Krużganek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Konarski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 6:
'''Krużganek''' ([[łacina|łac.]] ''claustrum'', [[język niemiecki|niem.]] ''Kreuzgang'') – długi [[korytarz]] (ganek), okalający przeważnie wewnętrzny [[dziedziniec]] na jednej lub kilku kondygnacjach. Pełnił funkcję komunikacyjną. Na ogół przykryty [[sklepienie]]m lub [[strop (budownictwo)|stropem]] , na zewnątrz otwarty najczęściej [[arkada]]mi filarowymi lub kolumnowymi.
 
Budową i funkcją przypomina [[podcień]], jednakże różni się od niego tym, że jest dostawiony do [[Lico (architektura)|lica]] muru, podczas gdy podcień jest z nim równy. W [[średniowiecze|średniowieczu]] wykorzystywany w [[Klasztor|klasztorach]] i [[Zamek|zamkach]]. Z czasów [[gotyk]]u zachowały się krużganki np. na zamku[[Zamek biskupów warmińskich w [[LidzbarkLidzbarku WarmińskiWarmińskim|zamku w Lidzbarku Warmińskim]] (krużganki na [[Zamek w Malborku|zamku w Malborku]] są rekonstrukcją z XIX wieku).
 
W okresie [[renesans]]u w [[pałac]]ach i dworach budowano krużganki wielokondygnacyjne, jako ważny element architektonicznego składnika kompozycji budowli. Z tego okresu pochodzą krużganki na [[Zamek Królewski na Wawelu|dziedzińcu zamku na Wawelu]], w [[Baranów Sandomierski|Baranowie Sandomierskim]], w [[Zamek Piastów Śląskich w Brzegu|Brzegu]], [[Zamek Pieskowa Skała|Pieskowej Skale]], [[Stary Zamek w Żywcu|Żywcu]], [[Zamek w Suchej Beskidzkiej|Suchej Beskidzkiej]] i [[Nawojów Łużycki|Nawojowie Łużyckim]]. Przykładem krużganka okalającego kościół w okresie [[barok]]u są krużganki w [[Święta Lipka|Świętej Lipce]]. Stosowano je również w kamienicach mieszczańskich, np w [[Kamienica Królewska we Lwowie|Kamienicy Królewskiej we Lwowie]] i [[Pałac Zbaraskich w Krakowie|Kamienicy Zbaraskich w Krakowie]].<gallery>
 
Plik:Tyniec - Klasztor - Krużganek 01.JPG|Klasztor w Tyńcu
'''Krużganki gotyckie'''<gallery>
Plik:Tyniec - Klasztor - Krużganek 012.JPGjpg|Klasztor w TyńcuTyniec
Plik:Św. Krzyż. Zespół klasztorny benedyktynów. Krużganek.JPG|Święty Krzyż
Plik:Lidzbark Warminski zamek dziedziniec.jpg|Lidzbark Warmiński
</gallery>'''Krużganki renesansowe'''<gallery>
Plik:Sułoszowa, zamek 28.JPG|Pieskowa Skała
Plik:Sucha Beskidzka Castle (2).jpg|Sucha Beskidzka