Winaja Pitaka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mikolajp9 (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Vinaya Pitaka''' (pāḷi: Vinaya Piṭaka; pol.: kosz dyscypliny) jest tekstem buddyjskim, jednym z trzech "koszy" (pāḷi: piṭaka), które tworzą [[tipitaka|Tipitakę]] (pāḷi: Tipiṭaka; skr.: Tripiṭaka त्रिपिटक; pol.: trzy kosze). Jej głównym tematem są reguły monastyczne dla [[bhikku|mnichów]] i [[bhikkhuni|mniszek]].
 
 
<table style="vertical-align:bottom; text-align:center; font-size:75%; margin:0px 0px 15px 15px; float:right" cellspacing="0" cellpadding="1">
Linia 217 ⟶ 216:
{{Tnavbar|PaliCanon|plain=1}}</tr>
</table><noinclude>
== '''Wersje zachowane do dzisiejszych czasów''' ==
 
== '''Wersje zachowane do dzisiejszych czasów''' ==
 
'''1. Wersja palijska tradycji [[Theravada|Theravady]], będąca częścią Kanonu palijskiego.''' Została przetłumaczona przez I.B. Hornera jako ''The Book of Discipline'', 1938-66, 6 tomów, wyd. Pali Text Society <ref>Pali Text Society <http://www.palitext.com/></ref>, Bristol
* [[Suttavibhanga]] (pāḷi: suttavibhaṅga): komentarz na temat [[Patimokkha|Patimokkhy]] (wskazań etycznych)
Linia 226 ⟶ 223:
* [[Khandhaka]] (pāḷi: khandhaka): 22 rozdziały na różne tematy
* [[Parivara]] (pāḷi: parivara) analiza wskazań etycznych, z różnych punktów widzenia
 
 
'''2. 'Dul-ba, tybetańskie tłumaczenie wersji Mulasarvastivady;''' ta wersja używana jest w tradycji tybetańskiej
Linia 236 ⟶ 232:
* Vinayakshudrakavastu: dalszy ciąg 17. skandhaki i pozostałe
* Vinayottaragrantha: dodatki, w tym Upaliparipriccha, która koresponduje z jednym z rozdziałów Parivary
 
 
'''3. Ssŭ-fen lü (katalog Taisho: nr 1428), chińskie tłumaczenie wersji Dharmaguptaki.''' To wersja używana w tradycji chińskiej i wywodzących się z niej tradycji koreańskiej, wietnamskiej oraz w japońskiej szkole Ritsu. Większość mnichów i mniszek w Japonii nie podąża za wskazaniami Vinayi, ale za wskazaniami Mahayany (wskazaniami [[Bodhisattwa|Bodhisattwy]]). Jest to efekt skutecznej kampanii szkoły Tendai.
Linia 244 ⟶ 239:
* Samyuktavarga
* Vinayaikottara, odpowiadający z jednym z rozdziałów Parivary
 
 
'''4. Shih-sung lü (katalog Taisho: nr 1435), tłumaczenie wersji Sarvastivady'''
Linia 257 ⟶ 251:
* Sanghavasesha
* Kusaladhyaya
 
 
'''5. Wu-fen lü (katalog Taisho: nr 1421), tłumaczenie wersji Mahisasaki'''
Linia 270 ⟶ 263:
 
Oprócz tego przetrwały również części różnych wersji, w różnych językach
 
 
 
== Pochodzenie Vinaya Pitaki ==
Tradycyjnie każda szkoła utrzymuje, że jej wersja była spisana krótko po śmierci [[budda|Buddy]], na [[Pierwszy sobór buddyjski|Pierwszym Soborze Buddyjskim]], gdzie została wyrecytowana przez Upali, z nieznacznymi późniejszymi dodatkami. Jako że wersje różnią się od siebie, badacze nie traktują tych pretensji poważnie. Z drugiej strony, ponieważ są też bardzo podobne, większość naukowców uważa Vinayę za tekst wczesny, datowany na okres przed powstaniem odmiennych szkół <ref>''New Penguin Handbook of Living Religions'', str. 380</ref> Jednakże, Dr Gregory Schopen, profesor studiów sanskryckich, tybeteńskich i buddyjskich na Uniwersytecie Teksańskim w Austin, w wielu punktach nie zgadza się z tymi przekonaniami <ref>''Bones, Stones, and Buddhist Monks'', University of Hawai'i Press, Honolulu, 1997</ref>. Sugeruje on, że podobieństwa mogą być spowodowane późniejszą standaryzacją. Zauważa również, że wiele zapisów już od wczesnego okresu pokazuje, że mnisi posiadali własność prywatną, co jest sprzeczne z Vinayą. Według niego nie ma dowodu, że oznacza to upadek wczesnych wskazań etycznych i sugeruje on, że Vinaya może być próbą narzucenia wszystkim standardów postępowania przez samozwańczą elitę.
 
 
 
== Treść Vinaya Pitaki ==
Palijska wersja Patimokkhy, buddyjskiego monastycznego kodeksu postępowania, zawiera 227 głównych reguł dla mnichów (pāḷi: bhikkhu) i 311 głównych reguł dla mniszek (pāḷi: bhikkhuni). Sekcja(e) Vibhangi (pāḷi: Vibhanga) w Vinaya Pitace składa(ją) się z komentarzy do tych reguł, dając szczegółowe wyjaśnienia oraz oryginalne historie opowiadające o każdej z nich. Sekcje Khandhaki (pāḷi: khandhaka; skr.: skandhaka) opisują liczne reguły uzupełniające pogrupowane według tematu, również obrazowane odpowiednimi historiami. Budda nazywał swoje nauki "Dhamma-Vanaya", podkreślając zarówno aspekt filozoficzny Buddyzmu, jak i praktykowanie cnót, które urzeczywistnia buddyjską filozofię.
Vinaya Pitaka ma szersze znaczenie w zbiorowych edycjach chińskich, w skład których wchodzą wszystkie cztery chińskie Vinaye wyliczone wyżej, części innych, niekanoniczna literatura Vinayi, świeckie Vinaya i Vinaya bodhisattvy.
 
 
 
== Miejsce w tradycji ==
Linia 288 ⟶ 275:
Vinaja jest dla buddystów bardzo ważna: "Jakąkolwiek Dhammę i Vinaję wskazałem i wypowiedziałem dla was, będzie ona dla was Nauczycielem, kiedy ja już odejdę." (Mahaaparinibbaana Sutta, [D.16])
 
{{Przypisy}}
 
== Zobacz też ==
 
== '''Patrz także''' ==
* [[Sutta Pitaka]]
* [[Abhidharma Pitaka]]
* [[Buddyjskie teksty]]
 
== '''Linki zewnętrzne''' ==
 
 
{{Przypisy}}
 
 
 
== '''Linki zewnętrzne''' ==
*[http://www.accesstoinsight.org/tipitaka/vin/index.html The Vinaya Pitaka at Access to Insight]
*[http://www.amaravati.org/fsn/html/14/liv-vin.htm Living Vinaya by Ajahn Sucitto]
*[http://sectsandsectarianism.googlepages.com/home Sects & Sectarianism - The origins of Buddhist Schools]
 
[[Kategoria:?]]