Komisja Rozpoznawcza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne redakcyjne
m drobne redakcyjne, int.
Linia 1:
'''Komisja Rozpoznawcza''' – organ powołany przez dyktatora [[powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] gen. [[Józef Chłopicki|Józefa Chłopickiego]] 29 grudnia [[1830]] dla rozpatrzenia spraw osób podejrzanych o [[szpiegostwo]] na rzecz [[Imperium Rosyjskie|Rosji]]. W jego skład weszło pięć osób pod przewodnictwem [[hrabia|hrabiego]] [[Michał Aleksander Potocki|Michała Aleksandra Potockiego]], którego wkrótce zastąpił poseł [[płock]]i [[Jan Turski (poseł)|Jan Turski]]. Komisja działała w oparciu o postanowienie dyktatora z 3 stycznia [[1831]], zobowiązujące prokuratorów do ścigania z urzędu byłych szpiegów.
 
Po wybuchu insurekcji w [[Warszawa|Warszawie]] i ucieczce wielkiego księcia [[Konstanty Pawłowicz Romanow|Konstantego Pawłowicza]], w ręce powstańców dostały się dokumenty wytworzone przez różne instytucje policji tajnej [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Kongresowego]]. W całości przechwycono [[Belweder w Warszawie|belwederską]] Tajną Kancelarię Wielkiego Księcia, papiery kierowanej przez Konstantego "wyższej policji tajnej" ([[Mateusz Schley|Mateusza Schleya]], [[pułkownik]]a Sassa, [[Henryk Macrott|Henryka Macrotta]]). Przejęto także [[registratura|registratury]] z kancelarii: szefa [[żandarmeria|żandarmerii]] gen. [[Aleksander Rożniecki|Aleksandra Rożnieckiego]], wiceprezydenta Warszawy [[Mateusz Lubowidzki|Mateusza Lubowidzkiego]], szefa sztabu gen. [[Dmitrij Dmitrijewicz Kuruta|Dmitrija Dmitrijewicza Kuruty]], i senatora [[Nikołaj Nowosilcow|Nikołaja Nowosilcowa]].
Kancelarię Nowosilcowa ukrył główny [[cenzura|cenzor]] Królestwa [[Józef Kalasanty Szaniawski]].
 
Linia 7:
5 grudnia [[Rząd Tymczasowy (powstanie listopadowe)|Rząd Tymczasowy]] powołał kilkunastoosobowy Komitet do Przejrzenia Papierów Policji Tajnej, pod przewodnictwem [[Julian Ursyn Niemcewicz|Juliana Ursyna Niemcewicza]]. Komitet zajął się zabezpieczeniem zgromadzonych dokumentów, które były przemieszane i splądrowane przez nieznane osoby. Po przejrzeniu papierów Komitet rozwiązał się 7 stycznia [[1831]] a 18 stycznia opublikował raport, zawierający informacje o działalności policji tajnej.
 
Komisja Rozpoznawcza została zlikwidowana przez [[Rząd Narodowy (powstanie listopadowe)|Rząd Narodowy]]. JejKompetencje kompetencjękomisji, wraz ze zgromadzonymi materiałami przejął pięcioosobowy Komitet Rozpoznawczy pod prezesurą [[Michał Hube|Michała Hube]]., Jegoktórego kompetencje poszerzono o sprawy związane z łamaniem przez obalony rząd przedpowstańczy [[Konstytucja Królestwa Polskiego|konstytucji]] przez obalony rząd przedpowstańczy i sprawy nadużycia władzy. Po półtoramiesięcznej pracy Komitet rozpoczął publikowanie pierwszych list agentów. 21 lipca ujawniono listę, na której znalazły się osoby podejrzane o szpiegostwo, co do których zachowała się poświadczona podpisem rota przysięgi i pokwitowany odbiór wynagrodzenia.
 
Rozpatrzono 341 spraw, 140 umorzono, 96 osób uwolniono od zarzutów, 52 osoby oddano pod dozór policyjny. Pozostałych uznano za nieświadomych informatorów. Do rozpatrzenie pozostało jeszcze 199 spraw, listy gończe rozesłano za 113 osobami.