Korytarz polski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienie |
Filipfkn92 (dyskusja | edycje) m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
Linia 1:
[[image:Location Free City of Danzig 1923-DE.png|thumb|300px|Wolne Miasto Gdańsk i polskie Pomorze, nazwane przez propagandę niemiecką tzw. ''korytarzem polskim'', na mapie Pomorza]]
'''Korytarz polski''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Polnischer Korridor'', [[Język angielski|ang.]] ''Polish Corridor'') – również zwany ''pomorskim'', ''gdańskim'' (choć nie należał do terytorium Wolnego Miasta Gdańsk) lub po prostu ''korytarzem''. Wytwór niemieckiej [[nomenklatura|nomenklatury]] [[lata 20. XX wieku|lat 20]]. [[XX]]. wieku, określający obszar polskiego [[Województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)|województwa pomorskiego]]. W przedwojennej propagandzie niemieckiej akcentowano charakter tego rejonu jako oddzielającego [[Prusy Wschodnie]] od reszty [[Niemcy|Niemiec]].
Niemieckie określenie polskich terenów, "korytarz", skrytykował w swoim przemówieniu w dniu [[5 maja]] [[1939]], na sesji plenarnej [[Sejm RP|Sejmu RP]], ówczesny minister spraw zagranicznych [[Józef Beck]], mówiąc m. in.:
:''"Te same rozważania odnoszą się do komunikacji przez nasze województwo pomorskie. Nalegam na to słowo "województwo pomorskie". Słowo "korytarz" jest sztucznym wymysłem, gdyż chodzi tu bowiem o odwieczną polską ziemię, mającą znikomy procent osadników niemieckich"''<ref> Przemówienie ministra spraw zagranicznych Józefa Becka,
Linia 8:
w odpowiedzi na mowę kanclerza Rzeszy A. Hitlera z dnia 28.04 1939 [http://www.dws.xip.pl/Dane/beck.html]</ref>
W Polsce obszar ten zwany był "polskim Pomorzem", określany jako łączący terytorium Polski z [[Bałtyk]]iem i będący w [[II Rzeczpospolita|II Rzeczypospolitej]] rejonem administracyjnym [[Województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)|województwa pomorskiego]]. Powstał [[28 czerwca]] [[1919]] zgodnie z pkt. 13, [[14 punktów Wilsona]]. W jego skład weszły tereny byłych pruskich prowincji [[Prusy Zachodnie]] (niem. ''Westpreußen'') i [[Prowincja Poznańska]] (niem. ''Posen''), utworzone z terenów odebranych Polsce przez Prusy po [[Rozbiory Polski|rozbiorach Polski]] w [[XVIII]] wieku. Oficjalne przejęcie tego terytorium przez Polskę nastąpiło [[20 stycznia]] [[1920]].
Genezy "korytarza gdańskiego" należy upatrywać w kształcie granic przedrozbiorowej Polski, która posiadała dostęp do morza, znajdujący się pomiędzy terytoriami [[Królestwo Prus|pruskimi]]. Z dużym przybliżeniem, teren ten zamieszkany był w większości przez ludność Polską, [[Kaszubi|Kaszubów]] (nie deklarujących jednoznacznie swojej narodowej przynależności) oraz ludności mieszaną narodowościowo. Po [[Rozbiory Polski|rozbiorach Polski]] w [[XVIII]] wieku, ten fragment polskich ziem został zajęty przez [[Królestwo Prus]].
[[14 punktów Wilsona]] w sposób bezpośredni dotyczyło nie tylko przywrócenia Polski jako niepodległego państwa, ale także przyznania jej dostępu do morza - siłą rzeczy, poprowadzonego znów pomiędzy terytoriami niemieckimi. Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]], na podstawie [[traktat wersalski|traktatu wersalskiego]] fragment dawnego [[województwo pomorskie (I Rzeczpospolita)|województwa pomorskiego]] został przyznany Polsce i wszedł w skład nowego [[województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)|województwa pomorskiego]]. [[Gdańsk]] otrzymał status [[Wolne Miasto Gdańsk|wolnego miasta]] i nie był zaliczany do korytarza gdańskiego. Nieprecyzyjnie uregulowany status Gdańska spowodował stopniowe narastanie konfliktu pomiędzy przedwojenną Polską i Niemcami, dotyczącego formy i zakresu kontroli obu państw nad miastem.
[[Rewizjonizm|Rewizjonistyczna]] polityka [[Republika Weimarska|Republiki Weimarskiej]] , z lat 20. XX wieku dążyła do aneksji Pomorza polskiego w trybie [[arbitraż międzynarodowy|arbitrażu międzynarodowego]].Rząd niemiecki proponował też nieoficjalnie Polsce dostęp do morza kosztem [[Litwa|Litwy]] (przez port w [[Połąga|Połądze]]). [[ultimatum|Ultymatywne]] żądanie [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]] z października [[1938]] co do wyrażenia przez Polskę zgody na [[aneksja|aneksję]] Gdańska przez [[III Rzesza|III Rzeszę]] i na [[eksterytorialność|eksterytorialną]] [[autostrada|autostradę]] oraz [[linia kolejowa|linię kolejową]], przechodzące w poprzek Pomorza polskiego, zostało , wobec odmowy Polski, potraktowane przez Niemcy jako pretekst do [[kampania wrześniowa|agresji na Polskę]] w dniu [[1 września]] [[1939]] i były w konsekwencji jedną z przyczyn wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]].
Zobacz też: [[Berlinka]].
| |||