jako najwyższy zwierzchnik rejestrowych niepokoił się uciskiem Kozaków przez starostów. W liście do kanclerza Ossolińskiego domagał się powołania komisji dla rozpatrzenia ich krzywd.
Linia 36:
Mimo zakazu króla Władysława IV Wazy po wybuchu [[powstanie Chmielnickiego|powstania Chmielnickiego]] w [[1648]] wyruszył na Ukrainę i po klęsce nad [[Bitwa nad Żółtymi Wodami|Żółtymi Wodami]], pobity został pod [[bitwa pod Korsuniem|Korsuniem]] i znalazł się na dwa lata w niewoli tatarskiej. Do klęski w znacznej mierze miał się przyczynić alkoholizm hetmana<ref>"Więcej radził o kieliszku i szklanicach niżeli o dobru Rzeczypospolitej i całości onej; jakoż w nocy radził o pannach albo dziewkach młodych i nadobnych żonkach, będąc sam w starości lat podeszłych, nie znosząc się ani radząc kolegi swego [[Marcin Kalinowski|Marcina Kalinowskiego]], hetmana polnego, ani innych pułkowników i rotmistrzów tak też Towarzystwa. Z powodu pijaństwa ustawicznego i wielkiego wszeteczeństwa zatracił wojsko, uczynił hańbę i niesławę wieczną Koronie Polskiej, potracił synów koronnych, żołnierzy starych i czeladzi niemało, Niemców i innych cudzoziemców." ''Latopisiec albo kroniczka [[Joachim Jerlicz|Joachima Jerlicza]]'', wyd. [[Kazimierz Władysław Wóycicki]], t.I, Warszawa 1853, s.64. Por. [[Janusz Kaczmarczyk]], ''Bohdan Chmielnicki'', Wrocław 1988, wyd. [[Ossolineum]], ISBN 83-04-02796-8 s. 47-48.</ref><ref>Tadeusz Chrzanowski, ''Kresy, czyli obszar tęsknot'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2010, s. 79.</ref>.
 
W kwietniu [[1650]] powrócił z [[jasyr]]u i [[28 czerwca|28]]-[[30 czerwca]] [[1651]] wziął udział w [[bitwa pod Beresteczkiem|bitwie pod Beresteczkiem]] z połączoną armią tatarskokozacko-kozackątatarską. Po odejściuodłączeniu się króla Jana Kazimierza przejął dowództwo nad armią koronną. Po połączeniu z armią litewską hetmana polnego Janusza Radziwiłła, w sierpniu i wrześniu 1651 roku prowadził dalsze działania przeciw Kozakom i Tatarom. W wyniku nierozstrzygniętej [[bitwa pod Białą Cerkwią (1651)|bitwy pod Białą Cerkwią]] zawarł [[18 września]] [[1651]] [[Ugoda w Białej Cerkwi|ugodę białocerkiewską]].
 
Zmarł [[20 listopada]] [[1651]] w [[Chmielnik (Ukraina)|Chmielniku]]. Został pochowany w Kościele Dominikanów w [[Jezupol]]u, który służył jako grób rodzinny ojca [[Jakub Potocki (wojewoda bracławski)|Jakuba Potockiego]] i jego potomków<ref name="majew">Majewski W.'' Potocki Mikołaj h. Pilawa (ok. 1593–1651)…'' S. 109</ref>.