Kudak: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Druga twierdza: poprawa pisowni zgodnie z pwn, replaced: południowy-zachód → południowy zachód |
→Druga twierdza: drobne merytoryczne |
||
Linia 43:
W [[1639]] r. Polska zbudowała nową twierdzę w Kudaku, obok starego fortu, według planów [[Johann Pleitner|Johanna Pleitnera]] i zrealizowano z pomocą [[Fryderyk Getkant|Fryderyka Getkanta]] i [[Eliasz Arciszewski|Eliasza Arciszewskiego]], jako założenie o rozmiarach około 207 x 210 metrów w szpicach [[bastion]]ów. [[Twierdza]] zbudowana według założeń szkoły staroholenderskiej miała dwa pełne bastiony, dwa półbastiony i rodzaj dzieła kleszczowego od strony rzeki [[Dniepr]]. Twierdzę otaczały ziemne wały z przedpiersiami, kleszcze od strony Dniepru, z trzech stron suche fosy i dwa rzędy częstokołów. Wjazd z bramą znajdował się od strony zachodniej. Załoga zwiększyła się do 600 ludzi. W twierdzy założono jeden z [[arsenał]]ów artylerii koronnej (obok np. [[Lwów|Lwowa]], [[Kamieniec Podolski|Kamieńca]], [[Bar (obwód winnicki)|Baru]]). Twierdza w 1639 roku miała 11 dział, w tym [[kolubryna|kolubrynę bastardową]], 4 działa regimentowe, 6 dział żelaznych, 200 granatów, 1050 kul 4-funtowych i 50 kul 12-funtowych. W 1648 roku liczba dział wzrosła. Na południowy zachód od twierdzy w odległości 2,8 km znajdowała się duża drewniana wieża obserwacyjna, w miejscu której powstała później wieś Niemieckoje, nazwana od narodowości żołnierzy jej strzegących. Pierwszym komendantem twierdzy był [[Jan Wojsław Żółtowski]], który zmarł w twierdzy w 1640 roku i został pochowany w pobliskim kościółku zakonu [[Dominikanie|Dominikanów]]. Jego następcą był pułkownik [[Krzysztof Grodzicki]] herbu Łada. W 1645 roku twierdzę odwiedził [[Jeremi Wiśniowiecki]].
== Oblężenie w 1648 roku ==
Podczas [[Powstanie Chmielnickiego|powstania Chmielnickiego]] dowodzony przez Krzysztofa Grodzickiego Kudak odpierał kozackie oblężenie przez 5 miesięcy na tyle skutecznie, że Chmielnicki musiał zastąpić dowodzącym oblegającymi Szumiejkę nowym dowódcą Maksyma Nestorenką. Szturmy jednak były odpierane z ciężkimi stratami wśród Kozaków sięgających aż 4 tys. żołnierzy. Grodzicki jednak na wieść o porażce wojsk koronnych [[Bitwa pod Piławcami|pod Piławcami]] z uwagi na to, że nadchodziła zima i nie mógł się już spodziewać odsieczy, skapitulował
W późniejszym okresie, po radzie w [[Perejasław Chmielnicki|Perejasławiu]] w [[1654]], Kudak był obsadzony przez Kozaków.
Twierdza została ostatecznie zburzona przez Rosję na skutek upokarzających dla niej ustaleń [[Traktat prucki|traktatu pruckiego]] między Rosją a Turcją z [[1711]] roku.
== Stan obecny ==
Eksploatowany w latach 1944-1994 w bezpośrednim sąsiedztwie kamieniołom (obecnie jezioro) doprowadził do zniszczenia większej części pozostałości
Do czasów obecnych zachowały się pozostałości dwóch bastionów, łączącego je wału ziemnego oraz fragmenty wału północno-zachodniego, a ponadto widoczne są ślady jednego z półbastionów pierwszej twierdzy. Znajduje się tam również, wzniesiony w 1910 roku na polecenie rosyjskich władz, pomnik propagandowy upamiętniający rebelię kozacką z 1648 roku oraz „wieczny sojusz rosyjsko-ukraiński” (napis na pomniku zawiera nieprawdziwe informacje<ref>Napis głosi: „W tym miejscu hetman Bohdan Chmielnicki wraz z wojskami zaporoskimi zdobył w walce polską twierdzę Kudak 24 kwietnia 1648 roku”</ref>), ponadto współcześnie wzniesiono tam tablicę, zawierającą krótką informację o twierdzy a także przedstawiający
{{Przypisy}}
|