Spółgłoska nosowa wargowo-zębowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m dodany infobox
poprawa linków do przek., WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 7:
| sound = labiodental nasal.ogg
}}
'''Spółgłoska nosowa wargowo-zębowa''' to rodzaj dźwięku [[spółgłoska|spółgłoskowego]] występujący w [[Język (mowa)|językach naturalnych]]. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej [[Międzynarodowy Alfabetalfabet Fonetycznyfonetyczny|IPA]] oznaczanej symbolem: {{IPA|[ɱ]}}.
 
== Artykulacja ==
=== Opis ===
W czasie [[artykulacja (fonetyka)|artykulacji]] podstawowego wariantu {{IPA|[ɱ]}}:
* modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga [[mechanizm przepływu powietrza|inicjacji]] płucnej i [[mechanizm przepływu powietrza|egresji]],
* tylna część podniebienia miękkiego znajduje się w luźnej pozycji, [[spółgłoska nosowa|prąd powietrza uchodzi przez nos]]
* prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej [[spółgłoska środkowaboczna|powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka]]
* [[spółgłoska wargowa|dolna warga]] kontaktuje się z [[spółgłoska zębowa|górnymi siekaczami]], tworząc [[spółgłoska zwarta-otwarta|zwarcie]]. Dochodzi do zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną, jednakże podniebienie miękkie jest opuszczone i powietrze uchodzi przez [[spółgłoska nosowa|nos]].
* wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest [[dźwięczność|dźwięczna]]
* pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska.
 
=== Warianty ===
Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:
* wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o '''spółgłosce zmiękczonej''' ([[palatalizacja|spalatalizowanej]]): {{IPA|[ɱʲ]}}
* wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy '''spółgłosce [[welaryzacja|welaryzowanej]]''': {{IPA|[ɱˠ]}}
* zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o '''[[labializacja|spółgłosce labializowanej]]''' {{IPA|[ɱʷ]}}
 
=== Przykłady ===
* w wielu językach głoska ta jest [[alofon]]em spółgłoski [{{IPA|m}}] w pozycji przed spółgłoską wargowo-zębową
** w [[język polski|języku polskim]]: symfonia [{{IPA3|sɨɱˈfɔɲja}}]
 
== Terminologia ==
Spółgłoska wargowo-zębowa to inaczej '''spółgłoska labiodentalna'''.
 
== Zobacz też ==
* [[spółgłoska nosowa dwuwargowa]] {{IPA|[m]}}
 
{{Spółgłoski}}