Starożytny Izrael w okresie hellenistycznym: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
wersja robocza |
nowy |
||
Linia 1:
{{Historia Starożytnego Izraela}}
[[Grafika:
'''Starożytny Izrael pod panowaniem
== Historia ==
W [[332 p.n.e.]] wojska [[starożytna Macedonia|macedońsko-greckie]] [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]] podbiły [[Azja Mniejsza|Azję Mniejszą]], [[Syria|Syrię]] i [[Fenicja|Fenicję]].
===Państwo Machabeuszy===▼
{{mainsec|Starożytny Izrael|Państwo Machabeuszy}}▼
Po śmierci [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]] [[Judea]] znalazła się pod władzą [[Ptolemeusze|Ptolemeuszy]]. Jednakże [[Seleucydzi]] uważali te ziemie za część prawnie należącego się im terytorium. Był to punkt sporny pomiędzy tymi królestwami hellenistycznymi. Wojna spustoszyła [[Judea|Judeę]]. Zburzone zostały liczne twierdze obronne i miasta. W [[198 p.n.e.]] Judea znalazła się pod panowaniem [[Seleucydzi|Seleucydów]].▼
Na całym [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]] rozszerzała się wtedy [[Epoka hellenistyczna|kultura hellenistyczna]], przyjmowana również przez ludność hebrajską w zakresie [[Kultura|kultury]], [[Sztuka|sztuki]], [[Gospodarka|gospodarki]]. Jednak wielu [[Żydzi|Żydów]] przeciwstawiło się wprowadzaniu greckiego prawodawstwa i wiary w wielu bogów.
▲W [[332 p.n.e.]] wojska [[starożytna Macedonia|macedońsko-greckie]] [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]] podbiły [[Azja Mniejsza|Azję Mniejszą]], [[Syria|Syrię]] i [[Fenicja|Fenicję]]. [[Juda (kraina)|Juda]] poddała się bez walki. W [[Jerozolima|Jerozolimie]], [[arcykapłan]] Jaddua wyszedł na spotkanie [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Wielkiego]] i otworzył przed nim bramy miasta. [[Juda (kraina)|Juda]] weszła w skład prowincji nazwanej Syrią Dolną, czyli Celesyrią. Stolicą prowincji zostało miasto [[Samaria]]. W ramach Celesyrii Juda była autonomiczną eparchią ze stolicą w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. [[Grecy]] zmienili nazwę Judy na [[Judea|Judeę]].
W tym czasie pojawiły się żydowskie ugrupowania religijne przeciwne hellenizacji:
▲Po śmierci [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]] [[Judea]] znalazła się pod władzą [[Ptolemeusze|Ptolemeuszy]]. Jednakże [[Seleucydzi]] uważali te ziemie za część prawnie należącego się im terytorium. Był to punkt sporny pomiędzy tymi królestwami hellenistycznymi. Wojna spustoszyła [[Judea|Judeę]]. Zburzone zostały liczne twierdze obronne i miasta. W [[198 p.n.e.]] Judea znalazła się pod panowaniem [[Seleucydzi|Seleucydów]].
* [[Chasydyzm|Chasydzi]]
* [[Faryzeusze]]
* [[Saduceusze]]
* [[Esseńczycy]]
* [[Zeloci]]
=== Powstanie Machabeuszów ===
W odpowiedzi wybuchło żydowskie [[powstanie Machabeuszy]] (lata [[166 p.n.e.]]-[[160 p.n.e.]]). Wojny z Grecją zakończyły się zwycięstwem [[Żydzi|Żydów]].
{{Main|Powstanie Machabeuszów}}
▲=== Państwo Machabeuszy ===
W [[152 p.n.e.]] [[Starożytna Syria|Syria]] została zagrożona przez przymierze [[Republika Rzymska|Rzymu]] i [[Sparta|Sparty]], które było wymierzone przeciwko [[Starożytna Syria|Syrii]]. [[Seleucydzi|Seleukidzki]] władca [[Demetriusz II Nikator]] zawarł porozumienie z [[Powstanie Machabeuszy|Machabeuszami]]. W [[152 p.n.e.]] [[Żydzi]] otrzymali od [[Seleucydzi|Seleucydów]] w [[Judea|Judei]] znaczne przywileje. Demetriusz uznał [[Jonatan Machabeusz|Jonatana Machabeusza]] za swojego sojusznika i udzielił zgody na stworzenie żydowskiej armii w [[Judea|Judei]]. [[Judea]] stała się [[lenno|lennikiem]] [[Seleucydzi|Syrii]]. Jonatan Machabeusz był jednocześnie [[arcykapłan|arcykapłanem]]. Funkcje te sprawowała do roku [[37 p.n.e.]] dynastia [[Powstanie Machabeuszy|Machabeuszy]] (Hasmoneuszy):
Linia 33 ⟶ 39:
* [[Arystobul II]] - król [[Judea|Judei]] w latach [[69 p.n.e.]]-[[63 p.n.e.]] [[Arcykapłan|Arcykapłanem]] był jego brat, [[Jan Hirkan II]]. W [[67 p.n.e.]] [[Jan Hirkan II]] wraz z namiestnikiem [[Idumea|Idumei]] [[Antypater|Antypaterem]] przeciwstawili się królowi. Ta wojna położyła kres niepodległości [[Judea|Judei]], gdyż w jej przebieg włączyli się [[Starożytny Rzym|Rzymianie]].
▲[[Grafika:Carte empire achéménide.png|thumb|250px|Imperium Persji.]]
== Zobacz też ==
* [[Historia Izraela]]
| |||