Dwór Poniemuń: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
ilustracja
Konarski (dyskusja | edycje)
źródła/przypisy
Linia 10:
Po Stanisławie Auguście Poniatowskim w pierwszej połowie XIX w. i w początkach drugiej Poniemuń należał do Romana Lachnickiego (marszałka grodzieńskiego w latach 1854-1860). Był on synem Antoniego (1756-1819), członka Rady Narodowej Wielkiego Ks. Litewskiego w 1794 r. i prezydenta miasta Wilna. Córka Romana Lachnickiego, Weronika, wychodząc za mąż za Jana Niemcewicza, otrzymała Poniemuń jako swój [[posag]]. Przypuszczalnie od ich spadkobierców pod koniec XIX w. kupiła Poniemuń Jadwiga z ks. Druckich-Lubeckich Bychowcowa (zm. ok. 1905). 28 czerwca 1891 roku urządziła w tym pałacyku obchody 25-lecia twórczości Elizy Orzeszkowej, z którą się przyjaźniła. Na uroczystość tę goście przypłynęli z Grodna statkiem. Przeważali wśród nich literaci i artyści. Po śmierci Jadwigi Druckiej-Lubeckiej (Bychowcowej) w 1905 roku, dobra te przejął jej brat Władysław Drucki-Lubecki, będący już właścicielem Stanisławowa i Czerlony, a mieszkający stale w Szczuczynie. Jego córka Janina, zamężna z Karolem Skórzewskim-Ogińskim, była ostatnią, do września 1939 roku, właścicielką Poniemunia.
 
Po 1945 roku w dawnym pałacyku myśliwski, który przetrwał działania wojenne, część pomieszczeń zajął dom dziecka, a resztę przeznaczono na zwykłe mieszkania. W tym czasie zburzono gloriettę, odpadły tynki, a część okien i drzwi zabito deskami. Tylko zachowane kolumny portyków świadczyć mogły, że był to niegdyś królewski pałacyk<ref>{{Cytuj|autor=Administrator|tytuł=Poniemuń|czasopismo=pamiecdlapokolen.pl|data dostępu=2016-10-24|opublikowany=pamiecdlapokolen.pl|url=http://pamiecdlapokolen.pl/index.php/rejon-grodzieski/poniemu}}</ref>.
[[Plik:Horadnia, Paniamuń. Горадня, Панямунь (1827).jpg|mały|Plan z 1827 roku]]
 
Linia 20:
Partie boczne korpusu głównego kryte były niskim dachem czeterospadowym o połaciach lekko wklęsłych. Dachy jeszcze bardziej spłaszczone, „orientalizujące" otrzymały też oba portyki. Część ryzalitową nakryto natomiast dachem w postaci zmniejszającego się ku górze bębna. Wyrastała z niego wysoka galeria złożona z czterech kolumn, nakryta kopułką, zwieńczoną żeliwną iglicą. Glorietę, przeznaczoną do podziwiania wspaniałego krajobrazu, otaczała w części dolnej drewniana balustrada, w górnej ażurowa opaska. Prostopadłe do reprezentacyjnego skrzydło tylne o trzech zaledwie szeroko rozstawionych osiach, przeznaczone na mieszkania, miało dach gładki, trójspadowy. Wszystkie elewacje pokrywały tynki gładkie, szeroko żłobkowane, bez wydatniejszych dekoracji.
 
Do pałacyku prowadziły dwa wejścia. Jedno znajdowało się pod lewym portykiem, drugie pośrodku skrzydła prostopadłego<ref>{{Cytuj|autor=Autor|tytuł=Grodno|czasopismo=dworypogranicza.pl|data dostępu=2016-10-24|opublikowany=dworypogranicza.pl|url=http://dworypogranicza.pl/index.php/bialorus/180-grodno}}</ref>.
 
== Wnętrza ==
Linia 33:
== Park ==
Z racji swego naturalnego położenia park w Poniemuniu należał do najpiękniejszych na Grodzieńszczyźnie. Założony na wysokim, stromym brzegu Niemna, miał charakter wybitnie krajobrazowy. Rozciągnięty zgodnie z korytem rzeki, dzielił się na dwie części: górną, równinną, i dolną, urwistym zboczem opadającą ku rzece. Przez środek parku, niemal na krawędzi jaru, biegła szeroka droga wjazdowa, podchodząca pod oba wejścia budowli. Po obu bokach głównej drogi wjazdowej rosły grupami lub pojedynczo ogromne stare drzewa z rozłożystymi konarami, głównie liściaste, w tym lipy, klony, buki, białodrzewy, topole nadwiślańskie.
Poniżej tylnego skrzydła pałacu rozciągała się w kotlinie część parku utrzymana w stanie najbardziej naturalnym, z drzewostanem mieszanym, liściasto-iglastym. Zarówno część płaską, jak założoną na skłonie wzgórza przecinały liczne ścieżki i alejki spacerowe, niejednokrotnie niemal stromo wiodące ku rzece. Z tarasu pod ogrodowym portykiem schody wiodły ku oranżeriom i dalej ku rzece<ref>{{Cytuj|autor=K. Shastouski|tytuł=Zespół pałacowo-parkowy Lachnickich {{!}} dwór Poniemuń (Grodno) obwód grodzieński|czasopismo=www.radzima.org|data dostępu=2016-10-24|opublikowany=www.radzima.org|url=http://www.radzima.org/pl/object/1504.html}}</ref><ref>Roman Aftanazy, ''Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, Tom 3, Wydawnictwo Ossolineum, Warszawa-Wrocław''
</ref>.
 
== Bibliografia ==