|
===Etymologia===
Najwcześniejsze wzmianki o Kapadocji pochodza z drugiej połowy VI wieku pne, gdzie jest wymieniana jako posiadłość ([[Język staroperski|staroperski]] ''dahyu-'') dwóch wczesnych [[Achemenidzi|Achemenidzkich]] królów [[Persja|Persji]], [[Dariusz I Wielki|Dariusza Wielkiego]] i [[Kserkses|Kserksesa]]. Na tej liście teren jest nazywany w [[Język staroperski|staroperskim]] ''Katpatuka'' z całą pewnością wyrazem pochodzenia obcego będącym zbitkiem dwóch słów. Dwie inne wersje językowe tej inskrypcji, [[Język elamicki|elamicka]] i [[Język akadyjski|akadyjska]] zawieraja prostszą nazwę tej prowincji czyli ''katpa'' słowo oznaczające stronę i wodza przodków w [[Język elamicki|elamickim]] czyli ''Tuka''.<ref>Room, Adrian. (1997). Placenames of the World. London: MacFarland and Company.</ref>
{| class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5"
| style="text-align: left;" |
"A Mescheńczycy, wywodzący się od Mosocha,
obecnie zwą się Kapadocejczykami, ale istnieje wyraźny ślad ich dawnego miana:
jeszcze dziś jest u nich miasto Mazaka,
którego nazwa ludziom wnikliwym jasno wykazuje,
że tak właśnie zwał się niegdyś cały ten lud."
|-
| style="text-align: left;" |[[Józef Flawiusz]] w ''Antiquitates Judaicae''.
|}
[[Herodot]] pisał jakoby nazwa ''Kapadocjanie'' została przejęta od [[Persowie|Persów]], podczas gdy wcześniej na określenie ludów zamieszkujących te tereny używano [[Starożytna Grecja|greckiego]] słowa ''Leucosyri'' w polskim tłumaczeniu oznaczającego ''Syryjczyków'' bądź ''Białych Syryjczyków''. Jednym z plemion kapadockich o jakich wspominał [[Herodot]] razem z [[Józef Flawiusz|Józefem Flawiuszem]] byli [[Mescheńczycy]] wywodzący swój rodowód od [[Mosoch|Mosocha]], syna [[Jafet|Jafeta]].<ref>[[Józef Flawiusz]] ''Antiquitates Judaicae'' I:6, zobacz też ten fragment we fragmencie [[Żydzi|żydowskiej]] [[Miszna|Miszny]] [[Ketuba|Ketubie]] 13:11.</ref>
Nazwa tych terenów jest też wspominana w [[Biblia|Biblii]] w ''[[Dzieje Apostolskie|Dziejach Apostolskich]]''<ref>[[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2:9 ''Partowie i Medowie, i Elamitowie, i którzy mieszkamy w Mezopotamii, w Judzkiej ziemi, i w Kapadocyi, w Poncie, i w Azyi;'' </ref> gdzie Kapadocjanie są wymieniani jako jedne z pierwszych ludów które usłyszały o [[Ewangelia|dobrej nowinie]] z ust [[Galilea|Galilejczyków]] we własnym języku w dniu [[Zesłanie Ducha Świętego|zesłania Ducha Świętego]] niedługo po [[Wniebowstąpienie Pańskie|zmartwychwstaniu]] [[Jezus Chrystus|Jezusa]].<ref>[[Dzieje Apostolskie|Dz]] 2:5 A byli w Jeruzalemie mieszkający Żydowie, mężowie nabożni, z każdego narodu tych, którzy są pod niebem.''</ref> Utwór [[Józef Flawiusz|Flawiusza]] i wykopaliska<ref>Między innymi odkrycie [[Synagoga w Sardes|Synagogi w Sardis]]</ref> potwierdza jakoby na terenie Kapadocji tego okresu były wspólnoty [[Żydzi|żydowskie]].<ref>[[History of the Jews in Turkey#Ancient, Greek and Byzantine rule|Anglojęzyczna Wikipedia]].</ref>
W czasach imperium Perskiego zdobywcy podzielili Kapadocję na dwie odrebne [[satrapia|satrapie]] z czego jedna dalej zwana kapadocją obejmowała tereny leżace centralnie wewnątrz kraju i dalej nazywana starą nazwą, czasem z przedrostkiem ''wielka'' przez starożytnych greckich geografów, podczas gdy drugą nazwano [[Pontus]]. Podział nastąpił przed czasami [[Ksenofont|Ksenofonta]] ponieważ wędrowali już przez [[Pontus]]. Po upadku imperium perskiego obie prowincje kontynuowały samodzielną politykę, wiec w dalszym artykule tereny [[Pontus|Pontusu]] zostaną pominięte.
