Cerkiew św. Bazylego we Włodzimierzu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 74:
'''Cerkiew św. Bazylego we Włodzimierzu Wołyńskim''', zw. Rotundą – [[cerkiew (budynek)|cerkiew]] [[prawosławie|prawosławna]] we [[Włodzimierz Wołyński|Włodzimierzu Wołyńskim]].
 
Według miejscowych legend w 992 [[Włodzimierz I Wielki]], powracając z wojny, zatrzymał się na terenie dzisiejszego miasta Włodzimierz Wołyński i wspólnie z towarzyszącymi mu drużynnikami osobiście wzniósł rotundową cerkiew pod wezwaniem św. [[Bazyli Wielki|Bazylego Wielkiego]]<ref name="wołodymyr">[http://volodymyrrada.gov.ua/arhitectura.htm Церква св.Василiя]</ref>. Dokładna data budowy cerkwi nie jest jednak jednoznacznie ustalona (rejestr zabytków podaje XIII w.)<ref name="rejestr"/>, jednak wg badań W.Antonowycza i A.Prachowa cerkiew powstała w XIV-XV wieku. Z kolei M. Walicki porównując ornamentykę północnego portalu z portalem klasztoru cysterskiego w Wąchocku uznał, że cerkiew powstała w XIII wieku<ref>{{Cytuj|autor=Yurii Dyba|tytuł=Dyba J. Kaplica na wieży w Stołpiu i jej wołyńskie analogie // Do pieńkna nadprzyrodzonego. Sesja naukowa na temat rozwoju sztuki sakralnej od X do XX wieku na terenie dawnych diecezji Chełmskich. – Chełm: В. w., 2003. - T. 1: Referaty. – S. 36–51.|data dostępu=2017-02-15|url=https://www.academia.edu/30996077/Dyba_J._Kaplica_na_wie%C5%BCy_w_Sto%C5%82piu_i_jej_wo%C5%82y%C5%84skie_analogie_Do_pie%C5%84kna_nadprzyrodzonego._Sesja_naukowa_na_temat_rozwoju_sztuki_sakralnej_od_X_do_XX_wieku_na_terenie_dawnych_diecezji_Che%C5%82mskich._Che%C5%82m_%D0%92._w._2003._-_T._1_Referaty._S._36_51|język=en}}</ref>. Świątynię wzniesiono z dobrze wypalonej cegły ''palcówki'' o przeciętnych wymiarach 26-27 x 12 x 8-8,5 cm układanej w wątku wendyjskim. W [[Monaster św. Michała Archanioła we Włodzimierzu Wołyńskim|monasterze św. Michała]] przy cerkwi w 1284 roku został zamordowany przez [[Lew Halicki|Lwa Halickiego]] i został pochowany litewski książę [[Wojsiełk|Wojszełk]]. Do 1914 w jej północnej ścianie znajdowała się deska z napisem w [[język cerkiewnosłowiański|języku cerkiewnosłowiańskim]], z którego możliwe do odczytania były jedynie słowa ''Boże dopomóż... kniaź'' oraz data 670 (odpowiadająca dacie rocznej 1194)<ref name="wołodymyr"/>. Jednak źródła pisane wspominają o istnieniu cerkwi na miejscu zachowanego do naszych czasów obiektu dopiero w pierwszej połowie XVI wieku; w tym okresie budynek jest opisywany w dokumentach jako zapuszczony i wymagający remontu. Wiadomo również, że służący w świątyni duchowny imieniem Martyn sprzeciwił się aktowi [[unia brzeska|unii brzeskiej]] i został z tego powodu ekskomunikowany przez biskupa włodzimierskiego i brzeskiego [[Hipacy Pociej|Hipacego Pocieja]]<ref name="wołodymyr"/>.
 
Generalny remont porzuconej cerkwi został podjęty w 1844. W czasie renowacji zmienione zostało rozplanowanie świątyni. Do rotundy mieszczącej nawę i [[prezbiterium]] obiektu dobudowano dzwonnicę, przedsionek, przypory i cały budynek otoczono murem. W budynku pojawiła się również ikona Matki Bożej przeniesiona z cerkwi Wprowadzenia Matki Bożej do Świątyni we Włodzimierzu Wołyńskim, która w 1859 spłonęła. Całość zwieńczono dwiema cebulastymi kopułami oraz ozdobiono zewnętrznie dwoma portalami, których pierwotnie nie posiadała. Na podstawie badań archeologicznych prowadzonych w sąsiedztwie budynku ustalono, że na miejscu dzisiejszej świątyni znajdowała się najprawdopodobniej cerkiew znacznie starsza. W 1955 prof. M. Karher odkrył w tym miejscu ruiny nieznanego dotąd budynku sakralnego<ref name="wołodymyr"/>.