Maurycy Allerhand: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
int.
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Życiorys: drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 20:
 
== Życiorys ==
Pochodził z zamożnej [[Żydzi|żydowskiej]] rodziny właściciela ziemskiego. Ukończył polskie gimnazjum w [[Rzeszów|Rzeszowie]] gdzie w 1887 zdał maturę (z odznaczeniem), po czym podjął studia na [[Uniwersytet Wiedeński|Uniwersytecie Wiedeńskim]]. [[doktor (stopień naukowy)|Stopień doktora]] praw uzyskał tam w 1892. Po powrocie do Galicji zamieszkał we Lwowie i rozpoczął praktykę [[adwokat|adwokacką]]. W 1900 otworzył samodzielną kancelarię adwokacką, jednocześnie publikował w czasopismach krajowych i zagranicznych rozprawy, artykuły i monografie prawnicze. Był współpracownikiem czasopisma „Reforma Sądowa” w zakresie ustawodawstwa naftowego<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Podział pracy między P. T. współpracowników „Reformy sądowej” | czasopismo = [[Reforma Sądowa]] | wolumin = 6, 7, 8 | strony = 86 | data = 1907 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/docmetadata?id=276026}}</ref>. W 1909 [[habilitacja|habilitował]] się na [[Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki|Uniwersytecie Lwowskim]] w dziedzinie prawa procesowego na podstawie pracy ''Podstęp w procesie''. Wiele prac ogłosił także w [[język niemiecki|języku niemieckim]], głównie publikował jednak w [[język polski|języku polskim]]. Od 1910 profesor na Uniwersytecie Lwowskim, w 1917 został przez cesarza Franciszka Józefa mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 19221921 przez Józefa Piłsudskiego profesorem zwyczajnym<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Maurycy Allerhand napisał prawo, które obowiązywało od 1934 do 2003 r. Zginął, gdy próbował pomóc kobiecie katowanej przez policjanta |czasopismo = wyborcza.pl |data dostępu = 2018-09-24 |url = http://wyborcza.pl/AkcjeSpecjalne/7,155762,23949582,maurycy-allerhand-napisal-prawo-ktore-obowiazywalo-od-1934.html |język = pl-PL}}</ref>. Pełnił funkcję kuratora Towarzystwa Żydowskich Słuchaczy Prawa UJK<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Jan Draus]] | tytuł = Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918–1946. Portret kresowej uczelni | wydawca = [[Księgarnia Akademicka]] | miejsce = Kraków | data = 2007 | strony = 62 | isbn = 978-83-7188-964-6}}</ref>. Wykładał także na [[Studium Dyplomatyczne Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie|Studium Dyplomatycznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie]]. 22 sierpnia 1919 został mianowany członkiem [[Komisja Kodyfikacyjna|Komisji Kodyfikacyjnej RP]]. W 1922 z ramienia Koła Żydowskiego został wybrany przez [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I kadencji (1922–1927)|Sejm RP I kadencji]] członkiem [[Trybunał Stanu|Trybunału Stanu]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Trybunał Stanu | czasopismo = [[Tydzień Płocki]] | strony = 3 | data = Nr 4 z 26 marca 1924 | url = http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/plain-content?id=15976}}</ref>. W 1929 był także prezesem Żydowskiej Gminy Wyznaniowej. Został członkiem żydowskiej loży masońskiej Izraelickie Stowarzyszenie Humanitarne. Nie angażował się politycznie, reprezentował postawę pełnej [[asymilacja narodowa|asymilacji]] z narodem i państwem polskim. Przez cały czas prowadził praktykę adwokacką. Pracował też naukowo: wykładał prawo egzekucyjne, prawo niesporne i konkursowe, historię i organizację sądownictwa, adwokatury i notariatu, prawo ubezpieczeniowe w lotnictwie. Do 1933 był kierownikiem Zakładu Prawa Handlowego i Wekslowego. Zapraszał często młodych prawników na seminaria w swym gabinecie. Uczestnikami tych seminariów byli znani później polscy prawnicy: [[Karol Koranyi]], [[Kazimierz Przybyłowski]], [[Ludwik Dworzak]]. Do udziału w seminariach prof. Allerhanda przyznawali się też [[Jerzy Sawicki]] i [[Stefan Rozmaryn|Stefan Rozmaryn-Kwieciński]].
 
