Plantacja drzew szybkorosnących: Różnice pomiędzy wersjami

'''Plantacja drzew szybkorosnących''' -– specjalna [[uprawa]], w której wysadzono [[sadzonka|sadzonki]] szybko rosnącego gatunku [[drzewo|drzew]] aby w skróconym cyklu produkcyjnym (do 60 lat) uzyskać dużą ilość [[surowiec drzewny|surowca drzewnego]], najczęściej dla potrzeb przemysłu opartego na fizykochemicznym przerobie [[drewno (technika)|drewna]]. Celem produkcji w takich [[plantacja|plantacjach]]ch może być również drewno tartaczne (z przeznaczeniem na [[tarcica|tarcicę]]), łuszczarskie ([[sklejka]], [[okleina]]) lub [[opał]]owe.

Różnice między plantacjami a tradycyjnie prowadzonymi [[drzewostan|drzewostanami]]ami mogą być rozpatrywane w trzech aspektach:

W zależności od celu i cyklu produkcyjnego plantacje można zakładać w więźbach luźnych (nastawione na produkcję grubych sortymentów) bądź też bardzo gęstych (produkujące masę drzewną w postaci prętów -[http://www.google.pl/search?hl=pl&q=%22mini+rotation%22+salix&btnG „mini rotation"] lub [http://www.google.pl/search?hl=pl&q=%22short-rotation%22&btnG "short-rotation"] i [http://www.esf.edu/willow/],). W plantacjach „mini"mini rotation" w gęstej więźbie sadzi się gatunki drzew o dużej zdolności odroślowej (wybrane klony topoli, wierzby, olszy i in.), a następnie specjalnym [[kombajn|kombajnem]]em ścina pręty co 1—51-5 lat.

W Polsce w skali gospodarczej zakładane były do niedawna jedynie produkujące grube sortymenty plantacje topoli oraz plantacyjne uprawy kilku sprawdzonych na powierzchniach doświadczalnych Instytut Badawczy Leśnictwa gatunków leśnych drzew szybko rosnących, dla których opracowano szczegółowe zasady uprawy. W plantacjach topolowych cykl produkcyjny drewna wynosi 25—4025-40 lat, a w plantacyjnych uprawach leśnych drzew szybko rosnących 40—6040-60 lat. Plantacje topolowe wymagają [[Żyzność gleby|żyźniejszych gleb]] oraz intensywniejszych zabiegów pielęgnacyjnych i agrotechnicznych niż plantacyjne uprawy leśnych drzew szybko rosnących.

W plantacyjnych uprawach szybko rosnących drzew leśnych wyróżnia się gatunki podstawowe i towarzyszące. Drzewa gatunków podstawowych są głównym celem uprawy plantacyjnej, produkują właściwy użytek i muszą odznaczać się szybkim wzrostem w młodym wieku. Gatunki towarzyszące -w zależności od potrzeby -– pełnią rolę pielęgnującą w stosunku do drzew podstawowych, rolę [[Międzyplon|międzyplonówmiędzyplon]]ów lub rolę [[fitomelioracja|fitomelioracyjną]], -– nie muszą odznaczać się szybkim przyrostem. Powinny natomiast mieć walory fitomelioracyjne i być na tyle cienioznośne, aby mogły wzrastać również pod okapem drzew podstawowych. Gatunki towarzyszące łagodzą ujemne oddziaływanie [[monokultura|monokultur]] plantacyjnych na środowisko, przy zbyt dużym zagęszczeniu mogą jednak hamować wzrost gatunków podstawowych.

Jeśli chodzi o pierwszy z wymienionych kierunków, to może być tu spotykana przede wszystkim uprawa [[modrzew]]ia na gruncie porolnym odpowiadającym siedlisku [[bór mieszany świeży|boru mieszanego świeżego]] oraz uprawa modrzewia w zmieszaniu ze [[świerk]]iem lub [[brzoza|brzozy]] w zmieszaniu ze świerkiem i [[jedlica|daglezji]] na gruncie porolnym odpowiadającym siedlisku [[las mieszany świeży|lasu mieszanego świeżego]] względnie [[las świeży|lasu świeżego]]. Plantacje modrzewia, brzozy czy daglezji rosnące na optymalnych stanowiskach mogą dawać produkcję masy drzewnej w cyklu 40-50 -letnim wyrażającą się przeciętnym rocznym przyrostem [[Drewno okrągłe|grubizny]] od 10 do 15 m³ z 1 ha. Jeszcze bardziej intensywnym kierunkiem zagospodarowania gruntów porolnych jest uprawa określonych gatunków drzewiastych, charakteryzujących się wyjątkowo dużą zdolnością dawania odrośli. Na uprawach takich jest stosowana bardzo zagęszczona więźba. Na 1 ha wprowadza się 3,5-40 tys. sztuk roślin. Okres użytkowania takiej plantacji wynosi 10-30 lat, a nawroty cięć 1-5 lat. Drzewa osiągają wysokość 3-8 m i [[pierśnica|pierśnicę]] do 10 cm. Przeciętna roczna produkcja powietrznie suchej masy -– w zależności od warunków klimatycznych i uprawianych odmian -– wynosi 7-25 t/ha, co odpowiada przyrostowi masy drzewnej 20-70 m³ rocznie. Wyrosłe w takich plantacjach pręty są ścinane mechanicznie i rozdrabniane na [[zrębki]]. Kierunek ten został zapoczątkowany w latach 70. przez [[Stany Zjednoczone|USA]] i [[Kanada|Kanadę]].

* Andrzej Jermaczek, Paweł Pawlaczyk, [http://www.wigry.win.pl/natura2000/spis.htm Natura 2000 u progu -– ochrona elementów europejskiego dziedzictwa przyrodniczego w Polsce], [http://www.wwf.pl/ WWF], [http://www.wigry.win.pl/natura2000/rozdz5_cz4.htm Zasada 10],

* Wojciech Fonder, Kierunki leśnego zagospodarowania gruntów porolnych i nieużytków przeznaczonych do zalesienia -– plantacje drzew szybko rosnących. W zbiorze: Las -Drewno -– Ekologia '93. Wielkopolska Fundacja Naukowa T. Perkitnego, Poznań, 1993

* K. Zajączkowski, A. Załęski, Możliwości produkcyjne drzew szybkorosnących w plantacyjnej uprawie na gruntach porolnych. W zbiorze: Las -Drewno -– Ekologia '93. Wielkopolska Fundacja Naukowa T. Perkitnego, Poznań, 1993.