'''Edyl''' ([[łacina|łac.]] ''aedilis'') – urzędnik w starożytnym Rzymie w okresie [[republika rzymska|republiki]].
Nazwa "edyl" pochodzi od słowa ''aedes'' (świątynia), jako że początkowo edylowie byliurzędowali urzędnikamiw świątyni [[Ceres]], stanowiącej jeden z najważniejszych ośrodków kultowych ]][[plebejusze|plebejuszy]] - znajdowały się przy niej skarbiec i archiwum wspólnoty plebejskiej. Właściwy urząd edyla powstał w 494 p.n.e., w tym samym czasie, gdy plebejusze wywalczyli prawo powoływania [[trybun ludowy|trybunów ludowych]]. Edylowie byli urzędnikami przydzielonymi do pomocy trybunom. Początkowo edylowie pochodzili z mianowania samych trybunów, następnie corocznie wybierały ich ''[[comitia tributa]]''.
Początkowo było tylko dwóch '''edylów plebejskich''' (''aediles plebis''), w [[367366 p.n.e.|367366 roku p.n.e.]] utworzono urząd [[patrycjusze|patrycjuszowskich]] '''edylów kurulnych''' (''aediles curules'') w liczbie dwóch. Urząd edyla kurulnego powstał dlatego, że edylowie plebejscy nie mogli podołać finansowo organizowaniu igrzysk. Wybieroano ich tak, jak edylów plebejskich - na [[komicja trybusowe|komicjach trybusowych]] na roczną kadencję [?] - ale jedynie pośródspośród patrycjuszy.
Edylowie kurulni mieli prawo do honorów urzędników wyższych - [[krzesło kurulne|krzesłakrzea kurulnego]] (''sella curulis'') i ''[[toga praetexta]]'' - togi z purpurowym szlakiem. Wkrótce do edylatu kurulnego dopuszczono [[plebejusze|plebejuszy]].
Zakres władzy edylów kurulnych i plebejskich był zbliżony, tworzyli oni jednolite kolegium. SprawowaliDo ich obowiązków należały nadzór nad porządkiem i bezpieczeństwem miasta.w Organizowalimieście, pinad pracepracami publicznepublicznymi i budowlębudowlanymi (''cura urbis''), zaopatrzenienadzór nad zaopatrzeniem miasta w żywność i(''cura annonae''), organizacja igrzyskaigrzysk. Jedynie edyle krulni mieli prawo wydawania [[edykt]]ów porządkowych i jurysdykcji hasnlowej. Edyle kurulni organizowali także na zlecenie Senatu ''[[ludi Romani]]'' i ''[[Ludi Megalenses]]''. Czynnosci urzędowe edylowie sprawowali przy pomocy aparatu urzędowego, każdy w przydzielonej mu dzielncy miasta.
W 44 p.n.e. [[Juliusz Cezar]] powołał jeszcze drugą parę edylów ludowych, ''aediles cereales'', zajmujących się dostawami zboża do Rzymu, zaopatrywaniem miasta i regulacją rynku.
