Belęcin (wieś): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m robot dodaje: en:Belęcin |
|||
Linia 35:
===Zobacz też===
*[[Stary Belęcin]] i [[Nowy Belęcin]], obie wsie w [[powiat leszczyński|powiecie leszczyńskim]], w [[gmina Krzemieniewo|gminie Krzemieniewo]].
Lata 1362 - 1835
Dawniej pisano: Bylanczino (1362), Baranczino ! (1393), Bilencino (1395), Bilczyno (1420).
Na terenie Belęcina istniało w okresie wczesnośredniowiecznym osadnictwo.
Zachowały się też przekazy o istnieniu w przeszłości na terenie wsi niewiadomej typologii grodziska.
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1362 r., kiedy to Adam z Belęcina przegrał proces z opatem Lubińskim o Wieszkowo. W 1401 r. Trzebicz (Trzebiec) był częścią Belęcina. W 1424 r. doszło do sporu między właścicielem Belęcina Henrykiem Wyskotą Bylęckim a Henrykiem Karchowskim o wykopanie rowu w Karchowie przez kmieci Henryka. Konflikt został zażegnany dopiero w 1543 r., kiedy Wojciech i Marcin Bylęccy zawarli ugodę z braćmi Maciejem i Janem Karchowskimi. Bylęccy zatrzymali łąkę Niedźwiedź a Karchowscy błota o tej samej nazwie. W tym też czasie podzielono między wsie olszynę, leżącą przy lące Czarny Bród, dębinię i wspólną porębę przy lasku krzemieniewskim.
W II poł. XVII w. Belęcin podobnie jak większość wsi w tym okresie, należał do kilku właścicieli: Bartłomieja Jęczyńskiego oraz Andrzeja, Jakuba, Kaspra i Macieja Karchowskich. Pod koniec XVII w. Belęcin był własnością Turnów, a w II poł. XVIII w. przeszedł w ręce rodziny Morawskich.
Według wizytacji z 1777 r. stała w Belęcinie drewniana kaplica wystawiona przez dziedzica Belęcina, sędziego ziemi wschowskiej Wojciecha Morawskiego z datą 1773 r.
OKRES UWŁASZCZENIA CHŁOPÓW
Belęcin do końca 1835 r. był wsią folwarczno-pańszczyźnianą. Właścicielem majątku był Karol Mieczkowski. W skład dominium wchodziły: wieś Belęcin, która liczyła 28 domów i 238 mieszkańców, folwark Goruszki (1 dom i 9 mieszkańców), folwark Trzebice ( 1 dom i 14 mieszkańców) oraz karczma na Wygodzie (2 domy i 11 mieszkańców). Włościanie zaciężni za użytkowanie swoich gospodarstw zobowiązani byli do odrabiania pańsczyzny w postaci siły pociągowej, ręcznej oraz danin pieniężnych i naturalii.
Dwór miał obowiązek budować i utrzymywać włościanom budynki mieszkalne i gospodarcze, zezwalać zbierać drewno na opał, korzystać z wolnego pastwiska w lesie, dawać małą ilość piwa i pomagać w nieszczęśliwych wypadkach.
Na podstawie ustawy z dnia 8 IV 1823 r. w sprawie regulacji ziemi włościanie zaciężni wnieśli o nadanie na własność swych posad i złączeniu w całość rozrzuconych gruntów oraz o założenie szkoły w Belęcinie. Czynności związanych z tymi sprawami dokonała Komisja Specjalna we Wschowie na polecenie Królewskiej KomisjiGeneralnej w Poznaniu. Wwyniku regulacji w 1836 r. włościanie otrzymali na własność ziemię, budynki mieszkalne i gospodarcze wraz z inwentarzem pańskim, który się w każdym gospodarstwie znajdował, nie wyłączając siewów ozimych. Dziedzic otrzymał w zamian od włościan z każdego gospodarstwa niezmienną rentę, płatną gotówką co roku w 2 równych ratach na św. Wojciecha i św. Marcina.
