Poliploidalność: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
KamikazeBot (dyskusja | edycje)
→‎Wprowadzenie: poprawa parametru w {{Cytuj pismo}}, + ew. WP:SK, ("Operacja Źródło"), using AWB
Linia 8:
Należy zaznaczyć, iż tylko parzyste poliploidy są płodne (na drodze [[mejoza|mejotycznego podziału]] nieparzysta liczba chromosomów nie rozdzieli się po równo). Dlatego komórki poliploidalne muszą zachowywać się jak komórki diploidalne, aby ich chromosomy były w stanie wytwarzać homologiczne pary.
 
Dla zwierząt poliploidyzacja ma zwykle skutki [[Dawka śmiertelna|letalne]] (śmiertelne) lub jest powodem występowania poważnych zaburzeń. Istniejące nieliczne gatunki poliploidalne są [[obojnactwo|hermafrodytami]] (np. niektóre [[dżdżownicowate|dżdżownice]] i [[płazińce]]) lub są [[partenogeneza|partenogenetyczne]] (niektóre [[chrząszcze]], [[ćmy]], [[skorupiaki]], [[ryby]] i [[salamandrowate|salamandry]]). Zwierzęta partenogenetyczne zwykle podwajają swoją liczbę chromosomów poprzez [[endomitoza|endomitozę]] ([[replikacja]] bez podziału tuż przez [[mejoza|mejozą]]). [[Rośliny]] są bardziej tolerancyjne jeśli chodzi o liczbę chromosomów i jest ona bardzo powszechna wśród nich. Wg różnych szacunków od 35%<ref name=ewolucja>{{cytuj książkę|imię=Douglas J. |nazwisko=Futuyma |tytuł=Ewolucja |edycja= |miejsce=Warszawa |rok=2008 |wydawca=Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego |isbn =83-235-0577-8}}</ref> do 47%<ref>{{cytujCytuj pismo |nazwisko =Stebbins |imię =G.L. |nazwisko2=Ayala |imię2= F.J. |autor link = |tytuł =The evolution of Darwinism |czasopismo =Scientific American |numerwolumin = |wydanie = 253(1) |strony =54—64 |data =1985 |wydawca = |miejsce = |issn = |doi =}}</ref> wszystkich [[rośliny nasienne|roślin kwiatowych]] ma liczbę chromosomów będącą wielokrotnością najniższej liczby występującej w danym rodzaju. Ok. 75% [[rośliny naczyniowe|roślin naczyniowych]] odziedziczyło najprawdopodobniej zwielkrotnione zestawy chromosomów od dawnego, poliploidalnego przodka<ref name=ewolucja/>. We florze środkowej Europy mniej więcej połowa roślin jest naturalnymi lub wytworzonymi przez człowieka poliploidami (można tego dokonać np. poprzez zastosowanie [[kolchicyna|kolchicyny]], która niszczy [[Wrzeciono podziałowe|wrzeciono kariokinetyczne]] uniemożliwiając podział komórki). Jako przykłady można podać [[pszenżyto]], ziemniaki, wiele roślin ozdobnych i traw, drzewa owocowe. Odznaczają się one większymi rozmiarami, większą żywotnością i odpornością (dają więc także większe plony).
 
Jednak w przypadku roślin możliwość krzyżowania jest bardziej skomplikowana. Nowy poliploid może dawać płodne potomstwo tylko wtedy, gdy jego gamety połączą się z gametami o tym samym stopniu ploidalności. Dlatego też poliploidyzacja jest u roślin ważnym mechanizmem [[Powstawanie gatunków|specjacji]]. Na przykład, jeśli tetraploid wytworzy gamety o liczbie chromosomów ''2x'' i połączą się one z gametami haploidalnymi ''x'', potomstwo będzie triploidem (''3x'', a więc będzie bezpłodne). W takim wypadku płodność może odzyskać jedynie gdy powstaną w nim komórki heksaploidalne (na skutek nieprawidłowej [[mitoza|mitozy]]), które to komórki będą w stanie tworzyć żywotne gamety. Wiele roślin jest zdolnych do [[rozmnażanie bezpłciowe|rozmnażania wegetatywnego]], które pozwala im "przeczekać" do czasu przywrócenia płodności. Rośliny mają także przewagę ze względu na brak komórek szlaku płciowego (z każdej komórki zdolnej do podziału może powstać klon, u którego w [[gametofit|gametoficie]] może dojść do podwojenia ilości chromosomów i odzyskania płodności).