Przedmoście Warszawskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 257:
== Ostatnie walki w 1944 ==
W połowie 1944 roku oddziały radzieckie z 1 Frontu Białoruskiego rozbijają niemiecką Grupę Armii „Środek” i w szybkim tempie zbliżają się do Warszawy. Do 26 lipca osiągają linię środkowej Wisły zdobywając Dęblin i Puławy. Niemieckie dowództwo powierza 9 Armii za zadanie ustabilizowanie linii frontu na południe i wschód od Warszawy. Pomocne miały okazać się umocnienia Przedmościa Warszawa, które właśnie teraz miały przejść swój chrzest bojowy.
W lipcu 1944 roku do obsadzenia południowego odcinka przedmościa została skierowana 73 DP przybyła z Węgier (objęła pozycje od Wisły do Kołbieli) oraz oddziały DPanc-Spad „Herman Göring” (od Kołbieli do Siennicy), dowództwo nad odcinkiem objął gen. Fritz Frank – dowodzący 73 DP. Do wsparcia obrony skierowano również pociąg pancerny BP-42/44 numer 74. Walki na Przedmościu rozpoczęły się 27 lipca, kiedy koło południa radziecki oddział rozpoznawczy 2 Armii Pancernej nacierającej wzdłuż Wisły dotarł w okolice miejscowości Ostrowiec k. Karczewa. Został tam zatrzymany przez niemieckie oddziały kończące minowanie tej części pozycji. Szczególnie zaciekły opór Niemcy stawiali na odcinku Kołbiel-Siennica, który był mocno obsadzony przez 170 pp, dywizjon art. z 173 pułku, dwie kompanie saperów ze 173 batalionu, 22 czołgi Pzkf "Panther" z 19 DPanc, batalion rozpoznawczy, III batalion dział szturmowych i część pułku plot. z DPanc-Spad "Herman Göring”. Skutecznie bronili się także na pozostałym odcinku, pod Pogorzelą udało im się zniszczyć kilka czołgów ale 28 lipca stracili Pociąg Pancerny. Świadczy o tym meldunek dowódcy pociągu do dowódcy 9 Armii: „Pociąg pancerny nr 74 został dziś rano o godz. 7.30 pod Pogorzelą, 5 km na wschód od Otwocka, ostrzelany przez 4-6 czołgów nieprzyjaciela i zniszczony. Środki ogniowe pociągu pancernego walczyły aż do całkowitego wykruszenia się ich obsługi. Ogólne straty: 1 oficer, 2 podoficerów, 30 szeregowych. Dowódcy jednej z lekkich haubic udało się przy tym na pewno podpalić jeden czołg. Próbowano wycofać stamtąd pociąg pancerny. Maszynista próbował pociąg wycofać, aby wyciągnąć go spod ognia. Jednak po 150 m jazdy lokomotywa otrzymała wiele trafień i pociąg został unieruchomiony. Po utracie broni pociąg został wysadzony.”[2] Do przełamania linii doszło dopiero 29 lipca pod Mińskiem i pod Dąbrówką, gdzie miały miejsce szczególnie ważne wydarzenia. Radzieckie czołgi po przejechaniu przez wieś Dąbrówka ruszyły w kierunku pasa wydm, gdzie widniały zapory i rów przeciwczołgowy. Pierwsza do zasieków dotarła piechota, lecz zatrzymał ją mocny ostrzał nieprzyjaciela. Z lewej strony ze wzgórza szczególnie silny okazał się ogień prowadzony ze schronu bojowego. Oddziały 944 batalionu ochronnego obsadzające umocnienia pod Dąbrówką nie wyposażone w armaty ppanc. broniły się dopóki ognia w ich kierunku nie otworzyły czołgi, które przedarły się przez niezablokowaną drogę. Wtedy w wyniku bezradności wobec broni pancernej przeciwnika musiały opuścić swoje pozycje. 944 batalion ochronny bronił również Karczewa, lecz po krótkiej walce oddał go radzieckiemu 5 pułkowi motocyklowemu. Pod Otwockiem stały jeszcze 70 pp, resztki 944 batalionu ochronnego, kompania saperów, kompania fizylierów oraz IV dyon 173 part z 12 działami 105 mm, ale zbliżające się do Otwocka i Wiązowny czołgi zagroziły oskrzydleniem wojsk broniących resztek pozycji, dlatego Niemcy wycofali działa w rejon Świdrów Małych a 70 pp na nową linię obronną wzdłuż Świdra do Emowa i do Aleksandrowa. W Otwocku pozostały jedynie ubezpieczenia. Rankiem 30 lipca Rosjanie siłami 16 KPanc przeprowadzili dwa ataki: na Wiązownę i dalej na Zakręt oraz na Otwock. Obydwa zakończyły się sukcesem, jedynie w Świdrach Wielkich broniły się jeszcze ostatnie oddziały niemieckie. Tego samego dnia ok. 13.30 Niemcy przeprowadzili nieudany kontratak na Wiązownę w celu przywrócenia frontu na linię Świder-Wiązowna. Dokonał tego najprawdopodobniej II bat 170 pp wsparty kilkoma pojazdami opancerzonymi z DPanc-Spad „Herman Göring” i kilkunastoma czołgami Pzkf V „Panther” z I bat 27 ppanc 19 DPanc ale pozycja była skutecznie broniona przez radziecką 109 BPanc i 15 BZmech W tym samym czasie część czołgów 109 BPanc dotarła leśnymi drogami od strony szosy lubelskiej do Józefowa i Miedzeszyna. W końcu część oddziałów niemieckich została wycofana do Radości choć większość nadal została w Józefowie do wieczora, gdzie organizowała obronę półokrężną. Dopiero nocą z 30 na 31 lipca broniące się oddziały wysadziły most w Świdrach Małych i przeszły do Bielaw i Opacza na zachodnim brzegu Wisły. Stąd prowadziły ostrzał artyleryjski na Józefów i drogę wzdłuż Wisły. Pozostałe na prawym brzegu oddziały niemieckie do wieczora 30 lipca zostały zepchnięte przez 8 KPanc pod Międzylesie i Zakręt. Natomiast radziecki 3 KPanc zajął Okuniew, Wołomin i Radzymin wbijając się w ten sposób klinem w pozycje niemieckiej 9 Armii. W trakcie tych kilku dni Niemcy stracili niemal 1/3 Przedmościa, a do niewoli dostał się ich dowódca gen. Fritz Frank. Jednak dalszy pochód armii radzieckiej został powstrzymany. Niemcy jako wsparcia dla wojsk walczących na przedmościu użyli lotnictwa, które sukcesywnie atakowało pozycje radzieckie, a z początkiem sierpnia przerzucili pod Okuniew, Radzymin i Wołomin 4 dywizje pancerne, którymi 3 sierpnia przeprowadzili przeciwnatarcie na radziecki 3 KPanc. Atakującej z Rembertowa 3 DPanc SS, z Radzymina 4 DPanc, z rejonu Kobyłki 19 DPanc i z rejonu Zielonki DPanc-Spad „Herman Göring” udało się do 5 sierpnia zniszczyć oddziały radzieckie i w ten sposób odtworzyć ciągłą linię frontu od Wisły przez Zbytki do Okuniewa (była to największa bitwa pancerna na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej). Do końca sierpnia na Przedmościu trwały tylko lokalne walki, dopiero 10 września po przegrupowaniu Rosjanie ruszyli oddziałami 47 Armii i 70 Armii do natarcia na Przedmoście bronione przez IV KPanc SS składający się z 19 DPanc., 1 Dywizji Kawalerii Wegierskiej, 3 DPanc SS „Totenkompf” i 5 DPanc SS „Wiking”. Główne uderzenie było przeprowadzone na najsłabiej umocniony odcinek od Wisły do Starej Miłosny, pomocnicze z północnego wschodu w kierunku Radzymin, Praga. Do wieczora została przełamana obrona na odcinku południowym, w rejonie miejscowości Glinki rozbito niemiecki 70 pp i osiągnięto drogę Czaplowizna-Wawer. 11 września został opanowany Kawęczyn, a 12 września wojska radzieckie dotarły na przedpola Pragi, gdzie wieczorem odparły jeszcze kontrataki pułku piechoty zmotoryzowanej z 169 DPanc wspartej czołgami. Do wieczora 14 września cała Praga została wyzwolona a Niemcy utracili kolejną część Przedmościa pozostając we władaniu tylko odcinka od Nadmy do rzeki Narew. Jednak następnego dnia rano pod groźbą oskrzydlenia opuszczają i te pozycje wycofując się w kierunku Legionowa.
15 sierpnia 1944 ostatnie umocnienia Przedmościa Warszawa pozbawione obsady zostają pozostawione na pastwę losu i wojsk radzieckich.
Pod koniec lipca [[1944]] sowiecka 2 Armia Pancerna ruszyła z okolic [[Dęblin]]a w stronę Warszawy, spychając usiłującą ją zatrzymać niemiecką 73 dywizję piechoty. Już [[28 lipca]] Sowieci dotarli do Przedmościa w rejonie Ostrówca, Wygody. Radziecki oddział rozpoznawczy został odparty przez niemieckich saperów kończących stawianie zapór minowych. [[29 lipca|Następnego dnia]] 5 samodzielny batalion motocyklowy zdecydowanym natarciem przełamał prowizoryczne umocnienia pod Wygodą i zdobył [[Karczew]], nieudolnie broniony przez 994 Batalion Ochronny. Tym samym wyszedł na tyły wysuniętego najbardziej na południe punktu oporu „Dąbrowiecka Góra”. Pomiędzy [[# Pogorzel (gmina Celestynów)|Pogorzelą Warszawską]], a [[Otwock]]iem Sowieci zaskoczyli i zniszczyli niemiecki pociąg pancerny nr 74. Niemcy w panice opuścili umocnienia w rejonie Świerku, blokujące Szosę Lubelską. Zdobycie silnego punku oporu w Wiązownie przez 16 Korpus Pancerny w dniu [[30 lipca]] uniemożliwiło Niemcom zaryglowanie powstałego wyłomu przy wykorzystaniu umocnień z [[I wojna światowa|I wojny światowej]], położonych wzdłuż Świdra i Mieni.
| |||