Każdy gospodarz otrzymał ziemię w dwóch częściach - jednej bliskiej, drugiej odległej od zabudowań. Ku zadowoleniu gospodarzy odmierzono ziemię wzdłuż gościńca Leszno-Gostyń i stąd klinowo w kierunku wsi. Przy nadaniu własności dominium zrzekło się na wieczne czasy wszelkich pretensji do powinności, które mu się dotąd należały. Włościanie zrzekli się wszelkich praw, które przysługiwały im dotychczas od dworu. Poza czynszem na rzecz dziedzica, każdy włościanin zobowiązany był płacić podymne, czyli roczny podatek na rzecz państwa oraz inne ofiary. Do wymienionych obowiązków włościan należały jeszcze dawne daniny na rzecz parafii w Świeczynie, do której od początku swojego istnienia należał Belęcin. Daninę na rzecz kościoła zbierał sołtys dwa razy do roku.
Do czasu uwłaszczenia dzieci z Belęcina chodziły do szkoły w Drobninie. W 1836 r. rozpoczęto budowę szkoły w Belęcinie. Budynek szkoły posiadał mieszkanie dla nauczyciela i jedna izbę lekcyjną. Szkoła była czterodziałowa.
OD UWŁASZCZENIA DO 1918 ROKU
W 1836 r. wybuchło w Królestwie Polskim Powstanie Styczniowe. Z Gostynia wyruszyło do Powstania około 30 ochotników drogą do Smogarzewa i dalej do Śremu. Dowódcą oddziału gostyńskiego był Bronikowski z Belęcina, jedyny uzbrojony w karabin. Brali udział w bitwach pod Ślesinem, Nowogoszczą, Brodowem, Ignaszewem. Ponieśli dość znaczne straty i zmuszeni byli wycofać się w ganice pruskie.
Około 1880 r. w skład Belęcina wchodziła osada Wygoda, wieś liczyła wówczas 36 domów i 254 mieszkańców (244 katolików i 10 ewangelików).
Majątek ziemski znajdował się w rękach rodziny Mieczkowskich. Składał się z trzech folwarków: Belęcin, Goruszki i Trzebiec o łącznej powierzchni 1202 morgów i był zamieszkany przez 182 osoby (169 katolików i 13 ewangelików). W posiadaniu Mieczkowskich znajdował się też Folwark w Karchowie.
W 1885 r. Komisja Kolonizacyjna wykupiła od dziedzica Mieczkowskiego majątek Belęcin wraz z ziemią i lasem. Ziemię rozparcelowano pomiędzy osadników - Niemców napływających z Rzeszy. Resztówkę sprzedano Niemcowi Wolfowi. W wyniku parcelacji majątku ziemskiego nastąpił podział wsi na
Źródło: Gmina Krzemieniewo wczoraj i dziś
Belęcin i jego właściciele w średniowieczu
Wypis pochodzi ze "Słownika historyczno-geograficznego województwa poznańskiego w średniowieczu"
pod redakcją A. Gąsiorowskiego
BYLĘCINO (1362 or. Bylanczino, 1393 Baranczino!, 1395 Bilencino, 1420 Bilczyno), obecnie Belęcin Stary, 8 km na SE od Krzywinia.
1. 1497 powiat kościański (PG 9, 107); parafia Świerczyna (ASK I 3, 133v).
2. 1401 Trzebicz częścią Belęcina; 1453 rozgraniczenie Belęcina z Karchowem: łąka „Miedzwycz” pozostaje przy Belęcinie, a błoto „Miedzwyedzya” przyłącza się do Karchowa; olszynę leżącą przy łące Czarny Brod w Karchowie, dębinę i wspólną porębę przy lasku krzemieniewskim dzieli się między wspomniane wsie; pastwiska (skotnycze) zwane Szwyny Chrosthy, położone między Belęcinem a dąbrową brylewską i użytkowane przez kmieci, pozostają wspólne (KoścG 8, 575); 1575 role w Belęcinie: Genderowska, Rygaszewska, ager Kilianowski, Sobkowski (KoścG 29, 265; K 5, 359).
