Sondershausen: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Rozwój populacji: drobne merytoryczne |
→Historia: zakonczone |
||
Linia 24:
==Historia==
Sondershausen zostało założone jako [[osada]] [[Frankowie|Franków]] ok. r. [[800]] po n.Chr. Pierwsza wzmianka pochodzi z roku [[1125]], była to wtedy osada należąca do dóbr [[arcybiskup]]a [[Moguncja|Moguncji]]. Ok. [[1300]] Sondershausen, należące wówczas do włości hrabiów von Hohnstein, otrzymało [[prawo miejskie]]. Składało się wówczas z mn.w. 400 domów, leżących u podnóża zamku. W roku [[1356]] ród hrabiów von Hohnstein wygasł i Sondershausen dostało się pod władanie [[Schwarzburg (ród)|hrabiów zu Schwarzburg]], najdłużej ze wszystkich panującej dynastii niemieckiej w nieprzerwanej linii po mieczu, pozostając przy nich do [[1918]]. Ok. [[1500]] miasto miało 1700 mieszkańców i posiadało szkołę.
W latach 1534-1555 ówczesny władca Günther zu Schwarzburg nakazał rozebrać średniowieczny zamek w Sondershausem i wzniósł na jego miejscu [[renesans]]owy, istniejący do dziś pałac, przebudowany później przez jednego z jego następców w latach 1680-1725 w stylu [[barok]]u i w połowie XIX wieku w stylu [[klasycyzm]]u. W latach [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] miasto zostało parokrotnie spustoszone przez wojska cesarskie, poprzez wojnę i [[zaraza|zarazę]] połowa mieszkańców utraciła życie.
Z biegiem stuleci Sondershausen rozwijało się pomyślnie: w 1738 otwarto linię [[poczta|pocztową]] z [[Brunszwik]]u poprzez Sonderhausen do [[Langensalza]], w 1795 zaczął się ukazywać pierwsza [[tygodnik]], ''Gnädig Privilegiertes Sondershäuser Wochenblatt'', w roku 1813 pierwszy [[dziennik]], ''Der Deutsche''. który przetrwał do [[1943]]. W roku [[1863]] miasto uzyskało połączenie [[kolej]]owe z na trasie [[Erfurt]] - [[Nordhausen]]. W [[1892]] otwarto kopalnię [[potas]]u "Glückauf"" i wybudowano dla pracowników osiedle robotnicze, w latach 1895-98 miasto otrzymało [[kanalizacja|kanalizację]], w [[1902]] [[elektryczność]]. W [[1909]] zmarł bezpotomnie ostatni książę Schwarzburg-Sondershausen, Karl Günther (1830-1909) i księstwo po 400 latach połączyło się z drugim państewkiem Schwarzburgów, [[Schwarzburg-Rudolstadt]] w [[unia personalna|unii personalnej]], przy czym miasto Sondershausen stało się alternatywną rezydencją panującego. Trwało to jednak tylko 9 lat, do upadku monarchii w [[1918]]. Na początku lat 20. XX wieku oba dawne państwa schwarcburskie tworzyły Republikę Schwarzburg, która potem przyłączyła się do Turyngii, tworząc do [[1945]] turyńską [[enklawa|enklawę]] w Republice Prus.
W czasach [[III Rzesza|III Rzeszy]] w sondershauseńskim szpitalu przeprowadzano w ramach [[Akcja T4|Akcji T4]] zabiegi przymusowej [[sterylizacja|sterylizacji]], której ofiarą padło 360 osób, poza tym uśmiercono dużą, do dziś nieznaną liczbę mieszkańców miasta i okolic. W ramach [[praca przymusowa|pracy przymusowej]] w zakładach przemysłowych miasta i okolic oraz w rolnictwie pracowało ok. 1000 osób z Polski, [[Serbia|Serbii]] i [[Ukraina|Ukrainy]]. Pod koniec wojny, na parę dni przed zajęciem miasta przez wojsko [[USA]], [[nalot]] [[8 kwietnia]] [[1945]] zniszczył 40% zabudowań, głównie w nowszych dzielnicach.
W czasach [[NRD]] Sondershausen było siedzibą powiatu, który należał do obwodu Erfurt. W latach 1960-79 wzniesiono nowe dzielnice [[blok mieszkaniowy|bloków mieszkaniowych]] w stylu (czy bezstylu) socjalistycznym. Ofiarą tej działalności padły pokaźne części ocalałej po wojnie substancji historycznej miasta.
Po rozwiązaniu NRD Sondershausen stało się stolicą powiatu w [[land]]zie Turyngia, w [[1994]] utworzono [[powiat Kyffhäuser]] z Sondershausen jako stolicą.
===Zabytki===
Do ważniejszych zabytków miasta Sondershausen należą: [[Plik:Schloss Sonderhausen.JPG|thumb|left|Zamek książęcy]][[Plik:Cruciskirche SDH2.jpg|thumb|left|Kościół św- Krzyża]] [[Plik:Trinitatiskirche SDH.jpg|thumb|left|Kościół św. Trójcy]]
| |||