Iława: Różnice pomiędzy wersjami

Historia miasta Iława (niem. ''Deutsch-Eylau'') sięga roku 1305. W roku tym komtur krzyżacki z Dzierzgonia, Sieghond von Schwarzburg założył na półwyspie jeziora Jeziorak, w miejscu staropruskiej osady, nową osadę i nadał jej prawa miejskie. W 1317 przywilej miejski został odnowiony. W najstarszych dokumentach miasto występuje pod nazwami ''Ylawia'' (1317 r.), ''Ilow themptonikalis'' (1421 r.), ''Deutschen Ilow'' (1404 r.), ''Deutschen Ylaw'' (1421 r.), ''Ylow'' (1437). Miasto było siedzibą urzędnika krzyżackiego podlegającego komturowi w Dzierzgoniu. W latach 1362–1363 miasto nawiedziła zaraza hamująca jego rozwój. W powstaniu 1454 r. Iławianie stanęli po stronie [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] dążącego do przejścia Prus spod rządów krzyżackich do polskich. Po przegranej [[Bitwa pod Chojnicami|bitwie pod Chojnicami]] Iława [[Umowa z Malborka (1454)|znalazła się]] w granicach Państwa Krzyżackiego. W wyniku [[Wojna trzynastoletnia|wojny 13-letniej 1454-1466]], Iława przez pewien czas w granicach lenna polskiego. W 1513 r. miasto stało się lennem biskupa pomezańskiego, a po jego śmierci w 1522 r. zastawione. W 1520 r. miasto złożyło hołd królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu, wkrótce później w 1525 roku Iława znalazła się w rękach Prus Książęcych. Po trwającym ponad wiek spokoju w mieście, podczas [[Wojna polsko-szwedzka (1626–1629)|wojny polsko-szwedzkiej o ujście Wisły]], mimo obrony przez kompanię kapitana Jakoba Morssa, miasto w 1628 roku weszlizostało opanowane przez wojska szwedzkie<ref>{{Cytuj |tytuł = Kadrinazi |data dostępu = 2019-12-09 |opublikowany = kadrinazi.blogspot.com |url = https://kadrinazi.blogspot.com/search?updated-max=2019-10-28T13:52:00Z&max-results=7 do|język niego= Szwedzipl}}</ref>. Podczas kolejnych wojen, działania wojenne szczęśliwie omijały Iławę. Została ona jedynie zajęta przez wojska brandenburskie. Po traktacie pokojowym w Oliwie w 1660 roku do miasta znów zagościł spokój. W 1706 r. praktycznie większość miasta została strawiona przez pożar. Ocalał jedynie kościół Przemienienia Pańskiego i kilka domów. W 1758 miasto zajmują Rosjanie. W wieku XVIII i XIX miasto stale się rozwijało. W 1860 r. Iława zyskała drogę wodną do Elbląga i Ostródy, a w 1876 roku również linie do Malborka i Gdańska. Wtedy również w Iławie umiejscowiono sąd obwodowy i urząd celny. Początek XX wieku oznaczał dalszy rozwój miasta, wybudowano ratusz (1912 r.), gazownię rozbudowaną w 1901 r. oraz wodociągi miejskie ukończone w 1903 r.