Wersja z 18:23, 10 wrz 2009 edytuj SieBot (dyskusja \| edycje) 271 497 edycji m robot dodaje: sh:Sarduri I ← poprzednia edycja		Wersja z 00:39, 31 paź 2009 edytuj anuluj edycję Farary (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 51 208 edycji Przepisanie artykułu następna edycja →
Linia 1: {{Władca kraju infobox \| król = ~~Sarduris~~Sarduri I \| tytulatura = = \| grafika = = \| tytuł = król [[Urartu]] \| od = ~~834~~844 ~~pne~~p.n.e. \| do = 828 ~~pne~~p.n.e. \| poprzednik = [[Lutipri]] \| następca = [[Ispini]] \| dynastia = \| urodzony = I połowa IX wieku \| zmarł = 828 p.n.e. \| ojciec = Lutipri \| matka = \| żona = \| dzieci = [[Ispini]] \| rodzeństwo = \| commons = \| source = \| quote = }} '''Sarduri I''', '''Sardur I''', '''Siduri I''', '''Seduri I''' - władca [[Urartu]] około 844-828 [[p.n.e.]], syn [[Lutipri]]ego. '''Sarduris I''' (lata panowania - [[834]] [[przed naszą erą\|pne]] - [[828]] pne) zwany również jako '''Sarduris''' - [[król]] starożytnego państwa [[Urartu]] znajdującego się w [[Azja Mniejsza\|Azji Mniejszej]]. Był synem [[Lutipri]]ego.Wykorzystując słabość [[Asyria\|Asyrii]] ok. [[835]]-[[825]] r. p.n.e. Sarduri I nad jeziorami [[Wan]] i [[Urmia (jezioro)\|Urmia]] utowrzył państwo Urartu. Stolicą tego państwa stała się [[Tuszpa]], miasto które czerpało zyski z wydobycia [[miedź\|miedzi]] i [[żelazo\|żelaza]]. Następcy Sarduriego przyczynili się do tego, że Urartu stało się lokalnym mocarstwem, a jego granice wyznaczały [[Eufrat]], jezioro Urmia, [[Aleppo]] i jezioro [[Erewan (jezioro)\|Erewan]]. O procesie powstawania państwa Urartu zachowało się mało informacji. Istnieją przypuszczenia, że około roku 844 p.n.e. [[Arame\|Arama]] zastąpił na tronie Sarduri I, syn Lutipriego. W połowie IX wieku p.n.e. na terenie niegdysiejszego Urartu trwał proces zjednoczenia plemion Nairi w jedno scentralizowane państwo. Prawdopodobnie Aramu i Lutipri stali na czele dwóch różnych plemion. Walkę o przejęcie władzy zwierzchniej wygrał szczep Lutipriego. Pozostaje niejasnym, czy Sarduri I objął władzę bezpośrednio po śmierci Arama, czy Lutipri został na krótko królem zjednoczonych plemion Nairi około roku 844 p.n.e. Stolicą Urartu za panowania Sarduriego I była [[Tuszpa]] - miasto nad [[Wan (jezioro)\|jeziorem Wan]]. Ponieważ poprzednia stolica, [[Arzaszkun]], została zburzona w wyniku najazdu [[Asyria\|Asyryczyków]], Sarduri I przeniósł ośrodek władzy do nowo zbudowanej Tuszpy. == Wpływ Asyrii na Urartu za panowania Sarduriego I == Systematyczne najazdy Asyrii na Urartu spowodowały rozwój sztuki wojennej tego ostatniego. Za panowania Arama i Sarduriego I Urartyjczycy stopniowo przekształcali swoje wojsko na wzorzec armii asyryjskiej. Świadczą o tym wizerunki żołnierzy na płaskrzeźbach. Skórzane i drewniane hełmy zastąpiono [[Brązy\|brązowymi]], zwiększyła się ilość broni żelaznej. Ważnym czynnikiem, który pozwolił Urartu odpierać ataki Asyrii, było rozwinięcie monumentalnej architektury obronnej. Urartyjczycy budowali coraz więcej twierdz, wykorzystując do prac narzędzia żelazne. Panowaniem Sarduriego I w Urartu są datowane pierwsze urartyjskie tabliczki gliniane, zapisane pismem klinowym w uproszczonym [[Język akadyjski\|języku asyryjskim]]. {\| style="border: 1px black solid; text-align: left;" align="center" ! colspan="1" rowspan="2" style="background:DarkKhaki" align="center" width="100" \|Urartu w połowie IX wieku p.n.e. ! colspan="2" style="background:DarkKhaki" align="center" width="100" \|Ruiny twierdzy Sarduriego I \|- style="background:PaleGoldenrod" \| \| colspan="2" align="center" width="100" \|<small>Zdjęcia Rosyjskiego Towarzystwa Archeologicznego z 1916 roku</small> \|- style="background:PaleGoldenrod" align="center" width="100" \| \|[[Plik:Urartu 840 820-en.svg\|300px]] \|[[Plik:Urartu Fort SarduriI 1.jpg\|350px]] \|[[Plik:Urartu Fort SarduriI 2.jpg\|350px]] \|- style="background:PaleGoldenrod" \| rowspan="2" align="center" width="100" \|<small>Urartu w okresie panowania Sarduriego I</small> \|align="center" width="100" \|<small>Zachowany mur twierdzy</small> \|align="center" width="100" \|<small>Napis w języku asyryjskim na jednym z kamieni \|- style="background:PaleGoldenrod" \| colspan="2" align="left" width="100" \|<small>Inskrypcja głosi: "Napis Sarduriego, syna Lutipriego, króla wielkiego, króla potężnego, króla Wszechświata, króla Krainy Nairi, króla, który nie ma sobie równych, pasterza, godnego podziwu, który nie boi się walk, króla, który pokonał nieposłusznych mu. Sarduri, syn Lutipriego, król królów od wszystkich królów przyjął hołd. Sarduri, syn Lutipriego, rzecze tak: "Ten [[wapień]] z miasta Alniunu dostarczyłem, ten mur wzniosłem"<ref>И. И. Мещанинов, ''Халдоведение. История древнего Вана'', Баку 1927.</ref>.</small> \|} {{Przypisy}} == Bibliografia == {{bibliografia start}} # Меликишвили Г. А., ''Урартские клинообразные надписи'', Москва 1960. # Пиотровский Б. Б., ''Ванское царство (Урарту)'', Москва 1959. # Zimansky P. E., ''Ecology and empire. The structure of the Urartian state'', Chicago 1985. ISBN 0-918986-41-9. {{bibliografia stop}} {{Władca \|kolor=DarkKhaki \|grafika= Urartian Army 1.jpg\|rozmiar= 50px\|funkcja= '''[[Królowie Urartu\|Król Urartu]]''' \|lata=844-828 p.n.e. \|poprzednik= '''[[Lutipri]]'''\|poprzednik_opis = \|następca= '''[[Ispini]]'''\|następca_opis=}} ~~==Linki zewnętrzne==~~ * [http://www.wiw.pl/HISTORIA/dziejepanstw/011.asp Dzieje Państw] [[Kategoria:Władcy Urartu]] [[Kategoria:Urartu]] [[ca:Sarduri I]]

Sarduri I: Różnice pomiędzy wersjami