Geografia Namibii: Różnice pomiędzy wersjami

'''[[Namibia]]''' jest dużym państwem położonym w [[Afryka Południowa|Afryce Południowej]] nad [[Ocean Atlantycki|Oceanem Atlantyckim]]. Namibia jest słabo zaludnionym krajem, który w latach 1884 - 1915 był posiadłością [[Niemcy|niemiecką]]. Do dziś w tym kraju można się porozumieć w [[język niemiecki|języku niemieckim]], a nawet spotkać niemieckojęzyczne napisy. Kraj od 21 września [[1990]] roku jest niepodległy. Namibia jest jednym z wielu krajem Afryki o wysokim poziomie ubóstwa.

Powierzchnia - 824 292 km²²

Skrajne punkty - północny 16°59'S, południowy 28°59'S, zachodni 11⁰°40'E, wschodni 21°00'E Namibia jest długa na 1 2601260 km i szeroka ( w środkowej części) na 560 km.

Kraj zwęża się w kierunku południowym, a jego wschodnia granica ma przebieg niemal południkowy; na samym południu jest szeroki na około 400 km. Na samej północy ( z pominięciem "długiego klina" wbijającego się między Angolę i Botswanę) ma szerokość 970 km.

Namibia graniczy z nastepujacyminastępującymi państwami:

* [[Angola]] - 1 3761376 km

* [[Botswana]] - 1 3601360 km

Linia brzegowa liczy 1 5761576 km.

Namibia jest [[wyżyna|wyżynnym]] krajem, gdzie średnia wysokość wynosi 1 5001500 m n.p.m. Jedynie wąski pas nadbrzeżny jest [[nizina|nizinny]], przechodzi on jednak szybko w [[płaskowyż]], który ciągnie się przez całą długość kraju. We wnętrzu kraju wnoszą się [[góra|góry]], których wysokość przekracza 2 0002000 m n.p.m. Obszary górskie znajdują się także w wielu innych miejscach kraju, także w wielu miesjcachmiejscach leżących niedaleko od wybrzeża. Wschodnia część kraju także jest wyżynna i łagodnie opada, przechodząc na krańcach wschodnich w [[Kotlina Kalahari|Kotlinę Kalahari]].

Linia brzegowa jest bardzo słabo urozmaicona, w wielu miejscach, wyrównana. Wyjątek stanowią tylko dwie niewielkie zatoki. Płaskowyż CenatralnyCentralny o wysokości od 1 2001200 do 1 5001500 m n.p.m. zbudowany jest z krystalicznych skał [[prekambr]]yjskich i [[paleozoik|pelezoicznych]]. Na wschodzie utwory te przykryte są piaskami Kalahari. W północnej części kraju leży [[Wyżyna Damara]], gdzie wznosi się najwyższy w Namibii masyw - [[Brandberg]] o wysokości 2 6062606 m n.p.m. Na południu kraju znajduje się [[Wyżyna Nama]], gdzie najwyższy szczyt położony w głębi kraju wzosiwznosi się na wysokość 2 0022002 m n.p.m. - jest to masyw [[Groot Karasberge]]. Bliżej wybrzeża wznosi się [[Namizis]] o wysokości 1 7001700 m n.p.m.

Namibia leży w strefie [[klimat zwrotnikowy|klimatu zwrotnikowego]] suchego, gdzieprzy czym na obszarach położonych na wschód od pasa nadrzeżnego;nadbrzeżnego występuje dodatkowo jego kontynentalna odmiana. Kraj charakteryzuje się niskimi opadami, także na samym oceanem. W strefie nadbrzeżnanadbrzeżnej przyczynaprzyczyną suchoty, leżyjest wniesprzyjający układzieopadom układ [[prąd morski|prądów morskich]]. Wzdłuż wybrzeża płynie zimny [[Prąd Benguelski]]. Tak zwane [[Wybrzeże SzkieletówSzkieletowe]] jest pod względem opadów tak samo suche jak wnętrze kraju.

Opady sasą niskie. średniaŚrednia roczna to około 250 mm. Około jedna czwarta powierzchni kraju otrzymuje rocznie tylko 100 mm. deszczu. Największe opady wystepująwystępują na północy, a zwłaszcza na północnym wschodzie, jest to około 600 mm. rocznie. StanowiObszar toten zajmuje jedynie 8% powierzchni kraju.

Temperatury mają całkiem inny przebieg niż na północy Afryki, W kraju jest dosyć chłodno jak na obszar zwronikowyzwrotnikowy. Wysokość terenu nad poziomem możamorza ma minimalny wpływ i dotyczy to tylko niewielkiej części kraju. Maksymalnie jest 25-27 °C w okresie grudzień- styczeń. Zimą (lipiec-sierpień) jest dość zimno. Średnie wartości wynoszą 13-16 °C. Prąd Benguelski ochładza wybrzeże, przez co latem jest tylko 18-20 °C. W okresie zimowym tempearatury zacierajązaciera się, różnica temperatur między wybrzeżaem,wybrzeżem a wyżynami w głębi lądu. Zimą na obszarach wyżynnych często występują przymrozki.

Charakterystycznym elementem aury na wybrzeżu są częste [[mgła|mgły]], przez cały rok panuje duża wilgotność, pomimo braku opadów.

