Wikipedia

Mircza Stary: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Skotos (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
15 733 edycje
m Ujednoznacznienie linku z Kilia na Kilia (miasto) przy pomocy Popups
m drobne redakcyjne
Linia 1:
[[Grafika:MirceacelBatran.jpg|thumb|150px|right|Mircza Stary]]
 
'''Mircza Stary''', - (rum. ''Mircea cel Bătrân''; (ur. [[1358]], zm. [[31 stycznia]] [[1418]]), – [[hospodar]] [[Wołoszczyzna|wołoski]] w latach [[1386]]-[[1418]] z dynastii [[Basarabowie|Basarabów]], syn hospodara [[Radu I]].
 
== Rodzina ==
 
Jedyną w pełni potwierdzoną źródłowo żoną Mirczy jest Mara, nieznanego pochodzenia. Dała mu syna [[Michał I Basarab|Michała]], panującego na Wołoszczyźnie w latach [[1418]]-[[1420]]. Z jego licznych dzieci, pochodzących ze związków małżeńskich, jak i pozamałżeńskich, na tronie wołoskim zasiedli także: [[Radu II Praznaglava]] ([[1421]]-[[1427]], z przerwami), [[Aleksander Aldea]] ([[1431]]-[[1436]]) i [[Vlad II Diabeł]] ([[1436]]-[[1447]], z przerwą w latach [[1442]]-[[1443]]).
 
== Panowanie ==
 
Objąwszy tron po śmierci brata, [[Dan I|Dana I]] Mircza próbował uniezależnić Wołoszczyznę od [[Węgry|Węgier]], uważających ją za obszar im podległy. Od [[1389]] roku, za pośrednictwem hospodara [[Mołdawia|mołdawskiego]] [[Piotr I (hospodar mołdawski)|Piotra Muszatowicza]], prowadził rozmowy z królem Polski [[Władysław II Jagiełło|Władysławem Jagiełłą]], które zaowocowały zawartym w [[1390]] roku antywęgierskim sojuszem z Polską.
 
Ekspansja wołoska na tereny [[Dobrudża|Dobrudży]] spowodowała konflikt z [[Imperium Osmańskieosmańskie|Turcją]], co w połączeniu ze zmianą na tronie mołdawskim, na którym zasiadł skonfliktowany z Jagiełłą [[Roman I (hospodar mołdawski)|Roman I]], spowodowało zwrot w stosunkach wołosko-węgierskich. Mircza wprawdzie odzyskał [[Widin|Widyń]] i powstrzymał najazd turecki zwyciężając w bitwie pod Rowinami ([[10 października]] [[1394]]), niemniej zagrożenie tureckie wciąż pozostawiło silne (jeszcze w [[1393]] została utracona Dobrudża), co zmusiło Mirczę do zawarcia sojuszu z królem Węgier, [[Zygmunt Luksemburski|Zygmuntem Luksemburskim]]. Traktat podpisano w marcu [[1395]] roku (odzyskując przy tym zapewne tereny stracone przez [[Radu I]], a także zamek [[Bran (Rumunia)|Bran]]).
 
Pomoc ze strony [[Węgry|Węgier]] okazała się konieczna niemal natychmiast. W tym samym [[1395]] Mircza został pozbawiony tronu hospodarskiego przez [[Vlad Uzurpator|Vlada Uzurpatora]], wykorzystującego niezadowolenie z rosnącej pozycji Mirczy wśród lokalnych bojarów, a także mającego poparcie Mołdawii, Turcji i Polski (uznał jej zwierzchnictwo). Pierwszy atak Mirczy na Vlada, wsparty przez Węgry zakończył się jednak niepowodzeniem - mimo początkowych sukcesów Mirczy Vlad zdołał go pokonać sięgając po pomoc turecką. Dopiero w [[1396]] Vlad został obalony przez bojarów wołoskich, których przeraziło tureckie [[Bitwa pod Nikopolis (1396}|zwycięstwo pod Nikopolis]] i opanowanie przez nich terenów na południe od [[Dunaj]]u. Mircza powrócił wówczas na tron wołoski, a rok później zdołał odeprzeć kolejną interwencję turecką.▼
 