Królestwo Kapadocji istniało jako niezależne państwo jeszcze w czasach [[Strabon]]a z tym że nazwa obszaru została zmieniona na [[Cylicja|Cylicję]] po tym jak założono nową stolicę prowincji [[Kayseri|Mazacę]]. Tylko dwa miasta tego królestwa są wymieniane przez [[Strabon|Strabona]] czyli Cezarea<ref>Nowa nadana przez Rzymian nazwa [[Kayseri|Mazaki]]</ref> i [[Niğde|Tyana]] położona niedaleko od stóp gór [[Taurus]].
===Historia===
(podziemne miasta) przeważnie zbudowanych przez wczesnych [[chrześcijaństwo|Chrześcijan]] uciekających przed prześladowaniami. [[Ojcowie kapadoccy]] z IV wieku włożyli dużo w rozwój wczesnochrześcijańskiej [[Filozofia|filozofii]]. Z ludu zamieszkującego te ziemię pochodził jeden z [[Patriarcha Konstantynopola|Patriarchów Konstantynopola]], [[Jan II Kapadocki]], pełniący obowiązki w latach 517–520. Przez większość czasu trwania okresu Bizantyjskiego okoliczne tereny zachowywały stosunkowy spokój od konflikty rozgrywających się w tej części imperium, najpierw zmagań z [[Sasanidzi|Imperium Sassanidów]] a potem z ekspansją [[Islamu|Islamu]] prowadzoną przez [[Arabowie|Arabów]].
{| class="toccolours" style="float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:30em; max-width: 40%;" cellspacing="5"
| style="text-align: left;" |
"[[Sivas]], w Kapadocji, jest zdominowane przez [[Ormianie|Armeńczyków]] stanowiących trzon cesarskiej armii. Są używani jako strażnicy potężnych fortec odebranych arabom. Sami o sobie myślą jako o wybitnych i doświadczonych żołnierzach imperium walczącymi z zaciętością i odwagą po stronie Rzymian <ref>Autorowi chodzi tu o Bizantyjczyków, zwanych w tamtym okresie "Rzymianami".</ref>".
|-
| style="text-align: left;" |[[Arab]] historian [[Abu Al Faraj]] purports the following about [[Armenian people|Armenian]] settlers in [[Sivas]], during the 10th century.<ref>Schlumberger, Un Emperor byzantin au X siècle, Paris, Nicéphore Phocas, Paris, 1890, p. 251</ref>
|}
Cappadocia shared an always changing relation with the neighbouring [[Armenia]], by that time a region of the Empire. As a result of the Byzantine military campaigns, the Armenians spread into Cappadocia and eastward from [[Cilicia]] into the mountainous areas of northern [[Syria]] and [[Mesopotamia]]. This immigration was increased further after the decline of the local imperial power and the establishment of the [[Crusader States]] following the [[4th Crusade]]. Cappadocia became part of the Armenian Kingdom of Cilicia, a state formed in the 12th century by Armenian refugees fleeing the [[Seljuk]] invasion of Armenia and a close ally of the Crusaders.