W latach 1932–1933 ogłosił dwuczęściowy komentarz do Kodeksu Postępowania Cywilnego, w 1935 Komentarz do Kodeksu Handlowego, zaś w 1937 komentarz do Prawa Upadłościowego. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 1000 pozycji, w tym prace z zakresu prawa procesowego, cywilnego handlowego i etnografii. Został członkiem pierwszego komitetu redakcyjnego pisma [[Nowy Proces Cywilny|„Nowy Proces Cywilny”]], powołanego w 1933<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Co przynosi prasa prawnicza? Nowy Proces Cywilny | czasopismo = [[Czasopismo Sędziowskie]] | wolumin = 2 | strony = 76 | data = 1933 | url = http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=7400}}</ref>.
 
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]] i nastaniu [[Okupacja sowiecka ziem polskich (1939–1941)|okupacji sowieckiej]] orazzostał reorganizacjiusunięty z uniwersytetu prowadziłlwowskiego, wykładyw nazwiązku wydzialez prawaczym zatrudnił się wraz z synem w spółdzielni Kultigruszka produkującej drewniane zabawki<ref name=":0" />. Po pewnym czasie jednak pozwolono mu wykładać, ale jedynie prawo o notariacie<ref name=":0" />. Po [[Atak Niemiec na ZSRR|ataku Niemiec na ZSRR]] i nastaniu we Lwowie 1 sierpnia 1941 roku [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]] odmówiłzostał na krótko aresztowany i wyrzucony ze swojego mieszkania przy ul. Jagiellońskiej 20/22. Początkowo mieszkał u syna na ulicy Sobieskiego, ale w listopadzie 1941 cała rodzina znalazła się w [[Getto lwowskie|getcie lwowskim]]<ref name=":0" />. Odmówił przyjęcia stanowiska przewodniczącego [[Judenrat]]u motywując decyzję podeszłym wiekiem i złym stanem zdrowia<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.jhi.pl/uploads/inventory/file/61/Teka_lwowska_229.pdf | tytuł = Teka lwowska. Lata: 1898–1928, 1941–1942 | autor = Magdalena Siek | data = 2010 | opublikowany = [[Żydowski Instytut Historyczny]] | strony = 2 | data dostępu = 2015-05-13}}</ref>. ZmuszonyW do zamieszkania w [[Getto lwowskie|getcie lwowskim]]. Dniadniu 10 sierpnia 1942 został wywieziony wraz z żoną i wnukiem do [[Obóz janowski|obozu janowskiego]], gdzie oboje zostali zamordowani przez rozstrzelanie. CiałaCórka ofiarz spalono,wnuczką azginęła prochyw rozsypanoTreblince<ref name=":0" />. Jego syn [[Joachim Allerhand|Joachim]] (1897–1970), synowa [[Zina Allerhand|Zina]] (1908–1978) i wnuk [[Leszek Allerhand|Leszek]] (1931–2018) uciekli z getta i uratowali się z [[Holocaust]]u jako jedyni z 35-osobowego klanu lwowskich Allerhandów<ref name=":0" />.
 
Symboliczny grób Maurycego Allerhanda i jego żony Salomei znajduje się na [[Nowy cmentarz żydowski w Krakowie|nowym cmentarzu żydowskim]] w [[Kraków|Krakowie]]. W 2009 został patronem fundacji prawniczej – ''[[Instytut Allerhanda]]'' z siedzibą w Krakowie.