Okółek (botanika): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
mała przebudowa
Linia 9:
}}
 
'''Okółek''', '''w okółku''' - u [[Rośliny|roślin]] lądowych sposób ułożenia [[liść|liści]], [[pęd]]ów, [[kwiat]]ów lub ich części składowych takich jak: [[Kielich (botanika)|działki kielicha]], [[korona kwiatu|płatków]], [[Pręcik (botanika)|pręcików]]. O okółku mówimy wtedy gdy co najmniej 3 takie elementy są rozmieszczone wokół osi i położone są na tej samej wysokości. (Przy dwóch elementach zwykle mówimy o ułożeniu naprzeciwległym).
 
Okółkowość ułożenia najłatwiej dostrzec na przykładzie liści. U różnych [[Gatunek (biologia)|gatunków]] roślin wyrastają one w różnej ilości od 3 do nawet 12 i więcej w jednym [[Pęd (botanika)|węźle]]. U [[Rośliny wieloletnie|roślin wieloletnich zdrewniałych]] zazwyczaj nad liściem tworzą się też zaczątki [[Pąk|pączków]]. GdyPo liścieopadnięciu opadnąliści, w następnym sezonie pączki się uaktywniają przekształcając się w młode pędy, również o ułożeniu okółkowym. Czasami pęd główny obumiera a rozwijające się wokół pędy boczne, tworzą swoistą kieszeń bardzo chętnie wykorzystywaną przez [[ptaki]] wijące [[gniazdo (etologia)|gniazda]] poza [[dziupla]]mi lub [[skrzynka lęgowa|skrzynkami lęgowymi]]. Ogrodnicy w ramach [[biologiczne zwalczanie szkodników|biologicznego zwalczania szkodników]], w odpowiednich miejscach przycinają pęd przewodnik, tuż nad okółkiem pączków śpiących (poza okresem wegetacji), przyczyniając się do zwiększenia liczby miejsc lęgowych. Umiejętnie przycinając można uzyskać okółki przydatne dla ptaków na gniazda nawet w przypadku drzew lub krzewów z ułożeniem skrętoległym pędów. Taki okółek tworzy się dokonując odpowiednich cięć nawet przez 2-3 sezony. Należy też pilnować aby nowe odrosty i
Układ okółkowy mają też części składowe [[kwiat]]u. Są one ułożone w kilku pierścieniach na różnej wysokości [[Dno kwiatowe|dna kwiatowego]], przy tym pozornie jednolity pierścień płatków/pręcików w rzeczywistości często składa się z kilku okółków, o elementach składowych obróconych wobec siebie o pewien kąt, tak aby nie zachodziły na siebie.
[[Perystom (botanika)|Ozębnia]] puszek zarodnionośnych mszaków ma również ułożenie okółkowe.
 
UkładSzereg okółkowyroślin, przynajmniej okresowo, wykazuje szeregukład roślinokółkowy także w swojej budowie anatomicznej,. przynajmniejW okresowo.szczególności Dotyczydotyczy to w szczególności merystemów bocznych wiązek łyko-drzewnych ([[kambium]]) oraz [[felogen]]u głównie u roślin dwuliściennych. Okółki tkanek przez nie wytworzonych tworzą przerywane lub ciągłe pierścienie na całej wysokości rośliny (tzw. [[walec osiowy]]).
 
==Okółek w ochronie ptaków==
{{Galeria|Nazwa=Okółki gniazdowe|wielkość=250|pozycja=right
|Grafika:Daegu hyanggyo magpie nest.jpg|Gniazdo sroki
Linia 17 ⟶ 24:
|Grafika:Nest of Turdus viscivorus.jpg|Gniazdo drozda
}}
Czasami pęd główny obumiera a rozwijające się wokół pędy boczne, tworzą swoistą kieszeń bardzo chętnie wykorzystywaną przez [[ptaki]] wijące [[gniazdo (etologia)|gniazda]] poza [[dziupla]]mi lub [[skrzynka lęgowa|skrzynkami lęgowymi]]. Ogrodnicy w ramach [[biologiczne zwalczanie szkodników|biologicznego zwalczania szkodników]], w odpowiednich miejscach przycinają pęd przewodnik, tuż nad okółkiem pączków śpiących (poza okresem wegetacji), przyczyniając się do zwiększenia liczby miejsc lęgowych. Umiejętnie przycinając można uzyskać okółki przydatne dla ptaków na gniazda nawet w przypadku drzew lub krzewów z ułożeniem skrętoległym pędów. Taki okółek tworzy się dokonując odpowiednich cięć nawet przez 2-3 sezony. Należy też pilnować aby nowe odrosty i sąsiednie gałęzie nie zajęły wnętrza "''kieszeni"'' gniazdowej oraz o tym by stare gniazda usuwać. Okółki najłatwiej uzyskać przycinając takie rośliny jak: [[grab zwyczajny]], [[głóg jednoszyjkowy]], [[klon polny]], [[kolcowój szkarłatny]], [[lipa drobnolistna]], [[porzeczka|porzeczki]], [[kruszyna pospolita]], [[szakłak]], [[trzmielina zwyczajna]].
Układ okółkowy mają też części składowe [[kwiat]]u. Są one ułożone w kilku pierścieniach na różnej wysokości [[Dno kwiatowe|dna kwiatowego]], przy tym pozornie jednolity pierścień płatków/pręcików w rzeczywistości często składa się z kilku okółków, obróconych wobec siebie o pewien kąt, tak aby nie zachodziły na siebie.
[[Perystom (botanika)|Ozębnia]] puszek zarodnionośnych mszaków ma również ułożenie okółkowe.
 
Układ okółkowy wykazuje szereg roślin także w swojej budowie anatomicznej, przynajmniej okresowo. Dotyczy to w szczególności merystemów bocznych wiązek łyko-drzewnych ([[kambium]]) oraz [[felogen]]u głównie u roślin dwuliściennych. Okółki tkanek przez nie wytworzonych tworzą przerywane lub ciągłe pierścienie na całej wysokości rośliny (tzw. [[walec osiowy]]).
 
===Bibliografia===