Following the [[Battle of Manzikert]] in 1071, various [[Turkish people|Turkish]] [[clans]] under the leadership of the [[Seljuk dynasty|Seljuks]] began settling in [[Anatolia]]. With the rise of Turkish power in Anatolia, Cappadocia slowly became tributary to the Turkish states that were established to the east and to the west, and some of the population converted to Islam. By the end of the early 12th century, [[Anatolian Seljuks]] had established their sole dominance over the region. With the decline and the fall of the [[Konya]]-based Seljuks in the second half of the 13th century, they were gradually replaced by the [[Karaman]]-based [[Beylik]] of [[Karamanoğlu]], who themselves were gradually succeeded by the [[Ottoman Empire]] over the course of the 15th century. Cappadocia remained part of the Ottoman Empire for the centuries to come, and remains now part of the modern state of [[History of Turkey|Turkey]]. A fundamental change occurred in between when a new urban center, [[Nevşehir]], was founded in the early 18th century by a [[grand vizier]] who was a native of the locality ([[Nevşehirli Damat İbrahim Pasha]]), to serve as regional capital, a role the city continues to assume to this day.
In the meantime many former Cappadocians had shifted to a Turkish dialect (written in [[Greek alphabet]], ''[[Turkish language|Karamanlıca]]''), and where the [[Greek language]] was maintained (Sille, villages near Kayseri, Pharasa town and other nearby villages), it became heavily influenced by the surrounding Turkish. This dialect of Greek is known as ''[[Cappadocian Greek language|Cappadocian Greek]]''. Following the 1923 [[population exchange between Greece and Turkey]], the language is now only spoken by a handful of the former population's descendants in modern [[Greece]].
===10 000===
{{main|Marsz dziesięciu tysięcy}}
{| style="border:1px solid black; text-align: center; width=100%;" rules=all cellspacing=0 cellpadding=3 align="center"
|+
|- style="background-color: #ddeeee; align=center;"
! Dowódca
! Wojska uczestniczące w marszu<ref>Na podstawie Anabazy</ref>
|-
|[[Ksenias]] z [[Arkadia (kraina historyczna)|Arkadii]]
|4000 [[Hoplici|hoplitów]]
|-
|[[Proksenus]] z [[Beocja|Beocji]]
|1500 hoplitów i 500 [[Peltasta|peltastów]]
|-
|[[Koryntia|Koryntianin]] [[Sophaenetus]]
| rowspan=2 |1000 hoplitów
|-bgcolor="FFF2B2"
|nowy
|-
|[[Sokrates Achajczyk|Sokrates]] [[Achaja (nomos)|Achajczyk]]
|500 hoplitów
|-
|[[Pasion]] z [[Megara|Megary]]
|300 hoplitów i 300 peltastów
|-
|[[Klearchos|Klearchos ze Sparty]]
|1000 hoplitów, 800 [[Tracja|Trackich]] [[Peltasta|peltastów]], 200 [[Kreta|Kreteńskich]] łuczników (i około 2000 ludzi z armii [[Ksenias]]a i [[Proksenus]]a kiedy je porzucili)
|-
|[[Sosis]] [[Syrakuzy|Syrakuzjanin]]
|300 hoplitów <ref>[[Anabaza]] księga 1, rozdział 2, IX</ref>
|-
|[[Sophaenetus]] [[Arkadia (kraina historyczna)|Arkadyjczyk]]
|1000 hoplitów
|-
|Spartanin [[Chirisophus]]
|700 hoplitów
|-
|
|400 Greckich dezerterów z armii [[Artakserkses II|Artakserksesa]]
|-
|[[Pitagoras Spartanin]]
|35 [[Triera|trier]]<ref>Uczestniczyły tylko w przeprawie przez morze śródziemne</ref>
|-
|[[Ariaeus]] [[Persja|Pers]]
|100,000 Perskich żołnierzy <ref>pomimo tego że Ksenofont wymienia 100,000 ludzi większość współczesnych uczonych twierdzi że siły Ariaeusa liczyły tylko około 20,000 żołnierzy</ref>
|}
25 triremes under [[Tamos (egyptian admiral)|Tamos]] the [[Ancient Egypt|Egyptian]]
| rowspan=2 |
Until shortly after the ''[[Cunaxa|Battle of Cunaxa]]'', the [[Sparta]]n general [[Clearchus of Sparta|Clearchus]] was recognized as the commander of the army. When [[Tissaphernes]] arrested and executed Clearchus, Proxenus, Menon, Agias (possibly the same person as Sophaenetus), and Socrates, their places were taken by Xenophon, Timasion, Xanthicles, Cleanor, and Philesius, with the Spartan Chirisophus as the general commander.
| 