3. Własność szlachecka 1362 uczciwy Adam z Belęcina przegrywa proces z opatem lub. o Wieszkowo (Wp. 3 nr 1476); 1393 [Adam?] Bylęta z Belęcina w sporze z opatem lub. (Lek. 2 nr 1517).
1394-1410 Adam Bylęta z Belęcina (Lek. 2 nr 1741; WR 3 nr 16, 78, 87, 167, 428; KobceRyc. 58); 1400 tenże w sporze z opatem lub. o 18 grzywien (KP nr 358); tenże w sporach o Belęcin.
1394-1400 Jakub Bylęta z Belęcina (Lek. 2 nr 1741, 2296, 2310, 2495, 2707; WR 3 nr 16, 27, 78, 110, 122, 126, 134, 147); asesor sądowy w Kościanie 1398 (Lek. 2 s. 260); [a. 1400?] tenże wygrał proces z Adamem Bylętą o dziedzinę [Belęcin?] (WR 3 nr 280, 588).
1395, 1397 Sułek zwany Pocrifka albo Potrfka w sporach o Belęcin: a) z Dzierżką żoną Czesława Koszki, b) z Piechnem Krakwiczem (Lek. 2 nr 1721).
1396-1400 Bylęta [Adam albo Jakub?] (Lek. 2 nr 1924, 1961, 2752; WR 3 nr 31). 1401 panna Zdziżcha (Sdzyszcha), filia Dalebursonis wygrywa proces z Adamem Bylętą o część Belęcina zwaną Trzebicz [Trzebicz wieś] (KoścZ 2, 20v); 1404-1416 Zdzichna Bylęcina [wdowa po Jakubie?] (WR 3 nr 251, 275, 330, 344, 383); 1404 taż w sporze z Piechnową [żoną Piechna Krakwicza] i jej dziećmi o ½1 Bylęcina dowodzi, że nigdy nie sprzedała ani nie zastawiła części Belęcina, którą ma po ojcu (WR 3 nr 234); 1405, 1416 taż w sporze z Adamem Bylętą dowodzi, że Jakub wygrał proces z Adamem (WR 3 nr 280); 1406 taż w sporze z Januszem Jurkowskim (Kurowskim), którego zastępuje Katarzyna Karchowska, o Belęcin i o zboże (WR 3 nr 327; KoścZ 3, 40v); 1415 [Zdzichna?] Bylęcina z synami Janem i Wojciechem pozwani o napad na część Belęcina należącą do Ziemięty dziekana, plebana w Strzelcach Wielkich, i o zranienie jego brata Jakusza (WR 3 nr 558); 1416-1425 synowie Bylęciny: Jan Bylęta z Trzebca i Wojciech Bylęta (WR 3 nr 570, 574, 598, 899, 1264).
1410 Janusz Bylęta z Belęcina (KobceRyc. 58); 1411 Kat. Bylęcina (WR 3 nr 448). 1416-1428 Henryk (Jędrzych) Wyskota Bylęcki z Belęcina (KobceRyc. 124; WR 3 nr 316, 679, 754, 942, 1099, 1189, 1194, 1211; BR 628 nr 78); 1415-1419 tenże w sporze z Dobrogostem Koleńskim [z Kolna i Prusimia] o 11 grzywien długu i 10 grzywien szkody, które Koleński miał rzekomo zapłacić za Piotra Golskiego [z Goli koło Gostynia] (WR 3 nr 553, 724, 736, 741; KobceRyc. 124); 1418 tenże w sporze z Małgorzatą Popowską zwaną Valermalewa [teściową?] o należną jej córce część po ojcu i matce (WR 3 nr 649); 1422 tenże w sporze z Dziersławem z Trzebca (WR 3 nr 942); tenże oskarżony o zabicie męża Agnieszki (Jagny) z Belęcina (WR 3 nr 933); 1429 tenże w sporze z Henrykiem (Jędrzychem) Kkarchowskim z powodu samowolnego wykopania rowu na terenie Karchowa (WR 3 nr 1100); 1424-1427 tenże w sporach o szkody 15 grzywien i 10 grzywien z Mikołajem Krowiną z Ponieca (WR 3 nr 1099, 1189); 1427-1428 tenże w sporze z Janem Trzebieckim z Trzebca o zajęte bydło i o kmiecia „Oschussego” [z Belęcina]; 1428 tegoż pozywa „Wych laycus” z Belęcina o zasłużone myto 2 grzywien 15 groszy i małdrat żyta (WR 3 nr 1354); tenże pozwany przez Przybysława [z Brenna] stolnika poznańskiego o 36 grzywien i 1 wiardunek poręki (WR 3 nr 1336).
