Wikipedia

Alkiny: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Przywrócono starszą wersję, jej autor to Michał Sobkowski. Autor wycofanej edycji to 89.231.243.247.
drobne redakcyjne, usunięta trywialna sekcja "Spalanie"
Linia 1:
'''Alkiny''' (zwyczajowo ''acetyleny'') - [[związek organiczny|organiczne]] [[związki chemiczne]], [[węglowodór|węglowodory]], w których występuje co najmniej jedno [[wiązanie chemicznewielokrotne|wiązanie]] potrójne]] między atomami [[węgiel (pierwiastek)|węgla]] (-C≡C-). Najprostszym alkinem jest [[Etyn|acetylen]] (etyn), H-C≡C-H. Alkiny wsą odróżnieniubardziej reaktywne od [[alkan]]ów i [[alken]]ów, są bardzo reaktywne, nietrwałe i podlegają wielu samorzutnym reakcjom. Ogólny wzór alkinów: C<sub>''n''</sub>H<sub>2''n''-2</sub>. Alkiny, tak jak wszystkie węglowodory, ulegają reakcjom spalania.
 
Najprostszym alkinem jest [[Etyn|acetylen]] (etyn):
 
[[Plik:Ethyne-2D-flat.png|400px]]
 
Alkiny tak jak wszystkie węglowodory ulegają reakcjom spalania.
 
== Nazewnictwo ==
Linia 12 ⟶ 6:
Łańcuch główny (od którego pochodzi główny człon nazwy) musi zawierać wiązanie potrójne i być najdłuższy z możliwych. Atomy węgla numeruje się tak aby wiązanie potrójne miało jak najmniejszy numer, bez względu na inne podstawniki. Jeżeli w węglowodorze występuje wiązanie podwójne i potrójne to ważniejsze przy nazewnictwie jest podwójne.
 
Lokant można pominąć, gdy jest on równy 1 –, tzn. wiązanie potrójne występuje na początku szkieletu węglowego.
 
W literaturze spotyka się też stare nazewnictwo, które różni się od aktualnego tym, że lokanty występują przed nazwą, np. 2-heksyn.
 
== Szereg homologiczny alkinów ==
== Reakcje spalania ==
Pierwsze 10 alkinów w [[Szereg homologiczny|szeregu homologicznym]] to:
Przykłady reakcji [[Spalanie całkowite|spalania całkowitego]], [[Półspalanie|półspalania]] i [[Spalanie niecałkowite|spalania niecałkowitego]] etynu:
:[[Etynetyn]], [[Propynpropyn]], [[Butynbutyn]], [[Pentynpentyn]], [[Heksynheksyn]], [[Heptynheptyn]], [[Oktynoktyn]], [[Nonynnonyn]] oraz [[Dekindekin]]▼
 
Spalanie całkowite:
 
: 2C<sub>2</sub>H<sub>2</sub> + 5O<sub>2</sub> → 4CO<sub>2</sub> + 2H<sub>2</sub>O
 
półspalanie(przy ograniczonym dostępie tlenu):
 
: 2C<sub>2</sub>H<sub>2</sub> + 3O<sub>2</sub> → 4CO + 2H<sub>2</sub>O
 
Spalanie niecałkowite (przy bardzo ograniczonym dostępie tlenu):
 
: 2C<sub>2</sub>H<sub>2</sub> + O<sub>2</sub> → 4C + 2H<sub>2</sub>O
 
== Główne alkiny ==
▲[[Etyn]], [[Propyn]], [[Butyn]], [[Pentyn]], [[Heksyn]], [[Heptyn]], [[Oktyn]], [[Nonyn]] oraz [[Dekin]]
 
{{commonscat|Alkynes}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Alkiny”