Tomanowa Przełęcz: Różnice pomiędzy wersjami

[[grafikaGrafika:Tomanowa Przełęcz a1.jpg|240px|right|thumb|Tomanowa Przełęcz -– na prawo Suchy Wierch]]

[[grafikaGrafika:Ciemniak a4.jpg|240px|right|thumb|Ciemniak i Tomanowa Przełęcz. Widok z [[Ornak]]u]]

[[grafikaGrafika:Tomanowa Przełęcz a3.jpg|240px|right|thumb|Widok z [[Tomanowy Grzbiet|Tomanowego Grzbietu]]]]

[[grafikaGrafika:Smrerczyński Wierch a1.jpg|240px|right|thumb|Graniczne szczyty na zachód od przełęczy]]

'''Tomanowa Przełęcz''' ([[język słowacki|słow.]] ''Tomanovské sedlo, Tomanové sedlo'' – druga na liście najniższych [[przełęcz]]y w głównym grzbiecie [[Tatry|Tatr]] pomiędzy [[Osobita|Osobitą]] i [[Grześ|Grzesiem]]. Leży ona w tej samej linii z [[Iwaniacka Przełęcz|Iwaniacką]] i [[Bobrowiecka Przełęcz|Bobrowiecką Przełęczą]]. Stykają się tutaj dwie formacje geologiczne: po północnej stronie wapienie serii wierchowej, a na południowej skały metamorficzne lub krystaliczne. Tomanowa Przełecz znajduje się na wysokości 1686 m n.p.m. Główne szczyty, które oddziela od siebie to: [[Ciemniak]] i [[Tomanowy Wierch Polski]] (wraz ze znajdującym się przed nim [[Suchy Wierch Tomanowy|Suchym Wierchem Tomanowym]]). Przez przełęcz i szczyty te biegnie granica polsko-słowacka. Po północnej, polskiej stronie przełęczy leży [[Dolina Tomanowa]] polska, po południowej, słowackiej stronie [[Dolina Tomanowa Liptowska]].

Przełęcz Tomanowa od dawien dawna była głównym szlakiem podróży przez Tatry, z racji tego, że jest najniższa, jak również ze względu na swoje stosunkowo łagodne podejścia (możliwy był nawet przejazd koniem, dopóki wierzchołkowe partie nie zarosły [[kosówka|kosówką]]). Wędrowali nią m. in. kupcy, zbójnicy, górnicy poszukujący złóż metali, a w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] kurierzy tatrzańscy. Już w [[1736]] r. [[Matej Bel]] zapisał, że jest to znane przejście do [[Liptów|Liptowa]]. Przełęcz ta leży również na głównym szlaku wędrówek zwierząt.

Przełęcz Tomanowa to szerokie i trawiaste siodło zbudowane z [[trias|dolnotriasowych]] łupków. Prowadzi na nią czerwony [[szlak turystyczny]] z Doliny Tomanowej. W górnej części biegnie on na dużym odcinku [[Kamienisty Żleb|Kamienistym Żlebem]]. Ścieżka turystyczna jest silnie zarośnięta kosówką. Szlak ten prowadzi również po drugiej stronie przełęczy, w dół przez Dolinę Tomanową Liptowską do [[Dolina Cicha Liptowska|Doliny Cichej]].

Z przełęczy rozległe widoki na Tatry Wysokie, szczególnie okazale prezentuje się stąd [[Świnica]] i [[Kominiarski Wierch]]. W opadającym do przełęczy południowym grzbiecie [[Ciemniak]]a grań tworzą wapienne skały, zwane [[Tomanowe Stoły|Tomanowymi Stołami]] i [[Głazista Turnia]]. Na skałkach i murawie siodła przełęczy bogata roślinność alpejska, m. in: [[różeniec górski]], [[mak alpejski]], [[lepnica bezłodygowa]], [[skalnica nakrapiana]], [[wierzba alpejska]].

W okolicach Tomanowej Przełęczy odbywają się najważniejsze sceny książki [[Jerzy Mieczysław Rytard|Jerzego M. Rytarda]] i [[Helena Roj-Kozłowska|Heleny Roj]] "''Koleba na Hliniku"''.

Współrzędne z nawigacji satelitarnej: 49 stopni 13’ 11°13’11,8” N, 19 stopni 54’ 16°54’16,5” E.

# {{cytuj książkę|tytuł=Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1: 25 000|miejsce=Warszawa |rok=2005/06|wydawca= Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka |isbn= 83-87873-36-5 }}

# {{cytuj książkę|imię=Józef |nazwisko=Nyka |autor link= Józef Nyka|tytuł=Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XIII |miejsce=Latchorzew |rok=2003 |wydawca=Wyd. Trawers |isbn= 83-915859-1-3 }}

# {{cytuj książkę|imię=Zofia |nazwisko=Radwańska-Paryska |tytuł=Wielka Encyklopedia Tatrzańska |miejsce=Poronin |rok=1995 |wydawca=Wyd. Górskie |isbn= 83-7104-009-1 }}