XMM-Newton: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
TXiKiBoT (dyskusja | edycje)
m robot dodaje: ja:XMM-Newton
VanWiel (dyskusja | edycje)
m Ujednoznacznienie linku z Apogeum na apsyda (astronomia) przy pomocy Popups, WP:SK
Linia 1:
[[ImagePlik:XMM-Newton.jpg|right|thumb|350px|XMM-Newton]]
'''XMM-Newton''' (od [[język angielski|ang.]] '''''X'''-ray '''M'''ulti-'''M'''irror Newton'') – [[satelita naukowy]] [[ESA|Europejskiej Agencji Kosmicznej]] służący do obserwacji Wszechświata w [[ultrafiolet|ultrafiolecie]] i [[promieniowanie X|promieniowaniu rentgenowskim]].
 
Satelita został nazwany na cześć wybitnego fizyka [[Isaac Newton|Isaaca Newtona]]; pierwotna nazwa brzmiała: ''High Throughput X-ray Spectroscopy Mission''.
 
Wystrzelony [[10 grudnia]] [[1999]] roku na pokładzie rakiety nośnej [[Ariane 5]], z [[Kosmodrom Kourou|kosmodromu Kourou]] w [[Gujana Francuska|Gujanie Francuskiej]]. XMM-Newton został umieszczony na 48 godzinnej orbicie [[elipsa (matematyka)|eliptycznej]] o bardzo dużej [[ekscentryczność (fizyka)|ekscentryczności]], i nachyleniu 40° (w [[apsyda (astronomia)|apogeum]] sonda znajduje się w odległości 114,000 km od [[Ziemia|Ziemi]], natomiast w [[perygeum]] jedynie 7,000 km).
Kosmiczne obserwatorium waży 3800 kg, ma długość 10 m i rozpiętość 16 m (z rozłożonymi panelami [[Bateria słoneczna|baterii słonecznych]]). Posiada trzy teleskopy promieniowania rentgenowskiego, skonstruowane przez włoską firmę Media Lario, z których każdy zawiera 58 koncentrycznych luster (''Wolter-type''). Łączna powierzchnia zbierająca promienie X, wynosi 4,300 cm<sup>2</sup>². Trzy kamery EPIC (''European Photon Imaging Cameras'') są czułe na energię z zakresu od 0.2 [[Elektronowolt|keV]] do 12 keV. Inne instrumenty pomiarowe to: dwa [[spektrometr]]y (czułość poniżej ~2 keV), teleskop Ritchey’a-Chretiena optyczny/ultrafioletowy o średnicy 30 cm.
 
Misja została zaproponowana w roku [[1984]] i przyjęta w [[1985]]; zespół projektowy został powołany w roku [[1993]] a prace rozwojowe ruszyły w [[1996]]. Satelita został zbudowany i przetestowany w okresie od marca [[1997]] do września [[1999]]. Początkowo, czas trwania misji został ustalony na dwa lata, ale później został przedłużony, i misja XMM ma potrwać co najmniej do [[2010]] roku. Obserwacje są kierowane i archiwizowane w ośrodku [[European Space Astronomy Centre]] (VILSPA) w Villafranca w [[Hiszpania|Hiszpanii]]. Przetwarzanie i zbieranie danych odbywa się także w [[XMM-Newton Survey Science Centre]] na [[Leicester University]] ([[Anglia]]); XMM-Newton jest częścią programu Horizon 2000.
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://xmm.vilspa.esa.es/ Strona XMM-Newton Science Operations Centre] {{lang|en}}
* [http://sci.esa.int/science-e/www/area/index.cfm?fareaid=23 Opis misji XMM - ESA] {{lang|en}}
 
{{Szablon:Sondy i satelity ESA}}
 
{{Szablon:Sondy i satelity ESA}}
 
[[Kategoria:Europejska Agencja Kosmiczna]]