Wikipedia

Odpadnięcie (wspinaczka): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
mNie podano opisu zmian
Szumyk (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
16 204 edycje
mNie podano opisu zmian
Linia 1:
'''Odpadnięcie''' to zdarzenie polegające na utracie kontaktu wspinacza[[wspinacz]]a z formacją po której się [[wspinaczka|wspina]]. Lot w dół może się skończyć hamowaniem przez [[asekuracja (wspinaczka)|układ asekuracyjny]] bądź upadkiem na ziemię.
 
[[Historia wspinaczki|Historycznie]], odpadnięcie niosło ze sobą wielkie niebezpieczeństwo dla wspinającego, co wynikało ze stosowania [[lina|lin ]] produkowanych z włókien roślinnych jak [[len]], [[sizal]] czy [[konopie]]. Liny takie często rwały się podczas silnego szarpnięcia towarzyszącego zwykle hamowaniu lotu, co w konsekwencji prowadziło często do upadku i [[śmierć|śmierci]] wspinacza. Istotnym elementem będącym źródłem urazów było także niestosowanie [[uprząż|uprzęży alpinistycznej]]. Liną wiązano się pod pachami i w razie szarpnięcia łatwo było o obrażenia od otarć do połamania [[żebro|żeber]] włącznie.
 
Współcześnie jakość i wytrzymałość oraz dostępność dobrych [[Lina (wspinaczka)|lin alpinistycznych]] jest na tyle duża, że odpadnięcie pozbawione jest czynnika związanego z wytrzymałością liny i w wypadku stosowania pewnej i właściwej asekuracji nie jest już obarczone tak wielkim ryzykiem. W wysokich górach, przy dłuższych lotach, nadal jednak istnieje niebezpieczeństwo uszkodzeń ciała na skutek kontaktu ze skałą, czemu niestety żaden system asekuracji nie jest w stanie całkowicie zapobiec. Odpadnięcie jest współcześnie skalkulowanym i normalnym elementem wspinaczki, a czasem w skrajnym przypadku nawet rodzajem atrakcji podczas wspinaczki. Istotne znaczenie ma tutaj także powszechne uzywanieużywanie uprzęży alpinistycznych rozmaitej budowy, które w razie odpadnięcia rozkładają udar na duże powierzchnie ciała (poprzez swoją konstrukcję z szerokich taśm i pasów) oraz pozwalają w razie swobodnego zwisu na długi czas odpoczynku po odpadnięciu, co jest niemożliwe w wypadku wiązania się bezpośrednio do liny, pod pachami. Ten ostatni sposób pozwala jedynie na kilkunastominutowy zwis swobodny, gdyż na skutek zahamowania dopływu krwi do ramion człowiek pozostający w takim zwisie po ok. 10 minutach nie jest już w stanie używać rąk w żaden konsystentny sposób. Po ok. 20 minutach (oczywiście w zależności od budowy i wytrzymałości wspinacza) zwykle następuje utrata przytomności i uduszenie.
 
== Współczynnik odpadnięcia ==
Dla zagadnienia bezpieczeństwa podczas odpadnięcia kluczowe znaczenie ma tzw. współczynnik odpadnięcia. Jest to stosunek długości liny biorącej udział w wyhamowaniu spadającego wspinacza do długości jego lotu. Im mniejszy współczynnik odpadnięcia, tym lot jest bezpieczniejszy z punktu widzenia obciążenia układu asekuracyjnego, a w szczególności liny i obciążeń na przeloty. Skrajny przypadek, w którym współczynnik odpadnięcia wynosi 2 odpowiada swobodnemu lotowi, w którym wspinacz wspiął się na np. 10 m (posługując się 10-metrową liną zawiązaną na sztywno na końcu) i odpadł spadając 20m =10+10 m, czyli 10 metrów poniżej miejsca zamocowania liny. W sytuacji takiej na wspinacza działa siła maksymalna związana z konstrukcyjnymi własnościami liny. Producenci gwarantują zwykle, że lina wytrzyma pewną liczbę takich odpadnięć, zaś siła działająca na wspinacza nie przekroczy pewnej wartości zwanej siłą maksymalną liny. Za dopuszczalną normy uznają wartość do 1200 kG. Mamy tu doczynienia z pewną subtelnością, bowiem aby zapewnić określoną siłę maksymalną, konieczna jest elastyczność liny. Rozciąga się ona i hamowanie lotu odbywa się w rzeczywistości nie natychmiastowo, lecz na odcinku drogi, którego wielkość wynika z kolejnej własności liny: rozciągliwości. Zwykle wynosi ona do 10% długości liny. Wynika z tego między innymi, że w opisanej modelowej sytuacji w rzeczywistości lot wspinacza będzie dłuższy od 10m + 10m i może wynieść nawet 21 metrów. Dla dłuższych odcinków liny sytuacja ulegnie zmianie odpowiednio do stosownych przeliczeń.▼
Dla zagadnienia bezpieczeństwa podczas odpadnięcia kluczowe znaczenie ma tzw. '''współczynnik odpadnięcia'''.
 
