Sterylizacja (mikrobiologia): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uzupełnienie
m poprawa linków, WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 30:
Suche gorące powietrze powoduje [[Utlenienie|utlenianie]], a co za tym idzie inaktywację i degradację składników komórkowych drobnoustrojów.
 
Wyjaławianie suchym gorącym powietrzem prowadzi się w [[sterylizator]]ach powietrznych, stanowiących zamknięte komory z termoregulacją, stosując temperatury 160-200 °C utrzymywane w czasie od dwóch godzin do kilkunastu minut. Warunki sterylizacji zależą w głównej mierze od wyjaławianego materiału i jego wytrzymałości termicznej. Materiał powinien być suchy, czysty i zabezpieczony przed ponownym skażeniem, na przykład za pomocą termoodpornej folii z tworzywa sztucznego.
 
Aby materiał został wyjałowiony, suche gorące powietrze musi przeniknąć do jego wnętrza – czas potrzebny na zajście tego procesu nazywany jest '''czasem przenikania'''. Gdy materiał osiągnie odpowiednią temperaturę, rozpoczyna się '''czas utrzymywania się''', będący właściwym procesem sterylizacji. Zwykle dla bezpieczeństwa oba czasy wydłuża się o połowę. Materiał powinien być ułożony w sterylizatorze tak, by nie utrudniać dostępu gorącego powietrza.
 
=== Sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem ===
Nasycona para wodna powoduje gwałtowną [[hydroliza|hydrolizę]], [[Denaturacja białka|denaturację]] i [[koagulacja|koagulację]] enzymów i struktur komórkowych. Wyjaławianie jest rezultatem zarówno wysokiej temperatury, jak i aktywności cząsteczek wody. Zwykle stosowane temperatury sięgają 108-134108–134 °C, zaś czas wyjaławiania wynosi 15-30 minut. Aby osiągnąć taką temperaturę pary, podnosi się ciśnienie o wartość od jednej [[atmosfera fizyczna|atmosfery]] w górę. Wzrost ciśnienia o jedną atmosferę powoduje podniesienie temperatury wrzenia wody o około 10 stopni.
 
Wyjaławianie parą wodną przeprowadza się w [[autoklaw]]ach (aparatach ciśnieniowych), wyposażonych w przyrządy do pomiaru temperatury i ciśnienia oraz odpowiednie elementy zabezpieczające (zawory).
Linia 53:
Drugim istotnym zjawiskiem jest to, że płyn w pojemniku stygnie wolniej, niż komora autoklawu. Powstaje więc nadciśnienie, które grozi implozją pojemnika. Aby się przed nią ustrzec, nie należy wyjmować zawartości autoklawu tuż po jego otwarciu. Można też zastosować chłodzenie cieczą, aby temperatury wyrównywały się szybciej.
 
Nasyconą parą wodną możemy wyjaławiać zarówno roztwory wodne, jak i [[odzież ochronna|odzież ochronną]], opatrunki, narzędzia. Materiały należy zabezpieczyć przed powtórnym skażeniem.
 
=== Sączenie ===
Linia 92:
[[Tlenek etylenu]] może powodować u ludzi podrażnienie błon śluzowych, nudności i wymioty. Jest też łatwopalny, a z powietrzem tworzy [[mieszanina wybuchowa|mieszaninę wybuchową]] – ryzyko [[wybuch]]u zmniejsza się, mieszając 10% lub 20% tlenku etylenu z [[dwutlenek węgla|dwutlenkiem węgla]] lub [[azot]]em.
 
Do sterylizacji używany jest czysty tlenek etylenu lub jego mieszanina z dwutlenkiem węgla (w proporcji 1:9). Sterylizację prowadzi się w komorze gazoszczelnej w temperaturze 30-65 °C, przy [[wilgotność względna|wilgotności względnej]] 40-60%. Stężenie gazu nie powinno przekraczać 1200 mg/l. Skuteczność procesu bardzo zależy od tych warunków.
 
Zaletą tlenku etylenu jest jego przenikliwość – gaz ten przedostaje się przez tworzywa sztuczne, którymi owija się wyjaławiane przedmioty, dzięki czemu po wyjęciu są one od razu zabezpieczone przed wtórnym zakażeniem. Jednocześnie, ze względu na możliwość sorpcji gazu przez wyjaławiany materiał, konieczne jest zachowanie tzw. okresu desorpcji czyli czas w którym gaz jest usuwany z powierzchni wysterylizowanych przedmiotów. Czas spontanicznej desorpcji wynosi od 7 do 30 dni, można go znacznie skrócić wymuszając obieg jałowego powietrza w pomieszczeniach do sterylizacji.
Linia 116:
 
Do wyjaławiania stosuje się roztwory 0,1-0,5%.
 
 
== Zobacz też ==
 
* [[pasteryzacja]]
* [[tyndalizacja]]
Linia 127 ⟶ 125:
 
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
*{{Cytuj książkę | nazwisko= Janicki | imię=Stanisław | nazwisko2= Fiebig | imię2=Adolf | nazwisko3= Sznitowska | imię3=Małgorzata | nazwisko4= Achmatowicz | imię4=Teresa | inni= | tytuł= Farmacja stosowana : podręcznik dla studentów farmacji | data=2003 | wydawca=Wydaw. Lekarskie PZWL | miejsce=Warszawa | isbn=83-200-2847-7 | strony=}}