Zanik iloczasu: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nolik (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Mykell (dyskusja | edycje)
wikizacja, meryt.
Linia 1:
'''Zanik [[iloczas]]u''' - [[proces fonetyczny]] prowadzący do zaniku długości [[samogłoska|samogłosek]] jako [[cecha fonologiczna relewantna|cechy fonologicznej relewantnej]]. Proces ten zaszedł między innymi w [[łacina|łacinie]] i w [[powstanie i rozwój języka polskiego|języku polskim]] (np. bo:g > bóg /bug/, ku:r > kur ).
 
== Zanik iloczasu w językach rodziny indoeuropejskiej ==
=== Język polski ===
Proces zaniku iloczasu w języku polskim przypada na początek XVI w.
 
Długie samogłoski ''i:'', ''y:'', ''u:'' przeszły w krótkie ''i'', ''y'', ''u''.
 
kurъ > ku:r > kur
 
Długie ''o'' przeszło początkowo w ''ó'' ([[głoski pochylone|''o'' pochylone]]), następnie jego wymowa zlała się z wymową ''u''.
 
b'''o'''g'''ъ''' > b'''o:'''g > b'''ó'''g /bug/,
''ale'' b'''o'''ga > b'''o'''ga > b'''o'''ga
 
Rozróżnienie długości nosowych głosek ''ą'' i ''ę'' (4 nosówki, długość była [[cecha fonologiczna relewantna|fonologiczną cechą relewantną]]) stopniowo zanikało, ich wymowa upodobniła się do ''a'' nosowego (''Ą''). Ostatecznie krótkie ''Ą'' przeszło w języku polskim w ''ę'', natomiast długie ''Ą:'' w [[głoski pochylone|''a'' nosowe pochylone]] (''Ą°'', stąd dzisiejsza pisownia ''ą'').
 
nes'''ątъ''' > nios'''Ą:''' > nios'''ą''',
''ale'' nes'''ą''' > nios'''Ą''' > nios'''ę'''
 
Wymowa [[głoski pochylone|''a'' pochylongo]] (''å'') i ''a'' jasnego (niepochylonego) zlała się w XVIII wieku.
 
pán > pan
 
Staropolskie [[głoski pochylone|''e'' pochylone]] (''é'') wymawiano początkowo jak ''i'' lub ''y'', ostatecznie jednak wymowa ''e'' pochylonego i jasnego zlała się.
 
Dawne samogłoski długie, które uległy pochyleniu, zaznaczano w piśmie zazwyczaj za pomocą kreseczki (wi'''é'''m, dal'''é'''j, '''ó'''w).
 
{{main|powstanie i rozwój języka polskiego}}
 
=== Łacina ===
 
== Zobacz też ==
* [[iloczas]]
* [[samogłoska]]
* [[klasyfikacja samogłosek]]
* [[fonem]]
* [[głoski pochylone]]
{{Językoznawstwo stub}}