Wikipedia

Spółgłoska boczna zwarto-szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
WP:SK, drobne redakcyjne, poprawa linków
Linia 1:
'''Spółgłoska boczna szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna''' to– rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Język (mowa)|językach naturalnych]]. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy Alfabetalfabet Fonetycznyfonetyczny|IPA]] oznaczana jest symbolem: [{{IPA|t͡ɬ}}] lub [{{IPA|tɬ}}].
 
== Artykulacja ==
W czasie [[artykulacja (fonetyka)|artykulacji]] podstawowego wariantu [{{IPA|t͡ɬ}}]:
* modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji ([[spółgłoska płucna egresywna]])
* tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną ([[spółgłoska nosowa|spółgłoska ustna]])
* prąd powietrza w jamie ustnej przepływa po bokach [[język (anatomia)|języka]]
* w początkowej fazie dochodzi do zwarcia języka z dziąsłami tak jak przy artykulacji spółgłoski [t]. Zamiast [[plozja|plozji]] następuje przejście do spółgłoski [{{IPA|ɬ}}] bez oderwania języka od dziąseł.
* wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest [[dźwięczność|bezdźwięczna]].
 
=== Warianty ===
* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o '''spółgłosce zmiękczonej''' ([[palatalizacja|spalatalizowanej]]): {{IPA|[tɬʲ]}}
* wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy '''spółgłosce [[welaryzacja|welaryzowanej]]''': {{IPA|[tɬˠ]}}
* napięcie mięśni [[gardło|gardła]] -– mówimy o spółgłosce '''[[faryngalizacja|faryngalizowanej]]''' {{IPA|[tɬˁ]}}
* zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o '''[[labializacja|spółgłosce labializowanej]]''' {{IPA|[tɬʷ]}}
 
W językach [[języki na-dene|na-dene]] i [[języki salisz|salisz]] występuje również [[spółgłoska ejektywna|ejektywny]] wariant tej spółgłoski, przy nieobecności wariantu płucnego afrykaty kontrastujący ze szczelinowym [{{IPA|ɬ}}].
 
== Przykłady ==
* w [[język awarski|języku awarskim]]: гIоркь [{{IPA3|ʕortɬʼ}}] "klamka"
* w [[język haida|języku haida]]: tla'únhl [{{IPA3|tɬʌʔʊ́nɬ}}] "sześć"
* w [[język nahuatl|języku nahuatl]]: [[atlatl]] [{{IPA3|aʔt͡ɬat͡ɬ}}]
 
{{Spółgłoski}}
 
[[Kategoria:Spółgłoski]]
 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Spółgłoska_boczna_zwarto-szczelinowa_dziąsłowa_bezdźwięczna”