Richard Wagner: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 9:
Głęboko przeżył nieszczęśliwą miłość do pięknej Matyldy Wesendonck, co ujawniło się w operze [[Tristan i Izolda (opera)|Tristan i Izolda]]. W [[1861]], na wieść o ogłoszeniu amnestii powrócił do Niemiec, gdzie cieszył się już znaczną sławą. Dzięki protekcji króla bawarskiego [[Ludwik II|Ludwika II]] mógł ponownie cieszyć się swobodą twórczą: król spłacił jego długi oraz sfinansował wystawienie w [[Monachium]] Tristana i Izoldy. W [[1865]] ponownie znalazł się w tarapatach, oskarżony o trwonienie funduszy państwowych. Osiadł w Tribschen koło Lucerny (tam ukończył Śpiewaków norymberskich). Pobyt w Monachium zaznaczył się także skandalem towarzyskim: Wagner rozpoczął romans z żoną wpływowego dyrygenta [[Hans von Bülow|Hansa von Bülowa]], [[Cosima Wagner|Cosimą]] (córką Liszta), a jego owocem był syn, Siegfried. W [[1868]] roku wystawił ''Śpiewaków norymberskich'', w [[1869]] [[Złoto Renu]], a w [[1870]] [[Walkiria (opera)|Walkirię]]. Następnie w [[1870]] roku poślubił Cosimę. Nadal cieszył się poparciem króla Ludwika, miał też liczne grono ustosunkowanych przyjaciół, którzy umożliwili mu w [[1872]] przenosiny do [[Bayreuth]]. Tam też rozpoczął budowę wielkiego teatru operowego, umożliwiającego realizację jego wizji muzycznych i dramaturgicznych; ostatnie lata spędził na pisaniu rozpraw teoretyczno-filozoficznych (na ich treść miała wpływ filozofia [[Artur Schopenhauer|Schopenhauera]] i dyskusje z [[Fryderyk Nietzsche|Nietzschem]], z którym w tym czasie się zaprzyjaźnił) oraz kolejnego dzieła operowego: [[Parsifala]].
Wagner jest uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela niemieckiego [[Modernizm (sztuka)|neoromantyzmu]] i jednego z największych twórców operowych; jego dzieła realizują koncepcję syntetycznego dzieła sztuki (Gesamtkunstwerk), w którym w całość sceniczną stapiają się stworzone przez jednego artystę: muzyka, tekst, pomysły scenograficzne; ze źródeł literackich wyprowadził Wagner sposób traktowania motywów (Leitmotive), przekształcanych w taki sposób, by stanowiły zasadnicze oparcie dla materiału melodycznego i rytmicznego całej opery. Pracując nad poszerzeniem możliwości brzmieniowych orkiestry, wprowadzał do obsady rzadko stosowane instrumenty (m.in. tzw. tuby wagnerowskie); z mistrzostwem posługiwał się zarówno [[polifonia|polifonią]], jak i [[Faktura homofoniczna|homofonią]], zmierzał do wyciągnięcia ostatecznych konsekwencji z systemu dur-moll, rozbudowując [[chromatyka|chromatykę]], stosując niespotykane współbrzmienia i połączenia akordowe (słynny [["akord tristanowski"]] pojawiający się w Tristanie i Izoldzie). Inspiracji tematycznych szukał w dawnej literaturze niemieckiej, w mitach germańskich i celtyckich, eksponując zarówno rolę wybitnej jednostki (Holender tułacz) uwikłanej w sprzeczności losu i konieczności historycznych, jak też witalne możliwości tkwiące w zbiorowości (Śpiewacy norymberscy); istotną rolę w wagnerowskiej koncepcji ludzkiego losu pełni element tragiczny, pojmowany zgodnie z poglądami Nietzschego: jako zmaganie się podłości i wzniosłości, słabości i siły, wybitności i prostactwa; na poglądy filozoficzne Wagnera oddziaływali także [[Jan Jakub Rousseau|J.-J. Rousseau]], [[Johann Herder|J. G. Herder]], [[Auguste Comte|A. Comte]], [[Ludwig Feuerbach|L. Feuerbach]], [[Arthur Schopenhauer|A. Schopenhauer]]. (zwłaszcza w pojmowaniu śmierci).
Twórczość operowa i poglądy estetyczne Wagnera wywarły znaczny wpływ na muzykę przełomu XIX i XX w., wykonania jego muzyki wymagają skomplikowanego aparatu interpretacyjnego (wielkie zespoły wykonawcze, specyficzne wymogi stawiane śpiewakom) i są względną rzadkością we współczesnym repertuarze. Obok oper w spuściźnie Wagnera znajdują się dzieła na [[Chór (muzyka)|chór]] i [[orkiestra|orkiestrę]] ([[Kantata noworoczna]], Volkshymne, Descedons), chór męski a capella (Weihegruß, Gruß seiner Treuer an Friedrich August den Geliebten, An Webersgrabe), [[uwertura|uwertury]] (d-moll, C-dur, Polonia, Rule Britannia, Faust), Symfonia C-dur, muzyka fortepianowa, pieśni, wyciągi fortepianowe (m.in. z oper G. Donizettiego, F. Halévy'ego, IX Symfonii L. van Beethovena, Ch.W. Glucka, G.P. Palestriny, W. A. Mozarta) oraz pisma teoretyczne: Die Kunst und die Revolution, Das Kunstwerk der Zukunft, Zukunftsmusik, Religion und Kunst. Muzyka Wagnera, podobnie jak poglądy Nietzschego, była utożsamiana z gloryfikacją etosu germańskiej dominacji i buty, głównie dlatego, że zaaprobowała je oficjalnie (jako nieliczne z XIX-wiecznej tradycji niemieckiej) propaganda [[III Rzesza|III Rzeszy]].
| |||