Napęd kołowy statku: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MBi (dyskusja | edycje)
uzupełn., drobne redakcyjne, wikizacja
WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 1:
[[GrafikaPlik:Jagienka Warta.jpg|thumb|300px|left|Współczesny polski bocznokołowy statek wycieczkowy - "Jagienka" podczas rejsu wycieczkowego po [[Warta|Warcie]] w [[Poznań|Poznaniu]] w okolicy mostu św. Rocha]]
[[Grafika:Raddampfer Freya 2005.jpg|thumb|300px|Rzeczny bocznokołowiec "Freya"]]
 
'''Napęd kołowy [[statek wodny|statku]]''' (napęd łopatkowy) polega na zastosowaniu w charakterze [[pędnik okrętowy|pędnika]] obracających się [[koło łopatkowe|kół łopatkowych]], częściowo zanurzonych w wodzie.
 
Linia 6 ⟶ 5:
 
Napęd bocznokołowy stosowany był na statkach morskich od pierwszego dziesięciolecia [[XIX wiek]]u do około lat 60. XIX wieku.
[[GrafikaPlik:Silownia bocznokolowca Gdansk.jpg|thumb|300px|left|[[Siłownia]] wiślanego holownika "[[Gdańsk (holownik)|Gdańsk]]" z 1897r.]]
Jednym z pierwszych statków bocznokołowych był "[[Clermont (statek)|Clermont]]" z [[1807]] konstrukcji [[Robert Fulton|Roberta Fultona]]. Największą popularnością napęd bocznokołowy w konstrukcji statków morskich cieszył się w latach 30. i 40. XIX wieku, potem został wyparty przez doskonalszy napęd [[śruba okrętowa|śrubowy]], cechujący się większą sprawnością. W konstrukcji [[okręt|okrętów]]ów napęd bocznokołowy stosowano jedynie na niewielką skalę na [[fregata (okręt żaglowy)|fregatach]] i [[Korweta (okręt żaglowy)|korwetach]].
 
Znacznie dłużej i powszechniej napęd bocznokołowy stosowany był na statkach rzecznych i jednostkach kursujących po jeziorach - statki takie budowano do około lat 30. [[XX wiek]]u, a używane były jeszcze po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]]. Wyjątkiem są tu wielkie jeziora [[Alpy|alpejskie]], na których do dziś pływa cała flota bocznokołowców, które oprócz rejsów turystycznych obsługują niekiedy (jak np. na [[Jezioro Genewskie|Jeziorze Genewskim]]) regularne połączenia między portami. Obecnie budowane są jedynie nieliczne jednostki dla celów wycieczkowych.
Linia 13 ⟶ 12:
Na mniejszą skalę od bocznokołowego i jedynie na statkach rzecznych, stosowany był napęd tylnokołowy, którego zaletą była mniejsza szerokość statków.
 
Z dawnych konstrukcji najbardziej znane są dziś amerykańskie bocznokołowce i tylnokołowce, które w XIX wieku zapewniały komunikację na rzekach [[Dorzecze|dorzecza]] [[Missisipi (rzeka)|Missispi]], pochodzące jeszcze z przełomu XIX i XX w. historyczne bocznokołowce (niektóre jeszcze z napędem parowym!) kursujące do dziś po Jeziorze Genewskim, a w Polsce - pasażerskie [[statki wiślane]].
 
[[GrafikaPlik:Paddleboat Natchez.jpg|thumb|550px|right|Turystyczny tylnokołowiec "Natchez" na Missisipi]]
 
'''Największym''' statkiem o napędzie bocznokołowym (i pomocniczym śrubowym) był "[[SS Great Eastern]]" z [[1858]], o długości 211 m, pojemności 18 914 [[Tona rejestrowa brutto|BRT]] i średnicy kół łopatkowych 17 m.
 
'''Najmniejszymi''' jednostkami o napędzie kołowym są [[rower wodny|rowery wodne]].
 
[[Grafika:Jagienka Warta.jpg|thumb|300px|left|Współczesny polski bocznokołowy statek wycieczkowy - "Jagienka" podczas rejsu wycieczkowego po [[Warta|Warcie]] w [[Poznań|Poznaniu]] w okolicy mostu św. Rocha]]
 
{{commons|Category:Paddle steamers}}
 
[[Kategoria:Konstrukcja jednostek pływających]]
[[Kategoria:Okręty z napędem kołowym| ]]
 
[[cs:Kolesový parník]]