Apeniny Północne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
WP:SK, drobne techniczne, drobne redakcyjne, poprawa typologii
Linia 1:
[[ImagePlik:Frans Koppelaar - Landscape near Bologna.jpg|thumb|right|200px|''Emilia Romagna'', obraz namalował [[Frans Koppelaar]].]]
'''Apeniny Północne''' to jedna zczęść częścimłodych [[góra|gór]] [[góry fałdowe|fałdowych]] – [[Apeniny|Apeninów]]. Rozciągają się od [[Zatoka Genueńska|Zatoki Genueńskiej]] i [[Alpy Nadmorskie|Alp Nadmorskich]] do rzeki [[Arno (rzeka)|Arno]]. Dzielą się one na 3 części: Apeniny Liguryjskie, Apeniny Toskańskie i Apeniny Umbryjskie.
 
== Apenin Liguryjski ==
Pasmo to ciągnie się od Alp Nadmorskich do przełęczy [[La Cisa]], nad doliną [[Magra]], w pobliżu [[La Spezia|La Spezii]]. Góry te ciągną się równolegle do wybrzeża Zatoki Genueńskiej. Na północ i północny wschód rozciągają się równiny [[Piemont]]u i [[Lombardia|Lombardii]], które przecina rzeka [[Pad]] oraz jej dopływy, między innymi [[Scrivia]], [[Trebbia]] i [[Taro]], które mają źródła w Apeninach Liguryjskich. Południowa część tego pasma wznosi się dość stromo ponad morze, nie zostawiając praktycznie żadnego nabrzeża.
 
Najwyższy szczyt - [[Monte Maggiorasca]] osiąga wysokość 1799 m n.p.m. Pasmo jest przecięte kilkoma liniami kolejowymi, między innymi z Savony do [[Turyn]]u, z [[Genua|Genui]] do [[Ovada|Ovady]] i Acquit, z Genui do [[Novi Ligure]] i dalej do Turynu i [[Mediolan]]u. Większość tych linii przechodzi przez pasmo tunelami, najdłuższy z tych tuneli ma ok. 8km długości.
 
== Apenin Toskański ==
Apenin Toskański zajmuje tereny od przełęczy La Cisa do źródeł [[Tyber|Tybru]]. Główny łańcuch biegnie dalej w kierunku południowo-wschodnim. Z północnych zboczy spływa wiele rzek i strumieni, które zasilają Pad; najważniejsze z nich to: [[Secchia]] i [[Panaro]]. Rzeki położone dalej na wschód są dopływami rzeki [[Reno]].
 
Inne mniejsze rzeki, np. Ronco i Montone, przepływające w pobliżu [[Rawenna|Rawenny]], też są dopływami Padu; Savio i [[Rubikon]] wydają się byc jednymi płynącymi bezpośrednio z Apeninu Toskańskiego do [[Adriatyk]]u. Od południowego zachodu rzeki zasilają [[Morze Śródziemne]]. Ta część Apeninów przecięta jest przez 3 linie kolejowe: z [[Lunigiana|Lunigiany]] do [[Parma|Parmy]], z [[Pistoia|Pistoi]] do [[Bolonia|Bolonii]] i z [[Prato]] do [[Bolonia|Bolonii]]. Biegnie tu też parę autostrad. Droga z [[Florencja|Florencji]] do [[Bolonia|Bolonii]] przez przełęcz Futa pochodzi jeszcze z czasów rzymskich. Najwyższe szczyty w tej części Apeninów to [[Monte Cimone]] (2156 m) i [[Monte Cusna]] (2121 m). Na południowy zachód biegnie mniejsze pasmo tzw. [[Alpy Apuańskie]], z najwyższym szczytem [[Monte Pisanino]], który osiąga 1946 m n.p.m. Tam znajdują się sławne złoża marmuru z [[Carrara|Carrary]]. Większość Toskanii pokryta jest wzniesieniami, które jednak nie są częścią Apeninów.
 
== Apenin Umbryjski ==
To pasmo rozciąga się od [[Tyber|Tybru]] do przełęczy Scheggia w pobliżu [[Cagli]] (gdzie pasmo przecina starożytna droga [[Via Flaminia]]) i do rzeki [[Arno (rzeka)|Arno]]. Najwyższym szczytem jest [[Monte Catria]] (1701 m n.p.m.). Główną rzeką w okolicy jest Tyber, inne ważniejsze to Foglia ('''Pisaurus'''), [[Metauro]] i Esino ('''Aesis'''). Ta ostatnia była granicą Italii w III i II wieku przed naszą erą. Rzeki te zasilają [[Adriatyk]]. Jeden ze szczytów, Monte Conero, na południe od [[Ancona|Ancony]], był wyspą w [[Pliocen]]ie. Czasami kwalifikowany jest jako część [[Apeniny Środkowe|Apeninów Środkowych]].
 
== Bibliografia ==
 
{{bibliografia start}}
[[Kategoria:góry Włoch]]
[[Kategoria:geografia Włoch]]
 
 
==Źródła==
* Encyklopedia Audiowizualna Britannica – Geografia I – ISBN 83-60563-07-6
* G. de Lorenzo Studi di geologia nell'Appennino Meridionale Naples vol. VIII 1896
* Sacco, F. (1893-1899). "L'Appennino settentrionale". Bollettino della Società geologica Italiana.
* [http://en.wikipedia.org/wiki/Apennine_Mountains Apeniny - Wikipedia anglojęzyczna]
{{bibliografia stop}}
 
[[Kategoria:góryGóry Włoch]]
[[Kategoria:geografiaGeografia Włoch]]