Park Miejski im. Stanisława Staszica w Pile: Różnice pomiędzy wersjami

 

==Historia==

Na terenach obecnego parku znajdowały się niegdyś niezabudowane łąki i moczary zwane ''Baggen''. Początki parku sięgają jesieni [[1896]], kiedy to na terenach należących do pilskiego Bractwa Strzeleckiego przy Bergstrasse (obecnie ul. Chopina) został założony tzw. Park Strzelecki (''Schützenpark''), stanowiący zachodnią część obecnego założenia. Wybudowano w nim nową siedzibę Bractwa (Nowy Dom Strzelecki<ref>Nazwa budynku powstała w opozycji do Starego Domu Strzeleckiego - obecnie budynek przy al. Poznańskiej 91</ref>), strzelnicę o długości 175 m z 20 stanowiskami oraz drewniany pawilon restauracyjny zwany Kolonade, a w późniejszym okresie także muszlę koncertową.

W [[1945]] spłonęła restauracja Kolonade. Po [[II wojna światowa|wojnie]] do parku przyłączono dawny Park Strzelecki. W [[1955]] z okazji 200 rocznicy urodzin [[Stanisław Staszic|Stanisława Staszica]] cały obszar otrzymał oficjalną nazwę "Park Miejski im. Stanisława Staszica". W okresie powojennym zniszczeniu uległa część urządzeń na terenie parku, m.in. rosarium i muszla koncertowa. W połowie lat 70. w wyniku budowy al. Wojska Polskiego od parku został odcięty jego południowy fragment, położony między aleją a ul. Bohaterów Stalingradu. Od [[2000]] przeprowadzana jest gruntowna rewitalizacja parku, w ramach której m.in. wyremontowano nawierzchnię alejek i odnowiono elementy [[Mała architektura|małej architektury]].

==Położenie i rozplanowanie parku==

Park zajmuje zbliżony kształtem do kwadratu obszar położony między al. Wojska Polskiego a ulicami: Chopina, Matejki, Paderewskiego oraz Dzieci Polskich, u podnóża wzgórz zachodniej krawędzi doliny [[Gwda|Gwdy]]. Od strony północnej i zachodniej jest otoczony metalowym płotem. Główne wejście, ozdobione rabatami kwiatowymi i żywopłotem z [[żywotnik]]ów, od lat 20. znajduje się od strony ul. Dzieci Polskich. Środkową część ogrodu zajmuje sztuczny staw z dwiema [[wyspa]]mi, powstały poprzez spiętrzenie przepływającego tędy strumienia. Przed wojną w stawie pływały [[Złota rybka|złote rybki]]; ponownie wpuszczono je do niego w [[2006]]. Na wschód od stawu jest położona duża, niezadrzewiona [[łąka]]. Wschodnią granicą parku, wzdłuż ul. Dzieci Polskich i Paderewskiego, prowadzi [[ścieżka rowerowa]].

 

==Flora==

Wiele drzew rosnących w parku uzyskało status [[Pomnik przyrody|pomnika przyrody]]. Wyróżnia się aleja 80-letnich [[Klon srebrzysty|klonów srebrzystych]] przy głównym wejściu do parku, o obwodach dochodzących do 520 cm. Są tu również aleje [[Wiąz szypułkowy|wiązów szypułkowych]] i [[Grab zwyczajny|grabów zwyczajnych]] oraz pomnikowe okazy [[Topola czarna|topól czarnych]] o obwodach do 461 cm, [[Dąb szypułkowy|dębów szypułkowych]], [[Modrzew europejski|modrzewi europejskich]] oraz wiązów szypułkowych<ref>Dane o pomnikach przyrody podano m.in. za ''Piła - mikroregion'', Piła 1996</ref>. Aleja wiązów zachowała się także w południowej, odciętej części parku.

W parku rośnie także wiele rzadkich i ciekawych gatunków drzew i krzewów, m.in.:

==Mała architektura==

W centrum parku, nad stawem wznosi się [[Architektura secesji|secesyjna]] [[Żelazo|żelazna]] [[altana]] z [[1904]]. Obok altany znajduje się ozdobna [[latarnia uliczna|latarnia]], będąca współczesną kopią przedwojennych latarni znajdujących się niegdyś w Pile. Nad strumieniem i stawem przerzucono sześć murowanych [[most]]ków, wybudowanych w drugim i trzecim dziesięcioleciu [[XX wiek]]u. Z przedwojennych elementów architektonicznych należy jeszcze wspomnieć nieczynną [[fontanna|fontannę]], znajdującą się w północno-wschodniej części parku. Pochodzi ona z okresu rozbudowy w latach 20. XX wieku i była niegdyś ozdobiona figurami [[putto|puttów]]. W ostatnich latach w ramach rewitalizacji wymieniono wszystkie ławki w parku, a nad stawem ustawiono dwie [[pergola|pergole]] i fontannę.

==Pomniki==

W [[1904]] w południowej części parku odsłonięto głaz z medalionem upamiętniającym [[Otto von Bismarck]]a. Został on usunięty po [[1945]]. Medalion znajduje się obecnie w pilskim Muzeum Okręgowym.

 

==Nowy Dom Strzelecki==

Znajduje się w południowo-zachodnim narożniku parku, przy ul. Chopina 1. Został wzniesiony przez pilskie Bractwo Strzeleckie w [[1896]] i do II wojny światowej był jego główną siedzibą. Jest to budynek dwukondygnacyjny, o konstrukcji częściowo z [[Mur pruski|muru pruskiego]], ozdobiony wieżą. Po wojnie w latach [[1981]]-[[1997]] był siedzibą pilskiego Muzeum Okręgowego. Następnie przez wiele lat niszczał, aż wreszcie w latach [[2004]]-[[2005]] został wyremontowany przez prywatnego inwestora. Obecnie mieści się w nim pensjonat ''Park''. Na północ od Domu Strzeleckiego zachowały się pozostałości strzelnicy Bractwa, m.in. kulochwyt.