Krystalografia: Różnice pomiędzy wersjami

'''Krystalografia''' (od [[greka|greckich]] słów {{grc|κρύσταλλος}} ''krystallos'' – „lód”, które później zaczęło oznaczać także [[kryształ górski]] i inne [[kryształ]]y, oraz {{grc|γράφω}} ''grapho'' – „piszę”) – dział nauki zajmujący się opisem, klasyfikacją i badaniem [[Faza krystaliczna|kryształów]], [[krystalit|krystalitów]]ów oraz substancji o strukturze częściowo uporządkowanej. Jej zakres pokrywa się częściowo z [[Mineralogia|mineralogią]], [[fizyka ciała stałego|fizyką ciała stałego]], [[Chemia|chemią]] i [[materiałoznawstwo|materiałoznawstwem]].

* Geometrię kryształów: morfologia i symetria kryształów

* Krystalochemię

* Fizyczno-chemiczną krystalografię: struktury rzeczywiste, krystalizacja i wzrost kryształów, dyfuzja, przejścia fazowe

* Fizykę kryształów

* Analizę strukturalną: [[Rentgenografia strukturalna|rentgenografia strukturalna]], [[spektroskopia]]

* Krystalografię mezoskopową: domeny, bliźniaki

* Biokrystalografię: [[Rentgenografia strukturalna|rozwiązywanie struktur białek]], techniki hodowli kryształów makrocząsteczek

* Krystalografię techniczną: oznaczanie zawartości próbki metodami [[dyfraktografia proszkowa|dyfraktografii proszkowej]], wzrost kryształów technicznych

* Badania uporządkowanych systemów niekrystalicznych: pseudosymetryczne kryształy ([[kwazikryształ]]y, struktury modulowane), [[Ciekły kryształ|ciekłe kryształy]], badanie powierzchni zewnętrznych i granicznych, bliskie uporządkowanie w szkłach

== Historia ==

* 1669: [[Niels Stensen]] formułuje prawo stałości kątów

* 1801: [[René-Just Haüy]] odkrywa prawo symetrii kryształów

* 1890/91: [[Arthur Moritz Schönflies]] i [[Jewgraf Stiepanowicz Fiodorow]] wyprowadzają 230 krystalograficzne [[grupy przestrzenne]]

* 1912: [[Max von Laue]] przeprowadza pierwsze doświadczenie ugięcia [[Promieniowanie rentgenowskie|promieniowania rentgenowskiego]] na krysztale

* 1913: [[William Henry Bragg]] i jego syn [[William Lawrence Bragg]] rozwiązują struktury kilku [[Minerał|minerałów]] ([[Nagroda Nobla]] 1915)

* 1934: [[Arthur Lindo Patterson]] wyprowadza nazwaną od jego nazwiska [[funkcja Pattersona|funkcję Pattersona]], która umożliwia rozwiązanie problemu fazowego dla struktur zawierających atom ciężkiego pierwiastka (metoda ciężkiego atomu)

* 1951: [[Linus Pauling]] na podstawie obserwacji krystalograficznych i właściwości wiązań chemicznych postuluje motywy [[helisa alfa|alfa-helisy]] i [[harmonijka beta|beta-kartki]], jako głównych motywów w [[białko|białkach]] ([[Nagroda Nobla]] 1954)

* 1953: [[James Watson]] i [[Francis Crick]] wyjaśniają strukturę [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] ([[Nagroda Nobla]] 1962)

* 1956: [[Herbert A. Hauptman]] i [[Jerome Karle]] wyprowadzają wzór tangensowy używany do rozwiązania struktur kryształów niecentrosymetrycznych ([[Nagroda Nobla]] 1985)

* 1958: [[John Kendrew]] rozwiązuje strukturestrukturę [[mioglobina|mioglobiny]] – pierwsze białko rozwiązane metodami krystalografii

* 1959: [[Max Perutz]] rozwiązuje za pomocą krystalografii strukturę [[hemoglobina|hemoglobiny]] ([[Nagroda Nobla]] 1962)

* 1969: [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]] rozwiązuje strukturę [[Insulina|insuliny]]

* 1984: Dan Shechtman ze współpracownikami odkrywa w kwazikryształach szybko wychłodzonego stopu [[glin]]u i [[mangan]]u pięciokrotną oś symetrii

== Sieć krystaliczna ==

== Układ krystalograficzny ==

[[Kategoria:Krystalografia|* ]]