Mikrotubula: Różnice pomiędzy wersjami

'''Mikrotubula''' (''microtubuli cellulares'') -– włóknista rurkowata sztywna [[struktura]] o średnicy 20- – 27 [[Nanometr|nm]], powstająca w wyniku [[polimeryzacja|polimeryzacji]] [[białka]] [[tubulina|tubuliny]]. Mikrotubule wraz z innymi strukturami pełnią funkcję [[cytoszkielet]]u nadając [[komórka|komórce]] kształt a nawet przyczyniając się do jego zmiany. Biorą udział w [[transport|transporcie]] wewnątrzkomórkowym stanowiąc szlak, po którym przemieszczają się [[białka motoryczne]], biorą udział w czasie [[podział komórki|podziału komórki]] tworząc [[wrzeciono podziałowe|wrzeciono kariokinetyczne]], które rozdziela chromosomy do komórek potomnych. Mikrotubule mogą również tworzyć stałe struktury takie jak: [[Rzęska|rzęski]] lub [[wić|wici]], umożliwiające [[ruch]] komórki.

Ośrodkiem organizacji mikrotubul kontrolującym ich liczbę, umiejscowienie i orientację w cytoplazmie komórek zwierzęcych jest, [[centrosom]] zawierający dwie [[Centriola|centriole]]. Centrosom zawiera steki pierścieniowatych struktur zbudowanych z γ-tubuliny z których każda stanowi punkt startowy lub [[miejsce [[nukleacja|nukleacji]] do wzrostu pojedynczej mikrotubuli. Dołączające się do γ-tubulinowego pierścienia dimery αβ-tubuliny powodują wzrost mikrotubuli od strony końca plus czyli końca skierowanego na zewnątrz, natomiast koniec minus jest sadzony w centrosomie.

Rola centrioli jest niejasna, wiadomo że nie biorą udziału w organizacji mikrotubul, choć są podobne jeśli nie identyczne z [[Kinetosom|ciałkami podstawowymi]] tworzącymi ośrodki organizacji omawianych struktur w [[Rzęska|rzęskachrzęska]]ch i [[wić|wiciach]].

Mikrotubule mogą się gwałtownie skracać lub wydłużać, całkowicie zniknąć lub zacząć rosnąć od nowa. Zachowanie to, znane jako dynamiczna niestabilność, ma związek z wewnętrzną zdolnością cząsteczek tubuliny do [[hydroliza|hydrolizowania]] [[Guanozynotrifosforan|GTP]]. Każdy [[dimery|dimer]] w stanie wolnym jest ściśle połączony z cząsteczką GTP i w takim połączeniu jest dołączany do [[polimeryzacja|polimeryzowanej]] mikrotubuli. W sytuacji, gdy mikrotubula rośnie powoli, cząsteczka GTP (ściśle związana z dimerem αβ-tubuliny) ma wystarczająco dużo czasu (przed przyłączeniem kolejnego dimeru) aby zaszła hydroliza GTP do [[Guanozynodifosforan|GDP]], efektem tego jest skracanie się mikrotubuli. Jeśli w pobliżu znajduje się duża ilość GTP-tubuliny wówczas nie dochodzi do hydrolizy i nowo przyłączone cząsteczki są zakrywane kolejnymi cząsteczkami GTP-tubuliny, w tym przypadku powstaje „czapeczka” zwana GTP-cap chroniąca przed [[depolimeryzacja|depolimeryzacją]].

Jeśli mikrotubula po polimeryzacji zostanie zabezpieczona przed depolaryzacją poprzez przyłączenie do jej końca plus innego białka, wówczas przetrwa i może pełnić różnorodne funkcje. Do takich funkcji może należeć utrzymywanie [[Organellum|organelli komórkowych]] w pewnych ściśle określonych rejonach komórki. Takie mikrotubule stanowią również szlaki przesyłania pęcherzyków, białek czy inny materiał komórkowy. Za pośrednictwem [[białka motoryczne|białek motorycznych]] czas potrzebny na przetransportowanie (np. transport materiałów syntetyzowanych w [[Perikarion|perykarionie]], ale niezbędnych na zakończeniu [[Neuryt|aksonu]]) skraca się znacznie, ponieważ białka te wykorzystują energię pochodzącą z hydrolizy ATP usprawniając tym samym ruch wzdłuż mikrotubul.

Substancjami łączącymi się z końcami mikrotubul są [[Paklitaksel|taksol]] łączący się z końcem "-" mikrotubuli oraz [[kolchicyna]] działająca na koniec "+". Obie substancje wprowadzone do komórki powodują nadmierną polimeryzację lub brak polimeryzacji mikrotubul, co w efekcie może doprowadzić do śmierci komórki.

* [[Astrosferaastrosfera]]