▲Dla zagadnienia bezpieczeństwa podczas odpadnięcia kluczowe znaczenie ma tzw. współczynnik odpadnięcia. Jest to stosunek długości liny biorącej udział w wyhamowaniu spadającego wspinacza do długości jego lotu. Im mniejszy współczynnik odpadnięcia, tym lot jest bezpieczniejszy z punktu widzenia obciążenia układu asekuracyjnego, a w szczególności liny i obciążeń na przeloty. Skrajny przypadek, w którym współczynnik odpadnięcia wynosi 2 odpowiada swobodnemu lotowi, w którym wspinacz wspiął się na np. 10 m (posługując się 10-metrową liną zawiązaną na sztywno na końcu) i odpadł spadając 20m =10+10 m, czyli 10 metrów poniżej miejsca zamocowania liny. W sytuacji takiej na wspinacza działa siła maksymalna związana z konstrukcyjnymi własnościami liny. Producenci gwarantują zwykle, że lina wytrzyma pewną liczbę takich odpadnięć, zaś siła działająca na wspinacza nie przekroczy pewnej wartości zwanej siłą maksymalną liny. Za dopuszczalną normy uznają wartość do 1200 kG. Mamy tu doczynienia z pewną subtelnością, bowiem aby zapewnić określoną siłę maksymalną, konieczna jest elastyczność liny. Rozciąga się ona i hamowanie lotu odbywa się w rzeczywistości nie natychmiastowo, lecz na odcinku drogi, którego wielkość wynika z kolejnej własności liny: rozciągliwości. Zwykle wynosi ona do 10% długości liny. Wynika z tego między innymi, że w opisanej modelowej sytuacji w rzeczywistości lot wspinacza będzie dłuższy od 10m + 10m i może wynieść nawet 21 metrów. Dla dłuższych odcinków liny sytuacja ulegnie zmianie odpowiednio do stosownych przeliczeń.
Konstrukcja układów asekuracyjnych powinna być taka, aby minimalizować współczynnik odpadnięcia oraz chronić stanowisko asekuracyjne, co zwykle zapewnia się przez zakładanie dodatkowego przelotu (tzw. pierwszy przelot asekuracyjny) zaraz po wyjściu ze stanowiska, najdalej po ok 2-4 metrach, niezależnie od trudności wspinaczki. Celem tego przelotu jest nie tyle zabezpieczenie odpadnięcia, ile zapewnienie właściwej ochrony stanowiska asekuracyjnego, zmiana kierunku działania siły, co umożliwia właściwą pracę niektórych przyrządów asekuracyjnych oraz chroni asekuracyjnego przed przyjęciem całego udaru bezpośrednio na ciało w kierunku najmocniej obciążającym kręgosłup, czyli w dół.▼
 
▲Konstrukcja układów asekuracyjnych powinna być taka, aby minimalizować współczynnik odpadnięcia oraz chronić stanowisko asekuracyjne, co zwykle zapewnia się przez zakładanie dodatkowego przelotu (tzw. pierwszy przelot asekuracyjny) zaraz po wyjściu ze stanowiska, najdalej po ok 2-4 metrach, niezależnie od trudności wspinaczki. Celem tego przelotu jest nie tyle zabezpieczenie odpadnięcia, ile zapewnienie właściwej ochrony stanowiska asekuracyjnego, zmiana kierunku działania siły, co umożliwia właściwą pracę niektórych przyrządów asekuracyjnych oraz chroni asekuracyjnego przed przyjęciem całego udaru bezpośrednio na ciało w kierunku najmocniej obciążającym [[kręgosłup]], czyli w dół.
 
[[Kategoria:Wspinaczka]]
[[kategoria: wspinaczka]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Odpadnięcie_(wspinaczka)”