Rak jamy nosowo-gardłowej: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Objawy i przebieg: drobne merytoryczne |
+ Anatomia kliniczna |
||
Linia 7:
Rak nosogardła jest stosunkowo rzadko występującym nowotworem. W Polsce co roku stwierdza się około 150 nowych przypadków rocznie<ref>Bień S, Kawecki A, Krajewski A, Starościak S ''Zasady diagnostyki i chirurgicznego leczenia nowotworów głowy i szyi
'' Magazyn Otorynolaryngologiczny 2002; 1(13)</ref>. Obserwuje się dwa szczyty zachorowań: pomiędzy 15 a 25 rokiem życia oraz po 45 roku życia. Roczna [[zapadalność]] w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] na raka nosogardła wynosi 0,3:1 000 000 w przedziale wiekowym 0-14 lat i 1-2:1 000 000 w przedziale 15-19 lat<ref name=brennan>{{Cytuj pismo | autor=Brennan B | tytuł=Nasopharyngeal carcinoma | rok=2006 | czasopismo=Orphanet J Rare Dis | doi=10.1186/1750-1172-1-23 | numer= | oznaczenie=1 | pmid= 16800883 | strony=23}}</ref>. W krajach europejskich zapadalność jest niska w porównaniu z innymi: szczególnie wysoka jest w [[Tunezja|Tunezji]]<ref>{{Cytuj pismo | autor=Ellouz R., Cammoun M., Attia RB., Bahi J | tytuł=Nasopharyngeal carcinoma in children and adolescents in Tunisia: clinical aspects and the paraneoplastic syndrome | rok=1979 | czasopismo=IARC Sci Publ | doi= | numer=20 | oznaczenie= | pmid= 730188 | strony=115-29}}</ref>; nieco mniejsza jest w południowych regionach [[Chiny|Chin]], południowo-wschodniej Azji, obszarze basenu Morza Śródziemnego i na [[Alaska|Alasce]].
==Klasyfikacja==▼
Według [[WHO]] wyróżnia się trzy typy tego nowotworu<ref>Shanmugaratnam KS, Sobin LH: Histological typing of upper respiratory tract tumors. Geneva: World Health Organization; 1978. OpenURL</ref>:▼
* '''typ I:''' dobrze zróżnicowany, rogowaciejący [[rak płaskonabłonkowy]]▼
* '''typ II:''' słabo zróżnicowanym nierogowaciejący rak płaskonabłonkowy▼
* '''typ III:''' nabłoniak chłonny (''lymphoepithelioma'').▼
==Etiologia==
Linia 23 ⟶ 17:
* czynników genetycznych, m. in. [[SNP|polimorfizmów]] genu ''TLR3'' kodującego receptor odgrywający rolę w infekcji komórek wirusem EBV; w jednej pracy wykazano, że polimorfizm <tt>829A/C</tt> znacząco zwiększał ryzyko raka nosogardła w kantońskiej populacji ([[P-wartość|p]]=0,0068, [[iloraz szans|OR]]=1,49, 95%[[Przedział ufności|CI]]:1,10–2,00)<ref>{{Cytuj pismo | autor=He JF, Jia WH, Fan Q, Zhou XX, Qin HD, Shugart YY, Zeng YX | tytuł=Genetic polymorphisms of ''TLR3'' are associated with Nasopharyngeal carcinoma risk in Cantonese population | rok=2007 | czasopismo=BMC Cancer | doi=10.1186/1471-2407-7-194 | numer= | oznaczenie=7 | pmid= 17939877 | strony=194}}</ref>.
