Brekcja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: sr:Бреча |
drobne redakcyjne, +grafika |
||
Linia 1:
[[
[[Plik:Museo de La Plata - Brecha.jpg|thumb|300px|right|Brekcja]]
'''Brekcja (druzgot, okruchowiec)''' – [[lityfikacja|zlityfikowana]] [[skały okruchowe|skała okruchowa]] składająca się z ostrokrawędzistych fragmentów innych skał i minerałów ([[blok (skała)|bloków]] i [[gruz skalny|gruzu]]) [[cementacja|scementowanych]] ze sobą przy pomocy [[spoiwo|spoiwa]] krzemionkowego, wapiennego, żelazistego, ilastego lub in.
Niekiedy brekcje tworzą się w miejscu, w którym odbywał się proces [[wietrzenie|wietrzenia]], powstają w wyniku nagromadzenia się ([[sedymentacja|sedymentacji]]) fragmentów skalnych w pobliżu lub w miejscu skały pierwotnej. Drobniejsze produkty zostają z czasem wypłukane przez deszcze albo wywiane przez wiatr, większe odłamki i okruchy ulegają cementacji przez spoiwo. Przyczyny powstania brekcji są bardzo różne.
== Brekcje powstałe w środowisku lądowym ==
* '''[[brekcja tektoniczna]]''' – jest efektem kruszenia skał podczas [[ruchy tektoniczne|ruchów tektonicznych]]
* '''brekcja wulkaniczna''' – powstaje w wyniku aktywności wulkanicznej, kiedy to [[materiał piroklastyczny]] wyrzucany na powierzchnię Ziemi w wyniku [[erupcja wulkanu|erupcji wulkanu]] scementowany zostaje [[popiół wulkaniczny|popiołem wulkanicznym]];
* '''brekcje osadowe''' – powstają dzięki niszczącemu działaniu takich czynników jak: [[wietrzenie]], [[erozja]] wód płynących i lodowców, falowanie wód stojących. Najczęściej spotykane brekcje osadowe:
** '''brekcja piargowa''' – ma zwykle urozmaicony skład okruchów odpowiadający budowie zbocza ponad miejscem jej osadzenia się. Selekcja materiału w niej jest słaba, ułożenie materiału jest podobne jak w stożku nasypowym. W spoiwie może występować materiał ilasty. Powstaje przez scementowanie stożków [[piarg]]owych; jest charakterystyczna dla terenów górskich.
** '''brekcja krasowa''' – składa się z okruchów [[skały węglanowe|skał węglanowych]] spojonych najczęściej [[kalcyt]]em. Zazwyczaj zawiera wkładki mulaste pochodzące z [[namulisko|namulisk jaskiniowych]]. Wielkość okruchów jest różnorodna. Powstaje przez scementowanie zapadających się stropów jaskiń krasowych.
** '''brekcja kostna''' – odmiana brekcji osadowej, tworzą ją nagromadzony materiał mineralny w postaci kości i zębów ssaków (sedymentacja organogeniczna); w Polsce występuje w Wężach k. [[Działoszyn]]a.
* '''brekcja intruzyjna''' – spoiwem jest tu [[skały magmowe|skała magmowa]].
== Brekcje powstałe w środowisku wodnym ==
* '''brekcja klifowa''' – ma urozmaicony skład litologiczny, uzależniony od budowy brzegu [[klif]]owego. Materiał jest na ogół lepiej posegregowany niż w poprzednich typach.
* '''brekcja śródwarstwowa''' – utworzona jest z okruchów identycznych z materiałem warstwy podścielającej ([[intraklast
* '''brekcja rafowa''' – składa się z okruchów [[rafa|rafy]] koralowej zlepionej spoiwem węglanowym z domieszką piasku wapiennego. W brekcji mogą występować okruchy np. [[muszla|muszli]].
=== Bibliografia ===▼
* W. Jaroszewski (red.). ''Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej''. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1986. ISBN 82-220-0180-0.▼
* W. Ryka i A. Maliszewska. ''Słownik petrograficzny''. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982. ISBN 83-220-0150-9.▼
== Zobacz też ==▼
{{commonscat|breccia}}
▲===Bibliografia===
▲*W. Jaroszewski (red.). ''Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej''. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1986. ISBN 82-220-0180-0.
* [[Gruz skalny|gruz]], [[żwir]]▼
▲*W. Ryka i A. Maliszewska. ''Słownik petrograficzny''. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa, 1982. ISBN 83-220-0150-9.
* [[piaskowiec]]
* [[blok (skała)|blok]], [[blokowisko (geologia)|blokowisko]]▼
▲==Zobacz też==
▲*[[Gruz skalny|gruz]], [[żwir]]
▲*[[materiał detryczny]]
▲*[[piaskowiec]], [[zlepieniec]]
▲*[[blokowisko (geologia)|blokowisko]]
[[Kategoria:Skały osadowe]]
| |||