Arystydes Sprawiedliwy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot poprawia: hr:Aristid (sin Lizimaha) |
uzup., zdj. |
||
Linia 1:
'''Arystydes''' ([[Greka|gr.]] {{grc|Ἀριστείδης}} ''Aristeides''
==Kariera polityczna i wojskowa==
Brał udział w [[Bitwa pod Maratonem|bitwie pod Maratonem]] w [[490 p.n.e.]], jako jeden z dziesięciu [[Strateg (Grecja)|strategów]], w roku następnym został wybrany [[Archont|archontem]]-eponimem. Wysunął się wówczas na czoło umiarkowanych [[demokracja ateńska|demokratów]], głównie średniozamożnych chłopów. Kiedy Ateńczycy odkryli nowe żyły [[srebro|srebra]] w górach [[Laurion]], rozgorzała walka polityczna o to, jak wydatkować wpływy z eksploatacji złóż. Aystydes przeciwstawiał się polityce [[Temistokles]]a, który głosił konieczność budowy wielkiej floty do obrony przed [[Persowie|Persami]]. Arystydes był zwolennikiem prowadzenia wojny z [[Persja|Persją]] na lądzie i proponował podział wpływów między obywateli, świadomy również tego, że skutkiem realizacji projektu Temistoklesa byłoby zwiększenie politycznej roli warstwy najuboższej ([[teci|tetów]]) i z której wywodziły się załogi okrętów wojennych. Zwyciężył jednak wniosek Temistoklesa.
[[Grafika:AGMA Ostrakon Aristide.jpg|thumb|Ostrakon z imieniem Arystydesa]]
Temistokles doprowadził w [[483 p.n.e.]] lub [[482 p.n.e.]] do wygnania Arystydesa przez [[ostracyzm]]. Zgodnie z tym prawem Arystydes opuścił Ateny i udał się na pobliską wyspę [[Egina|Eginę]]. Miał pozostawać na zesłaniu dziesięć lat. Dwa lata później jednak w obliczu zagrożenia perskiego został wezwany do powrotu. Wybrany przez Ateńczyków jednym z wodzów, sprawował to stanowisko razem ze swoim dawnym wrogiem Temistoklesem.
W czasie [[Wojny perskie|wojen perskich]] brał udział w [[Bitwa pod Salaminą|bitwie pod Salaminą]] w [[480 p.n.e.]] oraz dowodził oddziałem ateńskim w [[Bitwa pod Platejami|bitwie pod Platejami]] w [[479 p.n.e.]]. Doprowadził do złagodzenia konfliktu Aten z [[Pauzaniasz]]em i [[Sparta|Spartą]] oraz pozyskania przez Ateny sprzymierzeńców do walki z Persją. W [[478 p.n.e.]] stanął na czele armii ateńskiej, która wyzwoliła [[Bizancjum]] i większą część [[Cypr]]u. Odegrał wybitną rolę w zawiązaniu pierwszego [[Ateński Związek Morski|Ateńskiego Związku Morskiego]] (Symmachii Delijskiej) w [[478 p.n.e.|478]]-[[477 p.n.e.]], sojuszu [[Grecja|greckich]] [[Polis|miast-państw]] występujących w latach
Arystydes umarł
==Anegdoty==
Arystydes w oczach Ateńczyków już za swojego życia uchodził za wzór uczciwości:
*Uczciwy Arystydes miał na prośbę nie znającego go obywatela-[[analfabetyzm|analfabety]] wpisać swe imię na glinianej skorupce ([[ostrakon]]), skazującej go na wygnanie.
*Kiedy podczas wykonania tragedii [[Ajschylos]]a „Siedmiu przeciw Tebom” ze sceny padły słowa o prawości i roztropności jednego z bohaterów, Amfiaraosa, oczy widowni skierowały się na miejsce, gdzie siedział Arystydes.
==W opinii starożytnych pisarzy==
*''"Poznawszy jego charakter, jestem przekonany, że był najlepszym i najsprawiedliwszym mężem w Atenach."'' ([[Herodot]], „Dzieje”).
*''"Arystydes odznaczał się prawością do tego stopnia, że był jedynym- jak daleko może sięgnąć pamięć ludzka – o którym wiemy, że nazwano go Sprawiedliwym."'' ([[Korneliusz Nepos|Nepos]], „Żywoty wybitnych mężów”).
==Bibliografia==
*Iwaszkiewicz P., Łoś W., Stępień M. - „Władcy i wodzowie starożytności. Słownik”, WSiP, Warszawa 1998, s. 62-63, ISBN 83-02-06971-X
*Rachet G. - „Słownik cywilizacji greckiej”, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2006, s. 54, ISBN 83-7132-919-9
*Sacks D. - „Encyklopedia świata starożytnych Greków”, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 2001, s. 64-65, ISBN 83-05-13169-6
[[Kategoria:Politycy starożytnej Grecji]]
| |||