== Anatomia kliniczna ==
Najczęściej punktem wyjścia raka jest boczna ściana jamy nosowo-gardłowej: '''zachyłek Rosenmüllera''' szczelinowata przestrzeń położona tuż za ujściem gardłowym trąbki słuchowej lub też sama okolica jej ujścia. Może on rozwijać się także na górnej ścianie części nosowej gardła czyli na stopie gardła. Rozwija się zwykle rosnąc wgłąb podłoża (endofitycznie) rzadko przybierając postać kalafiorowato rozrośniętego guza (egzofityczną). Rośnie on także często pod niezmienioną [[błona śluzowa|błoną śluzową]]. Rak części nosowej gardła charakteryzuje się dużą złośliwością miejscową. Wynika ona między innymi z "krytycznego" położenia części nosowej gardła: punktem wyjścia zwykle jest szczelinowata przestrzeń na ścianie bocznej, zwykle początkowo "niema klinicznie": nie dająca objawów i trudno dostępna [[badanie laryngologiczne|badaniu laryngologicznemu]]. Ku górze od części nosowej gardła znajduje się [[podstawa czaszki]] a w niej liczne otwory i szczeliny zawierające między innymi [[nerwy czaszkowe]], które bez trudu ułatwiają ekspansje nowotworu na sąsiadujące tkanki. Dokładnie w rzucie przyczepu bocznej ściany gardła do podstawy czaszki znajduje się [[otwór poszarpany]] a nieco do boku od niego [[otwór owalny (czaszka)|otwór owalny]]. Zajęcie przez szerzący się naciek nowotworowy wymienionych otworów wraz z ich zawartością daje charakterystyczne zespoły objawów neurologicznych (patrz niżej). Brak barier anatomicznych ułatwia także szerzenie się raka nosogardła ku dołowi w kierunku [[podniebienie|podniebienia]]. Powierzchowna ekspansja raka do boku powoduje łatwe zajęcie trąbki słuchowej z jej zatkaniem i dalszymi następstwami klinicznymi. Ku tyłowi i także do boku naciek guza jest częściwo spowolniony przez barierę anatomiczną jaką stanowi [[powięź gardłowo-podstawna]]. Jednak znajdują się w niej miejsce, przez które rak może się łatwo rozprzestrzeniać. Jest to [[zatoka Morgagniego]]. Po jej przekroczeniu rak powoduje zajęcie głębokich przestrzeni trzewnych w okolicy podstawy czaszki (górna część [[przestrzeń przygardłowa|przestrzeni przygardłowej]] i wczesne [[przerzut]]y do [[węzły chłonne|węzłów chłonnych]] [[przestrzeń zagardłowa|przestrzeni zagardłowej]] a później do węzłów chłonnych głębokich szyi. Rak części nosowej gardła posiada także zdolność do niszczenia kości (osteolizy) co ułatwia mu przechodzenie do sąsiednich przestrzeni. W takich przypadkach najczęściej dochodzi do zniszczenia [[stok (anatomia)|stoku]] i ekspansję do jamy czaszki z naciekaniem [[opona twarda|opony twardej]]. Rzadziej rak tej okolicy rozprzestrzenia się ku przodowi w kierunku [[nozdrza tylne|nozdrzy tylnych]] i [[jama nosowa|jamy nosowej]]. Wynika to także z endofitycznego wzrostu tego guza, gdyż "zatkanie" (obturacja) jamy nosowej w przypadku guza rosnącego podśluzówkowo jest możliwa po długim czasie wzrostu. Ku przodowi może on wchodzić do błędnika sitowego oraz do [[oczodół|oczodołu]]
▲==Klasyfikacja==
▲Według [[WHO]] wyróżnia się trzy typy tego nowotworu<ref>Shanmugaratnam KS, Sobin LH: Histological typing of upper respiratory tract tumors. Geneva: World Health Organization; 1978. OpenURL</ref>:
▲* '''typ I:''' dobrze zróżnicowany, rogowaciejący [[rak płaskonabłonkowy]]
▲* '''typ II:''' słabo zróżnicowanym nierogowaciejący rak płaskonabłonkowy
▲* '''typ III:''' nabłoniak chłonny (''lymphoepithelioma'').
==Objawy i przebieg==
Rak części nosowej gardła w początkowym okresie rozwija się w sposób skryty nie dając żadnych objawów klinicznych. Następnie wczesne fazy wzrostu guza dają niecharakterystyczne objawy:
| |||