Etery: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Właściwości: uzupełn. |
właściwości i zastosowania, drobne porządki |
||
Linia 9:
[[Eter dimetylowy]] CH<sub>3</sub>OCH<sub>3</sub> i etylometylowy CH<sub>3</sub>OC<sub>2</sub>H<sub>5</sub> są gazami. Począwszy od [[Eter dietylowy|eteru dietylowego]] CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>OCH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub> etery alkilowe są cieczami. Część z nich ma działanie narkotyczne, np. niegdyś powszechnie stosowany w medycynie [[eter dietylowy]].
Etery tworzą [[związki kompleksowe|kompleksy]] ze związkami wykazującymi deficyt elektronów ([[kwas Lewsisa|kwasami Lewisa]]), np. z [[trifluorek boru|BF<sub>3</sub>]] lub ze [[związki Grignarda|związkami Grignarda]].
Inne często stosowane etery to [[związki cykliczne|cykliczny]] [[tetrahydrofuran]] (THF), wykorzystywany jako rozpuszczalnik organiczny o umiarkowanej polarności oraz bardziej polarny cykliczny dieter, [[dioksan]].▼
==Synteza==
Najtańszą metodą otrzymywania eterów jest reakcja [[dehydratacja|dehydratacji]] [[alkohol|alkoholi]], w praktyce jest ona ograniczona do syntezy eteru dietylowego:
:2 C<sub>2</sub>H<sub>5</sub>OH
lub reakcji alkoholi z chloro- i [[Halogenek alkilu|bromoalkanami]]
:ROH + Cl-R'
Metodę syntezy niesymetrycznych eterów z [[halogenki alkilowe|halogenków alkilowych]] i [[alkoholany|alkoholanów]] opracował [[Alexander William Williamson|A. Williamson]]. Metoda ta znana jest obecnie jako [[synteza Williamsona]]:
Linia 26 ⟶ 25:
==Zastosowanie==
▲Etery dialkilowe (najczęściej eter dietylowy) są stosowane jako mało polarne rozpuszczalniki, np. do otrzymywania [[Związki Grignarda|związków Grignarda]]. Inne często stosowane etery to [[związki cykliczne|cykliczny]] [[tetrahydrofuran]] (THF), wykorzystywany jako rozpuszczalnik organiczny o umiarkowanej polarności oraz bardziej polarny cykliczny dieter, [[dioksan]].
[[Eter dietylowy|Eter]] jest najstarszym środkiem do narkozy, używanym od roku [[1846]]. Wtedy to amerykański dentysta [[William Morton]] w [[gmina Charlton (Massachusetts)|Charlton]] w [[Massachusetts]] wypróbował go do znieczulenia przed [[ekstrakcja zęba|ekstrakcją zęba]], a następnie podczas publicznego [[operacja (medycyna)|zabiegu chirurgicznego]]. W 4 miesiące później pierwszej takiej operacji na ziemiach polskich dokonano w Krakowie.▼
▲
== Nadtlenoetery==
|