1427 Mikołaj Kosczyc [syn Koszki] z Belęcina (KobceRyc. 147).
1432 Katarzyna Bylęcka wdowa po Henryku z Belęcina zeznaje, że po sprzedaży Karśnic i Popowa [obecnie Popowo Stare] nie dawała 1 grzywny czynszu opatowi cysterskiemu z Przemętu (WR 3 nr 1464).
1438 Mikołaj z Belęcina zapisuje po 100 grzywien posagu i wiana żonie Katarzynie (PG 1, 923); 1445 tenże wygrywa proces z Michałem Grobskim z Grobi, Bucza i Śniat o 84 grzywny długu i kary i otrzymuje wwiązanie we wspomniane wsie do wysokości sumy długu (KoścZ 12, 638); 1450 Elżbieta córka Mikkołaja Bylęckiego, przegrywa proces z Dzierżką z Goździchowa i Puszczykowa o połowy tych wsi (KoścZ 14, 67v); 1479 Jan Karchowski z żoną Katarzyną zapisują Andrzejowi Gorzyńskiemu, altaryście w Poniecu, 6 grzywien czynszu rocznego z prawem odkupu za 72 grzywny na Karchowie i na Belęcinie (PG 9, 107); 1515 Andrzej Bylęcki [z Belęcina?] (Lub. C XVII 11); 1519 Mikołaj Karchowski z żoną Barbarą przejmuje czynsz dla wikariuszy katedry poznańskiej ze wsi Bzowo oraz Palędzie, Palędzie Małe i Dąbrowa [parafia Skórzewo koło Poznania] i zapisuje go w wysokości 8 grzywien i 16 groszy rocznie od sumy 100 grzywien na Karchowie, Belęcinie i części Brylewa (CP 14, 642; CP 24, 46).
1425-1428 kmiecie z Belęcina: 1425 Wawrzyniec w sporze z Jędrzychem Karchowskim o kupione w Karchowie drewno (WR 3 nr 1120); 1427 Świętosław (WR 3 nr 1294); 1428 Wych „laycus”, Oschussy.
1530 pobór z 5 łanów; 2 łany nie płacą z powodu pożaru; drugiej raty nie płacą z powodu gradu (ASK I 3, 133v); 1543 Wojciech i Marcin Bylęccy z Belęcina (KoścG 8, 575); 1563 pobór od 9 łanów i karczmy (ASK I 4, 197v); 1566 Karchowscy płacą pobór: Jakub z ½1 łana, Maciej od 4 łanów, ½1 łana opustoszałego i karczmy, Marcin od 1 ½1 łana i 1 zagrodnika, Andrzej od 1 ½1 łana i 3 zagrodników (ASK I 4, 280v); 1581 płacą pobór: Jan Rudzki z 3 półłanów, Andrzej Karchowski z 2 łanów opustoszałych, Maciej Sczurski od 1 łana osiadłego i 1 łana opustoszałego i 1 komornicy (ŹD 86; ASK I 6, 491v).
4. 1434, 1461 dziesięciny kmiece z Belęcina przyznano plebanowi ze Świerczyny (Now. 2, 414).
5. 1527 Mikołaj Bylęcki, sołtys w Żakowie (AC 2 nr 1800).
Źródło: http://www.klasaa.net/fusion_pages/index.php?page_id=233
===Linki zewnętrzne===
{{Linki do map Polski
| |||