Albert Lortzing: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne redakcyjne
m int., drobne redakcyjne
Linia 1:
'''Albert Lortzing''' (ur. [[23 października]] [[1801]], zm. [[21 stycznia]] [[1851]]) - niemiecki kompozytor, śpiewak i aktor.
[[Grafika:AlbertLortzing.jpg|thumb|200px|right|Pomnik Lortzinga autorstwa Gustava Eberleina w Berlin Tiergarten]]
'''Albert Lortzing''' (ur. [[23 października]] [[1801]], zm. [[21 stycznia]] [[1851]]) - niemiecki kompozytor, śpiewak i aktor.
 
== Początki kariery ==
Albert był synem Johanna Gottlieba Lortzinga i Charlotte Sophie. Urodził się w [[Berlin]]ie, gdzie jego rodzice mieli sklep z wyrobami skórzanymi. Rodzina jednak szybko sklep sprzedała sklep i założyła grupę teatralną ''Urania''. W niej też debiutował Albert, mając 12 lat.
 
Od [[1817]] roku cała rodzina podróżowała po [[Nadrenia|Nadrenii]], dając tam liczne występy. Goszcząc w [[Bonn]], [[Düsseldorf]]ie, [[Wuppertal|Barmen]] i [[Akwizgran]]ie, Albert zyskał wielką popularność w śródwśród widowni, grając m.in. młodych amantów, wieśniaków lub śpewającśpiewając [[baryton]]em i [[tenor]]em.
 
[[30 stycznia]] [[1824]] roku ożenił się z aktorką Rosiną Regine Ahles. Para doczekała się jedenaściorga dzieci. Albert wraz z żoną osiadł w [[1826]] w [[Detmold]]. Oboje zostali członkami lokalnego ''Hoftheater'', z którym odbyli [[Trasatrasa koncertowa|tournee]] po [[Münster]] i [[Osnabrück]]. W tym czasie Lortzing wstąpił do popularnej w kręgach artystycznych [[Wolnomularstwowolnomularstwo|masonerii]], a także stworzył [[oratorium]] ''Wniebowstąpienie Chrystusa'', którego premiera odbyła się w Münster. Nie spotkała się jednak z przychylnością, a lokalny urzędnik stwierdził nawet pod adresem Lortzinga, że "nigdy nie stanie się wielkim kompozytorem".
 
Niezrażony tym niepowodzeniem, Lortzing skomponował muzykę do ''Don Juana i Fausta'' autorstwa lokalnego dramatopisarza - [[Christian Dietrich Grabbe|Christiana Dietricha Grabbe'a]]. Sam zagrał w tej sztuce tytułowego Don Juana, a jego żona odtworzyła rolę Donny Anny. Jego muzyka spotkała się z pozytywnym przyjęciem, na co jednak miał wpływ fakt, że pomylono go z Grabbem, niemniej przysporzyło mu to reklamy.
 
== Okres lipski ==
W roku [[1833]] dołączył do [[Lipsk|lipskiego]] Teatru Miejskiego, gdzie od poprzedniego roku pracowali też jego rodzice. Dzięki nim młody Lortzing szybko uzyskał członkostwo w ''Tunnel unter der Pleisse'', klubie zrzeszającym artystów. W Lipsku aktor zdobył olbrzymią popularność, zwłaszcza w okresie występów w komediach [[Johann Nepomuk Nestroy|Johanna Nestroy'a]]. Jednak, jego tendencja do improwizowania i uchylania się od scenariusza przyciągała uwagę policji teatralnej.
 
Z okresu "lipskiego" pochodzi pierwsza opera komiczna Lortzinga ''Zar und Zimmermann'' ([[język niemiecki|niem.]] Car i budowlaniec). W sztuce tej autor zaśpiewał rolę Piotra Iwanowa, która szczególnie przypadła do gustu publiczności w Berlinie. Niestety moment premiery ([[22 grudnia]] [[1837]]) zbiegł się w czasie z nasiloną w Lipsku cenzurą.
 
W [[1844]] roku objął stanowisko [[kapelmistrz]]a w lipskim Teatrze Miejskim, sprawując je do kwietnia [[1845]], kiedy to został zdymisjonowany (rzekomo przez problemy reumatyczne). Dymisja wywołała olbrzymie protesty i w tej sprawie napisano nawet list otwarty do rady miasta, podpisany przez niemal wszystkich znaczniejszych obywateli. Nie przyniosło to jednak rezultatu. Sam zainteresowany przeniósł się do [[Wiedeń|Wiednia]].
 
== Okres wiedeński i powrót do Rzeszy ==
Po przybyciu do monarchii [[Habsburgowie|Habsburgów]] został kapelmistrzem w stołecznym [[Theater an der Wien]] ([[1846]]-[[1848]]). W czasie [[Rewolucjarewolucja marcowa|Rewolucjirewolucji marcowej]] 1848 napisał tekst i muzykę do patriotycznej opery ''Regina'' (zatytułowanazatytułowanej na cześć żony). Tematyka nawiązywała do prowadzonej walki robotników oraz obaw przed samobójstwem.
 
W [[1849]] napisał swą ostatnią pełnowymiarową operę- ''Rolands Knappen'' (niem. ''Giermek Rolanda''), będącą satyrą na zmilitaryzowane państwo [[Królestwo Prus|pruskie]] (w refrenie powtarzano pytanie: ''Und das soll eine Weltordnung sein?''? - niem. I to jest rozkaz, jak przypuszczam?).
 
Następnie Lortzing powrócił do [[Niemcy|Niemiec]], gdzie musiał się zajączająć swoją liczną rodziną. Początkowo pracował w takich miastach jak [[Gera]] i [[Lüneburg]], aby ostatecznie podjąć pracę w nowo otwartym berlińskim [[Teatr Niemiecki|Teatrze Niemieckim]] (wtedy ''Friedrich-Wilhelmstädtisches Theater'') jako kapelmistrz.
 
Albert Lortzing zmarł w styczniu [[1851]] z powodu dużego stresu i depresji. W pogrzebie uczestniczyły znane osobistości świata artystycznego, mim.in.: [[Giacomo Meyerbeer]], [[Heinrich Dorn]], [[Wilhelm Taubert]] i [[Carl Friedrich Rungenhagen]]. Jego koledzy z Teatru przyozdobili trumnę kompozytora w czarno-czerwono-złote barwy, które po wydarzeniach lat 1848-491848–49 ([[Wiosna Ludów]]) były zakazane.
 
== Ważniejsze utwory ==