Jakub Dembiński: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 26:
'''Jakub Dembiński''' ('''Jakub z [[Dębno (powiat brzeski)|Dębna]], [[Szczekociny|Szczekocin]]''') herbu [[Odrowąż (herb szlachecki)|Odrowąż]] (ur. [[1427]], zm. [[15 stycznia]] [[1490]]) – [[Kasztelanowie krakowscy|kasztelan krakowski]], [[kanclerz wielki koronny]]. Pochodził z rycerskiego rodu [[Odrowążowie|Odrowążów]] pieczętujących się herbem [[Odrowąż (herb szlachecki)|Odrowąż]].
W latach [[1448]]-[[1460]] był [[podczaszy]]m krakowskim, w latach [[1457]]-[[1459]] [[cześnik koronny|cześnikiem koronnym]]. W [[1460]] występuje w źródłach jako [[Kasztelani i starostowie małogoscy|kasztelan]] [[Małogoszcz|małogojski]]. W [[1460]]-[[1468]] [[podskarbi wielki koronny]], [[Kanclerz wielki koronny|kanclerzem królestwa]] został w [[1469]] i był nim do [[1473]]. W latach [[1473]]-[[1478]] [[Sandomierz|wojewoda sandomierski]]. Kasztelanem krakowskim był od [[1478]] do [[1490]]. Zgromadził ponadto liczne starostwa: był [[starosta|starostą]] [[Biecz|bieckim]] i sandomierskim [[1462]]-[[1479]], [[Przedecz|przedeckim]] [[1463]]-[[1471]], [[oświęcim]]skim [[1467]]-[[1473]] i krakowskim [[1463]]-[[1490]]. W czasie [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] walczył pod [[Bitwa pod Chojnicami|Chojnicami]] ([[1454]]), [[Gniew (miasto)|Gniewem]] ([[1457]]) i [[Wałcz]]em ([[1460]]). Brał udział w wielu misjach dyplomatycznych na [[Węgry]], do [[Czechy|Czech]] i [[Rzym]]u. Był architektem polityki [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]] wobec południowych sąsiadów Polski. W latach [[1473]]-[[1474]] stał na straży południowo-zachodnich granic królestwa od strony [[Górny Śląsk|Górnego Śląska]]a.
 
Jakub z Dębna oprócz krótkiego udziału w zmaganiach Wojny trzynastoletniej odgrywał znaczną rolę w polityce Kazimierza Jagiellończyka wobec Czech i Węgier. W niespokojnych latach 70. XV w. Jakub stał w związku z tym na straży porządku u południowych granic państwa. W 1477 r. dowodził on wyprawą, mającą na celu ukrócenie konszachtów Mikołaja Komorowskiego herbu [[Korczak (herb szlachecki)|Korczak]] z królem Węgier [[Maciej Korwin|Maciejem Korwinem]]. Jak podaje Długosz: ''„Jakub Dębieński, przygotowawszy wojsko z własnych i najemnych żołnierzy i obległszy wspomniane zamki, zdobywa je w ciągu siedmiu tygodni, bijąc w nie z najcięższych dział.” Po zdobyciu [[zamek w Barwałdzie]] został zniszczony, a [[Żywiec]] doszczętnie spalono. [[Zamek w Szaflarach]] zaś otrzymał Marek, syn Ratolda, „ponieważ miał na nim zapisane przez króla pieniądze”.''
[[Plik:Debno (js).jpg|thumb|300px|left|Zamek w Dębnie]]
Z fundacji Jakuba z Dębna wzniesiono w Dębnie [[kościół św. Małgorzaty w Dębnie|kościół św. Małgorzaty]] (w latach 1470 – 1504) oraz [[zamek w Dębnie|zamek rycerski]] (w latach 1470 – 1480).