▲Pomoc ze strony [[Węgry|Węgier]] okazała się konieczna niemal natychmiast. W tym samym [[1395]] Mircza został pozbawiony tronu hospodarskiego przez [[Vlad Uzurpator|Vlada Uzurpatora]], wykorzystującego niezadowolenie z rosnącej pozycji Mirczy wśród lokalnych bojarów, a także mającego poparcie Mołdawii, Turcji i Polski (uznał jej zwierzchnictwo). Pierwszy atak Mirczy na Vlada, wsparty przez Węgry zakończył się jednak niepowodzeniem - mimo początkowych sukcesów Mirczy Vlad zdołał go pokonać sięgając po pomoc turecką. Dopiero w [[1396]] Vlad został obalony przez bojarów wołoskich, których przeraziło tureckie [[Bitwabitwa pod Nikopolis (1396})|zwycięstwo pod Nikopolis]] i opanowanie przez nich terenów na południe od [[Dunaj]]u. Mircza powrócił wówczas na tron wołoski, a rok później zdołał odeprzeć kolejną interwencję turecką.
[[Grafika:Wallachia Mircea the Elder.png|thumb|right|250px350px|Mapa Wołoszczyzny (1406)]]▼
W [[1401]] Mircza rozpoczął działania wojenne przeciwko Turcji, zdobywając tereny za Dunajem, m.in. ważny port [[Kilia (miasto)|Kilia]] i docierając do [[Morze Czarne|Morza Czarnego]]. W [[1409]] wdał się w spory dynastyczne w Imperium Osmańskim, udzielając pomocy, także militarnej, pretendującemu do sułtańskiego tronu [[Musa (sułtan)|Musie]]. Wydał nawet za niego swą córkę. Musa, odniósłszy sukces wynagrodził Mirczę licznymi nadaniami terytorialnymi.
 
▲[[Grafika:Wallachia Mircea the Elder.png|thumb|right|250px|Mapa Wołoszczyzny (1406)]]
Wołoszczyzna oddaliła się wtedy politycznie od Węgier i ponownie zbliżyła z Polską. W [[1411]] roku Mircza zawarł sojusz z [[Władysław Jagiełło|Jagiełłą]], skierowany przeciw Zygmuntowi Luksemburskiemu. W tym czasie władza Musy w Turcji jęła słabnąć a szala zwycięstwa przechyliła się na korzyść [[Mehmed I|Mehmeda I]]. W początkach roku [[1413]] Mircza, przewidując rychły upadek Musy, odstąpił go, usiłując nawiązać przyjazne stosunki z Mehmedem. Ten jednak po objęciu tronu doprowadził do wybuchu konfliktu, którego zarzewiem były prawdopodobnie zadunajskie posiadłości Mirczy, które hospodar począł rychło tracić. W [[1415]] Mircza zdołał doprowadzić do porozumienia (za cenę haraczu), lecz rok później poparł kolejnego pretendenta do tronu tureckiego, Mustafę (ekspedycja Mirczy dotarła aż do [[Saloniki|Salonik]]). Spowodowało to skierowanie na Wołoszczyznę odwetowej wyprawy tureckiej. Konflikt turecko-wołoski trwał się aż do śmierci Mirczy w [[1418]].
 
== Mecenat ==
 
Mircza ufundował wiele klasztorów[[monaster|monastyrów]] i kościołów[[cerkiew wołoskich(budynek)|cerkwi]], między innymi słynny zespół klasztorny w [[Cozia]] ([[1388]]), gdzie został pochowany i gdzie zachowały się jeszcze malowidła ścienne z tamtych czasów. Był również fundatorem klasztoru w [[Snagov]], w którym, według legendy, mają spoczywać szczątki jego wnuka, [[VladWład TepesPalownik|VladaWłada TepesaPalownika]].
 
== Znaczenie ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Mircza_Stary”