Sieć rzeczna jest bardzo uboga, z powodu niskich opadów. [[Rzeki stałe]] występują jedynie na obrzeżach kraju. [[Oranje]], [[KubangoOkawango (rzeka)|Okawango]] i [[Kunene]] są rzekami wyznaczającymi północną i południową granicę kraju. W północno wschodnim krańcu Namibii wzdłuż granicy z Zambią, na krótkim odcinku płynie [[Zambezi]]. Wszystkie są jedynie rzekami przepływającymi przez kraj, co znaczy, że ich źródła leżą poza granicami Namibii.

Namibia leży na obszarze dwóch zlewisk - Oceanu Atlantyckiego i Oceanu InyjskiegoIndyjskiego, przyczymprzy czym do tego ostatniego należy północno wschodni kraniec państwa. Rzeka Zambezi płynie na wschód przez Zambię/, Zimbabwe i Mozambik, gdzie uchodzi do [[Ocean Indyjski|Oceanu Indyjskiego]]. RzesztaReszta terenów państwa (centralna część kraju) to obszary bezodpływowe. Poza tymi wyżej wymienionymi rzekami, reszta to rzeki okresowe, pojawiające się w czasie latnichletnich deszczy.

Jezior w zasadzie niemanie ma, występują głównie słone zbiorniki o okresowym charakterze. Największe z nich - jezioro [[Jezioro Etosza]] na północy jest słone, wypełnia się ono wodami po obfitych opadach deszczu. Namibia posiada duże zasoby wód podziemnych, które są intensywnie ekspolatowaneeksploatowane.

[[Plik:Naturpark Skelettkueste.jpg|340px|left|thumb|Wybrzeże SzkieletówSzkieletowe]]

Cała Namibia jest pokryta ubogimi glebami, posiadającymi mało próchnicy. Większość z nich do suche i jałowe warstwy, zwłaszcza w sfrefiestrefie nadmorskiej, gdzie leży [[Pustynia Namib]]. Na pustyni występują prymitywne [[ermosole]] i [[regosole]], a wielu miejscach wartwywarstwy glebowej w ogóle niemanie ma. WystepująWystępują ruchowmeruchome wydmy o wysokości nawet 300 m. Wiele gleb jest zasolonych, zwłaszcza na północny w rejonie Jeziorajeziora Etosza, ale i nie tylko. Na wyżynach dominują półpustynne szaroziemy - [[kserosole]]. Wschodnia cześć kraju pokryta jest piaszczystymi [[arenosole|arenosolami]].

Roślinność w kraju jest na ogół skąpa, lecz bardzo zróżnicowana. Na pustyni wystepujewystępuje roslinnośćroślinność [[kserofity]]czna - suchorośla i [[sukulenty]], różne gatunki cierni. Osobliwością tego miejsca jest welwiczia ([[Welwitschiawelwiczja mirabilisprzedziwna]]). W głębi lądu wystepująwystępują obszary półpustynne, a na południu Namibii leży krzewiasta [[półpustynia]] typu [[karru]]. Centrum kraju pokryte jest sawanną trawiastą, na której rosną [[akacja|akacje]]. Północ kraju jest bardziej bogatsza pod względem pokrywy roślinnej. Występuje tam [[sawanna parkowa]], gdzie miejscami rosną widne lasy, zrzucające liście w długiej porze suchej.

Pustynia Namib stanowi 15% powierzchni kraju. Ciągnie się wzdłuż Wybrzeża Szkieletów i ma szerekośćszerokość od 50 do 150 km. Poza wydmami, wystepująwystępują tam wychodnie nagich skał i zasolone zagłębienia.

Świat zwierząt w Namibii jest bogaty i różnorodny, jego zachowaniu sprzyja kilkanaście parków narodowych i rezerawatówrezerwatów. Obszary chronione zajmują łącznie 14% powierzchni kraju. [[Park Narodowy Etosza]], który powstał w 1907 roku jest jednym z najwiekszychnajwiększych parków narodowych świata - liczy 22 tys. km²² powierzchni. [[Rezerwat Namib]] ma 5 tys. km²², natomiast [[Rezerwat Wybrzeża Szkieletowego]] prawie 2 tys. km²².

Namibia jest zasobna gatunkowo jeśli chodzi o [[ptak]]i. Wystepuje 706 gatunków. Na obszarach sawannowych powszechne są [[struś|strusie]], a nad rzekami [[pelikan]]y, kormorany, takie jak np. [[Phalacrocoraxkormoran capensisprzylądkowy]] iczy [[Phalacrocoraxkormoran neglectusbiałorzytny]]. Ponadto wystepująwystępują dwa gatunki [[flaming]]ów. Do znanych afrykańskich gatunków należy sęp oraz drapieżny sekretarz - ''[[Sagittarius serpentarius]]''.

Inne zwierzęta, jakiektóre wystepująwystępują w tym kraju, to typowe dla obszarów sawannowych gatunki, takie jak [[słoń afrykański|słonie]], [[zebra|zebry]], [[antylopa|antylopy]] i [[gazelagazella|gazele]]. Większe skupiska zwierząt wystepująwystępują nad rzekami stanowiącymi granicę z innymi krajami. Można tam spotkać min. [[hipopotam]]y, i różne gatunki stadne, które przybywają nad owe rzeki w okresie pory suchej.

# ''Encyklopedia Geograficzna Świata: Afryka.'', Wydawnictwo OPRES, Kraków 1997, ISBN 83-85909-21-4